Mỗi ngày Trung tâm dịch vụ việc làm TP Hà Nội tiếp nhận hàng trăm lượt NLĐ đến đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp. Tại các quầy hướng dẫn, các nhân viên tất bật phát hồ sơ và hướng dẫn NLĐ đăng ký trợ cấp thất nghiệp. Thế nhưng, cách đó không xa, tại các bàn đăng ký học nghề cho NLĐ thất nghiệp thì gần như không có ai. Anh Nguyễn Thanh Hiệp ở thị trấn Sóc Sơn (Sóc Sơn, Hà Nội) chia sẻ: “Trước đây, tôi làm công nhân cho một doanh nghiệp may trên địa bàn huyện Sóc Sơn. Cuối năm 2018 tôi xin nghỉ việc. Sau khi nghỉ việc tôi có ý định đi học lái xe để có thể chuyển sang làm công việc mới. Lĩnh trợ cấp thất nghiệp, tôi tìm đến một số cơ sở dạy lái xe định đăng ký học nghề. Thế nhưng, do mức chi phí học lái xe khá cao, tới gần 10 triệu đồng, trong khi mức hỗ trợ học nghề được quy định tối đa chỉ 1 triệu đồng/người/tháng, thời gian không quá 6 tháng. Với mức hỗ trợ này thật khó để tôi có thể theo học nghề mới”. Còn chị Nguyễn Thị Thủy ở xã Đông Sơn (Chương Mỹ, Hà Nội) cho biết: “Trước đây, tôi làm việc ở công ty sợi, với trình độ tay nghề bậc 4. Sau khi nghỉ việc, tôi có nguyện vọng học tiếp để nâng cao tay nghề. Song, lớp dạy nghề cho lao động thất nghiệp chỉ đào tạo trình độ sơ cấp, nên tôi không thể tham gia học tập để nâng cao trình độ”.

Tại tỉnh Thanh Hóa, mỗi ngày cũng có hàng trăm lượt người đến trung tâm dịch vụ việc làm tỉnh làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp. Tuy nhiên, rất ít người quan tâm đến thông tin hỗ trợ học nghề cho NLĐ, mà phần lớn xem mình được hưởng mức trợ cấp thất nghiệp là bao nhiêu. Theo thống kê của Trung tâm dịch vụ việc làm tỉnh Thanh Hóa, trong 5 tháng đầu năm 2019, trung tâm tiếp nhận gần 7.000 hồ sơ của NLĐ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp, nhưng chỉ khoảng 20 người có nhu cầu học nghề và được nhận hỗ trợ học nghề. Theo ông Phạm Văn Viện, Phó giám đốc Trung tâm dịch vụ việc làm tỉnh Thanh Hóa: Thực tế đối với NLĐ thất nghiệp khi đến trung tâm đa số muốn hưởng BHTN. Nguyên nhân một phần do hồ sơ đăng ký học nghề còn phức tạp; phần nữa, kinh phí hỗ trợ và thời gian đào tạo chưa phù hợp khiến NLĐ thất nghiệp không mặn mà với việc học nghề mới.

Theo Quyết định số 77/2014 của Thủ tướng Chính phủ, mức hỗ trợ học nghề đối với NLĐ tham gia BHTN, mức hỗ trợ kinh phí đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ của kỹ năng nghề tối đa 1 triệu đồng/người/tháng. Mức hỗ trợ cụ thể được tính theo tháng, thời gian học thực tế của từng nghề, từng khóa học không quá 6 tháng. Quy định là như vậy, nhưng do các ngành nghề đào tạo cho lao động thất nghiệp không đa dạng, trang thiết bị của các cơ sở dạy nghề còn hạn chế, cùng với đó, mức hỗ trợ học nghề thấp, thời gian đào tạo theo chính sách BHTN ngắn, nên hầu hết NLĐ chỉ mong được nhận tiền trợ cấp thất nghiệp và “quay lưng” với việc học nghề.

Đánh giá về thực trạng học nghề của lao động thất nghiệp hiện nay, ông Lê Quang Trung, Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội) cho biết: “Theo số liệu thống kê, số người tham gia BHTN tăng dần qua các năm, nhưng thực tế chính sách BHTN mới chỉ tập trung vào việc hỗ trợ sau khi thất nghiệp chứ chưa có nhiều biện pháp chủ động để giúp NLĐ duy trì việc làm và tránh thất nghiệp. Đáng chú ý, có không ít trường hợp NLĐ chỉ muốn nhận trợ cấp thất nghiệp mà chưa quan tâm đến việc tham gia đào tạo để có việc làm mới. Thậm chí, một số NLĐ còn khai báo không đúng tình trạng việc làm trong quá trình thẩm định giải quyết hưởng trợ cấp thất nghiệp. Hầu hết NLĐ đến trung tâm nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp đều được tư vấn, giới thiệu việc làm và đào tạo nghề miễn phí. Tuy nhiên, thực tế số lao động đăng ký chuyển đổi nghề nghiệp chưa được nhiều so với kỳ vọng”.

Để giúp lao động thất nghiệp không quay lưng với học nghề, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đang dự thảo quyết định quy định mức hỗ trợ học nghề đối với NLĐ tham gia BHTN. Theo đó, người tham gia khóa đào tạo nghề 3 tháng, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đề xuất mức hỗ trợ học nghề tối đa không quá 4,5 triệu đồng/người/khóa, hỗ trợ đi lại 300.000 đồng/tháng; nếu tham gia khóa đào tạo nghề hơn 3 tháng, mức hỗ trợ tối đa không quá 1,5 triệu đồng/người/tháng, hỗ trợ đi lại 100.000 đồng/người/tháng. Đề xuất này được kỳ vọng giúp NLĐ thất nghiệp đi học nghề sớm quay trở lại thị trường lao động để chính sách BHTN thực sự là điểm tựa cho lao động thất nghiệp.

 

HƯƠNG LAN