Chiến lược được đánh giá hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay, bởi trong các gia đình, đang có nhiều vấn đề đáng báo động, các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp trong gia đình đang dần mai một... 

Gia đình là nơi an toàn, yêu thương

Nằm trong chiến dịch truyền thông nhằm nâng cao nhận thức về phòng, chống bạo lực gia đình (BLGĐ) thuộc Chương trình quốc gia phòng, chống BLGĐ (chương trình thực hiện Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2030), trung tuần tháng 10 vừa qua, Viện Nghiên cứu quản lý phát triển bền vững (MSD) phối hợp với Mạng lưới Quản trị Quyền Trẻ em tổ chức Lễ phát động chiến dịch Lan tỏa yêu thương 2021 và trao giải cuộc thi vẽ tranh “Gia đình trong mắt em 2021”.

Trong hơn 100 tác phẩm của các em nhỏ, Ban tổ chức đã chọn ra những tác phẩm xuất sắc để trao giải thưởng. Ông Khuất Văn Quý, Phó vụ trưởng Vụ Gia đình (Bộ VH, TTDL), thành viên Ban giám khảo cuộc thi, không khỏi chạnh lòng khi nhắc đến tác phẩm đoạt giải nhất của em Nguyễn Quảng Gia Định (11 tuổi, đến từ Làng Trẻ em SOS Quảng Bình) với thông điệp: Trẻ em luôn mong muốn có một gia đình hạnh phúc. Trong bức tranh của em, ước mơ có cả nhà giúp nhau nấu ăn, quây quần quanh mâm cơm, xem ti vi và cùng vui chơi...

Ông Quý cũng xúc động bên tác phẩm của thí sinh Nguyễn Vũ Mai Anh (14 tuổi, đến từ Hà Nội, đoạt giải nhì) có những dòng chữ mô tả: “Cha mẹ là ánh trăng, còn con là những vì sao. Chúng ta luôn tỏa sáng dù bất kỳ nơi đâu, luôn hạnh phúc, luôn bên nhau vì luôn được gắn kết bởi sợi dây vô hình, vững chắc”.

Vợ chồng NSND Lan Hương-NSƯT Đỗ Kỷ chia sẻ bí quyết giữ gìn gia đình hạnh phúc trong Chương trình "Thời cha mẹ anh" do Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức. Ảnh: HÀ PHƯƠNG 

“Việc lắng nghe tiếng nói của trẻ em là vô cùng cần thiết, để người lớn soi chiếu lại mình và biết cách đồng hành với trẻ hiệu quả nhất, để nhận ra rằng thứ trẻ cần nhất trong ngôi nhà của mình không phải vật chất, không phải những kỷ niệm của bạo lực... mà chính là thời gian của cha mẹ, sự an toàn và yêu thương.

Qua đó, thôi thúc các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức, các bên liên quan cần có trách nhiệm, hướng tới các kế hoạch hành động, xây dựng gia đình hạnh phúc, đúng như nguyện vọng của các em. Về phía Vụ Gia đình, chúng tôi đang nỗ lực trong triển khai thực hiện Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 24-6-2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng gia đình và xây dựng Dự thảo Luật phòng, chống BLGĐ (sửa đổi). Mong rằng có thể tiếp nhận nhiều ý kiến đóng góp từ các bên để hướng tới xây dựng một văn bản luật hoàn chỉnh, toàn diện, góp phần xây dựng những mái nhà an toàn, hạnh phúc cho các em”, ông Khuất Văn Quý cho hay.

Chia sẻ về chiến dịch Lan tỏa yêu thương 2021, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện MSD cho biết: “Năm 2020 và 2021 thực sự là những năm đầy thử thách bởi đại dịch Covid-19 và trẻ em là đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Một thực tế là nhiều cha mẹ lên án, tức giận hành vi dùng bạo lực với con, đánh con tới tử vong của ông bố, bà mẹ nào đó, nhưng lại thấy chuyện đánh mắng con của mình là chuyện bình thường, nhân danh để giáo dục con, rèn nền nếp. Trẻ học được từ cha mẹ mình sự tự trọng, tự tôn, nền nếp, kỷ luật và biết tự ý thức, nhận biết đúng sai. Nếu cha mẹ không phải là tấm gương, sẽ có ảnh hưởng không tốt tới cả quá trình trưởng thành sau này của trẻ”.

