Đa dạng cách thức phối hợp

Theo đó, Vụ 3 đã phối hợp bài bản, chặt chẽ với cơ quan Hải quan trong quá trình giải quyết các vụ vi phạm. Cơ quan Hải quan đã khởi tố và kiến nghị khởi tố nhiều vụ buôn lậu lớn.

Cũng thông qua công tác phối hợp với Cục Điều tra chống buôn lậu, Vụ 3 đã đưa một số vụ buôn lậu lớn ra truy tố. Một ví dụ tiêu biểu là vụ việc gần đây liên quan đến Công ty CP Phát triển Nhà Thủ Đức (Thuduc House). Sự phối hợp giữa hai đơn vị đã ngăn chặn kịp thời, đẩy lùi các loại tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, gian lận thương mại, nhờ đó bảo vệ nền kinh tế quốc gia, chống thất thu ngân sách và bảo vệ sức khỏe người dân một cách hiệu quả.

Theo đại diện Cục Điều tra chống buôn lậu, để tăng cường và nâng cao hiệu quả phối hợp giữa hai bên, vào tháng 8-2018, Cục Điều tra chống buôn lậu và Vụ 3 đã ký kết quy định phối hợp (Quy định 851). Kể từ khi ký kết quy định phối hợp, hai bên đã tập trung triển khai toàn diện các nội dung liên quan như phối hợp thông báo, gửi và cung cấp thông tin, tài liệu theo quy định của Bộ Luật Tố tụng hình sự và các văn bản hướng dẫn có liên quan.

Đặc biệt, sự phối hợp trong công tác xác định hành vi vi phạm, chủ thể vi phạm và khởi tố, điều tra các vụ việc thuộc thẩm quyền của Cục Điều tra chống buôn lậu đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Cụ thể, quá trình thực hiện nhiệm vụ, nếu phát hiện vụ việc vi phạm pháp luật hải quan và chưa xác định được vi phạm là hành chính hay hình sự, Cục Điều tra chống buôn lậu sẽ trao đổi với Vụ 3 để thống nhất xác định hành vi vi phạm để có hướng xử lý, bảo đảm đúng người, đúng lỗi và đúng pháp luật.

Dựa trên văn bản trả lời của Vụ 3, Cục Điều tra chống buôn lậu sẽ xử lý vụ việc theo thẩm quyền hoặc chuyển cho cơ quan có thẩm quyền. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thuộc lĩnh vực quản lý, Cục Điều tra chống buôn lậu phát hiện tội phạm và khởi tố vụ án hình sự theo quy định, sau đó, Cục sẽ gửi quyết định khởi tố và thông báo bằng văn bản cho Vụ 3 để thực hành quyền công tố và kiểm sát việc giải quyết theo quy định của Bộ Luật Tố tụng hình sự.

Một cuộc họp về công tác phối hợp giữa Cục Điều tra chống buôn lậu và Vụ 3 (tháng 7-2023).

Đối với nội dung phối hợp thực hiện điều tra các vụ án do Cục Điều tra chống buôn lậu khởi tố điều tra, Cục sẽ thực hiện thẩm quyền khởi tố vụ án hình sự và gửi tài liệu đã thu thập được cho Vụ 3 để thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra theo quy định của Bộ Luật Tố tụng hình sự. Sau khi khởi tố vụ án hình sự, Cục Điều tra chống buôn lậu tiến hành các biện pháp: Lấy lời khai, thu giữ, tạm giữ và bảo quản vật chứng, tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án, khám người, khám nơi cất giữ hàng hóa trong khu vực kiếm soát của hải quan...

Sau khi chuyển hồ sơ vụ án cho cơ quan điều tra có thẩm quyền tiếp tục điều tra, Cục Điều tra chống buôn lậu sẽ có văn bản thông báo cho Vụ 3 biết để thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra hoặc theo dõi, chỉ đạo (đối với trường hợp chuyển vụ án cho cơ quan điều tra các địa phương).

Ngoài ra, hai bên còn phối hợp hướng dẫn, chỉ đạo nghiệp vụ. Trong phạm vi chức năng và nhiệm vụ được giao, Cục Điều tra chống buôn lậu và Vụ 3 phối hợp hướng dẫn, chỉ đạo và kiểm tra nghiệp vụ đối với các đơn vị trực thuộc và các đơn vị tại địa phương thuộc thẩm quyền hướng dẫn chỉ đạo của Cục Điều tra chống buôn lậu. Đồng thời thông báo, trao đổi về những khó khăn, vướng mắc trong việc áp dụng các quy định của pháp luật và những vi phạm của các đơn vị tại địa phương để cùng nhau đưa ra các giải pháp khắc phục.

Nâng chất lượng phòng chống tội phạm

Quy định 851 đã đóng góp tích cực vào việc tăng cường công tác phối hợp giữa hai cơ quan, có vai trò quan trọng trong việc bảo đảm sự chặt chẽ, chất lượng và hiệu quả của các hoạt động đấu tranh phòng chống tội phạm. Đặc biệt, quy định này có tác động tích cực trong việc xử lý triệt để các hành vi vi phạm trong lĩnh vực hải quan và các tội phạm liên quan đến buôn lậu, gian lận thương mại.

Quy trình thực hiện quy định phối hợp theo nguyên tắc: Mọi nguồn tin về tội phạm, cũng như các vụ việc phát hiện, khám xét và bắt giữ do Cục Điều tra chống buôn lậu thực hiện đều được trao đổi với Vụ 3 trước khi chuyển sang xử lý hành chính hoặc giải quyết theo thủ tục tin báo, trước khi khởi tố vụ án hình sự.

Khi tham gia nghiên cứu và trao đổi thông tin, nếu Vụ 3 phát hiện có các nội dung cần kiểm tra hoặc xác minh, đều có văn bản trao đổi (đối với các vụ việc trao đổi) hoặc yêu cầu kiểm tra, xác minh (đối với các vụ việc giải quyết theo thủ tục tin báo). Đồng thời, Vụ 3 yêu cầu Cục Điều tra chống buôn lậu thực hiện các nội dung cần thiết để xác định rõ hành vi vi phạm.

Trong trường hợp các vụ án hình sự do Cục Điều tra chống buôn lậu khởi tố, quyết định khởi tố vụ án hình sự và quyết định phân công cán bộ điều tra đều được chuyển đến Vụ 3 để kiểm sát điều tra. Điều này giúp bảo đảm rằng các vụ án khởi tố đều có căn cứ chặt chẽ và chuyển cơ quan điều tra có thẩm quyền để giải quyết, tuân theo đúng quy định của pháp luật.

Bài và ảnh: THÁI BÌNH