Nhiều mô hình hỗ trợ, sản xuất phù hợp

Hơn 2 triệu đồng một tháng là khoản thu nhập ổn định giúp cuộc sống gia đình chị Thạch Thị Xuân, ấp Thới Hòa B, thị trấn Cờ Đỏ, huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ thêm ổn định từ khi chị tham gia vào “Tổ phụ nữ đan lát các sản phẩm từ cây lục bình”. Đây là một công việc nhẹ nhàng, có thể làm tranh thủ lúc rảnh rỗi, nông nhàn, rất thích hợp với cuộc sống của nhiều gia đình đồng bào Khơ-me. Tổ phụ nữ đan lát ở ấp Thới Hòa B đã thu hút được gần 70 chị em tham gia với thu nhập bình quân từ 2 đến 4 triệu đồng/tháng. Chị Sơn Thị Lang, quản lý tổ đan lát lục bình nói:

- Được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương về tổ chức dạy lớp đan lát lục bình, hỗ trợ vốn và tìm doanh nghiệp đặt hàng nên tổ hợp tác của chúng tôi ngày càng thu hút nhiều chị em đăng ký tham gia. Với uy tín và chất lượng của sản phẩm nên tổ đan lát ngày càng nhận được nhiều đơn hàng đủ chủng loại và chúng tôi dự kiến mở rộng tổ đan lát sang các địa bàn khác của thị trấn và tới tất cả các chị em nghèo.

Hầu hết các vùng đồng bào Khơ-me nghèo (hộ gia đình nghèo) cũng được sự chung tay giúp sức của cả hệ thống chính trị nhằm xây dựng những mô hình tổ hợp tác cho bà con Khơ-me trong sản xuất nông nghiệp theo ngành hàng cụ thể hay hỗ trợ người dân tộc Khơ-me về vốn, nhân lực trong sản xuất nông nghiệp. Đây là giải pháp tối ưu để nâng cao mức sống, thu nhập, xóa đói giảm nghèo trong các vùng đồng bào dân tộc Khơ-me. Điển hình như: Thực hiện mô hình “cán bộ, chiến sĩ biên phòng hỗ trợ đồng bào dân tộc nghèo đẩy mạnh sản xuất xóa đói giảm nghèo”, theo phương châm "giúp cần câu, dạy cách câu", Bộ đội Biên phòng tỉnh Sóc Trăng đã vận động cán bộ, chiến sĩ và xã hội hóa được hàng trăm triệu đồng để hỗ trợ hàng trăm lượt gia đình người Khơ-me có điều kiện thoát nghèo (có đất sản xuất, có sức lao động) phát triển kinh tế hộ gia đình. Đồng thời, huy động hàng nghìn ngày công lao động giúp hộ dân đồng bào Khơ-me nghèo, gia đình chính sách thu hoạch hoa màu để vừa tiết kiệm chi phí, thời gian, vừa tạo động lực tinh thần trong sản xuất...; góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh Sóc Trăng từ 36% (năm 2010) xuống còn 15,15% (cuối năm 2015). Nhiều mô hình kinh tế khác cũng đã mang lại sự thay da đổi thịt cho các vùng và đồng bào Khơ-me nghèo như: Tổ hợp tác sản xuất hành tím (thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng), tổ hỗ trợ vốn và kỹ thuật chăn nuôi bò sữa (huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) cũng đem lại mức thu nhập ổn định cho đồng bào dân tộc thiểu số hay mô hình tổ sản xuất dưa hấu, rau màu ở tỉnh Trà Vinh và tổ sản xuất các sản phẩm thủ công, thủ công mỹ nghệ ở tỉnh An Giang… Các mô hình kinh tế này, một mặt giúp cho công tác khuyến nông dễ dàng hơn, giúp bà con tiếp cận khoa học công nghệ nhanh hơn, bảo đảm liên kết, tiếp cận thông tin thị trường để chủ động sản xuất và bảo vệ quyền lợi của thành viên.

 
Bộ đội Biên phòng tỉnh Sóc Trăng giúp hộ gia đình dân tộc Khơ-me nghèo tại thị xã Vĩnh Châu thu hoạch củ cải trắng.