Lấy giáo dục văn hóa ứng xử làm trọng tâm

Đánh giá về văn hóa ứng xử trong gia đình Việt Nam hiện nay, GS, TS Đặng Cảnh Khanh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu truyền thống và phát triển cho rằng, bên cạnh những mặt tích cực như cấu trúc của gia đình Việt Nam hiện đại đã có những biến đổi, quy mô gia đình nhỏ hơn, không còn nhiều thế hệ sống chung dưới một mái nhà, số lượng con ít giúp các gia đình có điều kiện chăm sóc, dạy dỗ con cái tốt hơn... vẫn có những mặt tiêu cực nảy sinh, như nhiều gia đình chỉ chú ý tới khía cạnh bảo đảm kinh tế mà bỏ quên văn hóa ứng xử. Đây là nguyên nhân khiến nhiều gia đình không có hạnh phúc hoặc đi tới tan vỡ.

Đồng tình với mục tiêu đặt ra của Dự thảo Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2030, GS, TS Đặng Cảnh Khanh nhận định: Chiến lược Phát triển văn hóa đến năm 2030 đề ra 12 nhiệm vụ lớn, trong đó nhiệm vụ thứ 3 về “Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh” đề cập đến xây dựng văn hóa gia đình. Trong lĩnh vực phát triển văn hóa tinh thần, nhiệm vụ xây dựng văn hóa gia đình có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến hầu hết những nhiệm vụ khác-vì con người từ các gia đình có mặt ở tất cả các mặt của đời sống kinh tế-xã hội.

Do đó, xây dựng văn hóa gia đình có thể được coi là nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển văn hóa. “Các cụ ta ngày xưa coi việc thường xuyên gần gũi, tâm sự với con cái là rất quan trọng. Nó sẽ giúp cha mẹ và con cái hiểu nhau hơn, cha mẹ dễ định hướng cho con cái, giúp chúng sửa chữa sai lầm một cách kịp thời.

Tuy nhiên, việc giáo dục con cái trong gia đình cũng chỉ đạt được hiệu quả khi chính các bậc cha mẹ phải thực sự là những người biết tuân thủ các chuẩn mực đạo đức, văn hóa chung, là tấm gương sáng cho con cái học tập. Muốn giáo dục tốt các con, bản thân các bậc cha mẹ phải là những người có nhân cách văn hóa, phải gương mẫu”, GS, TS Đặng Cảnh Khanh cho hay.

Trong cuộc họp tuần qua với Vụ Gia đình và các cơ quan liên quan về Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2030, Bộ trưởng Bộ VH, TTDL Nguyễn Văn Hùng nêu rõ, mục tiêu lớn nhất của công tác gia đình hướng tới đó là xây dựng gia đình hạnh phúc. Từng cá nhân ai cũng có gia đình và trách nhiệm xây dựng hạnh phúc gia đình phải bắt nguồn từ chính mỗi thành viên trong gia đình.

Chính vì vậy, rất cần nhân rộng hiệu quả từ nhiều mô hình hay về gia đình hạnh phúc. Tạo sự nỗ lực, thi đua tích cực từ mỗi gia đình để nhân cái tốt, át đi cái xấu, cái tiêu cực đang nảy sinh trong đạo đức, lối sống gia đình hiện nay, đặc biệt là nạn BLGĐ. Vì vậy, việc thực hiện Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2030 và trong giai đoạn tiếp theo rất cần sự chung tay vào cuộc của các bộ, ngành, đoàn thể xã hội... Vấn đề chính cần xác định là việc xây dựng, phát triển gia đình Việt Nam phải lấy căn cốt từ giáo dục, đạo đức của mỗi gia đình Việt Nam. 

TRỌNG HOÀNG