Hỗ trợ toàn diện

Tại ĐBSCL, đồng bào Khơ-me chiếm tỷ lệ gần 6,9%, hầu hết sinh sống ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn (85,6% ở nông thôn, 14,4% ở thành thị). Đây là các địa bàn có điểm xuất phát thấp, điều kiện phát triển kinh tế-xã hội có nhiều mặt còn hạn chế. Theo thống kê, tỷ lệ hộ đồng bào Khơ-me nghèo đã giảm từ 18% (năm 2014) xuống còn khoảng 13% (cuối năm 2015). Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn ở mức cao so với mặt bằng chung và các địa phương tiếp tục đẩy mạnh công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào Khơ-me. Anh Võ Minh Chính, Trưởng phòng Lao động Thương binh và Xã hội huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ chia sẻ:

- Các mô hình xóa đói giảm nghèo phải gắn liền với phong tục tập quán và nếp sinh hoạt của đồng bào Khơ-me. Vì đã là những hộ khó khăn nên họ luôn cần tiền chi trả cuộc sống hằng ngày và thích hợp với những mô hình mang lại lợi nhuận kinh tế nhanh. Thích hợp nhất là kết hợp công tác xóa đói giảm nghèo với quy hoạch phát triển gắn với phát huy thế mạnh nông sản của vùng đồng bào Khơ-me như: Lúa, dưa hấu, chăn nuôi… theo hướng tiếp cận chuỗi giá trị thị trường nông sản. Trọng tâm là phát triển những thế mạnh xây dựng thương hiệu cho mặt hàng nông sản của vùng.

Một trong những mặt công tác được các địa phương vùng ĐBSCL rất chú trọng trong công tác xóa đói giảm nghèo cho đồng bào Khơ-me đó là thực hiện tăng cường khả năng tiếp cận của người Khơ-me với các chương trình phát triển hiện nay (các chính sách, chủ trương và sự hỗ trợ) phải theo hướng "cầm tay chỉ việc" và bằng tiếng Khơ-me, đặc biệt cần phổ biến các chương trình, dự án qua nhà chùa để tạo niềm tin và sự đồng thuận trong đồng bào. Từng tỉnh, thành phố đều xây dựng chương trình hành động về chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020 (trong đó có dân tộc Khơ-me), từng bước đẩy mạnh công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm, xuất khẩu lao động nhằm giải quyết tình trạng thất nghiệp, nông nhàn, góp phần đáng kể trong việc chuyển dịch cơ cấu lao động trong đồng bào dân tộc Khơ-me. Song song với việc phát triển về kinh tế, các địa phương rất chú trọng trong thực hiện các giải pháp về phát triển nhà ở cho dân cư là đồng bào Khơ-me nghèo bằng các biện pháp từ nguồn hỗ trợ của ngân sách Nhà nước, từ xã hội hóa hay thực hiện các ưu đãi về vốn vay, thông thoáng về cơ chế, đơn giản về thủ tục để các hộ gia đình có thể tiếp cận tín dụng, kiên cố hóa nhà cửa vì đa số họ vẫn sinh sống chủ yếu trong những ngôi nhà tạm (dựng bằng cây, tre, nứa, lá), để tạo động lực về tinh thần cho đồng bào vươn lên trong cuộc sống. Tại Hội thảo khoa học "Chính sách khuyến khích, hướng dẫn, động viên đồng bào Khơ-me vùng Tây Nam Bộ phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới" vừa được tổ chức tại TP Cần Thơ, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thúy Anh, Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế Hợp tác, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trao đổi:

- Đồng bào Khơ-me vùng ĐBSCL chủ yếu làm nông nghiệp, vì thế làm thế nào để thúc đẩy, phát triển kinh tế nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới để đồng bào có cuộc sống ấm no, hạnh phúc và tiến tới giàu có ngay trên mảnh đất quê hương của mình là nhiệm vụ trọng tâm của các cấp ủy đảng, các cấp chính quyền. Trong đó nhiều nhóm giải pháp, ngoài sự cố gắng, nỗ lực tự vươn lên của chính đồng bào, bà con dân tộc Khơ-me rất cần có sự hỗ trợ của Nhà nước và chính quyền các cấp về chính sách ưu đãi, trợ giúp trên các mặt của quá trình sản xuất như đất đai, tín dụng, đào tạo, xúc tiến thương mại, đầu tư cơ sở hạ tầng... để tạo sự chuyển biến tích cực và diện mạo mới cho vùng đồng bào Khơ-me.

Bài và ảnh: VIỆT HÀ