Bà Nguyễn Thị Huệ cho biết, chồng bà là ông Nguyễn Văn Tấn, nhập ngũ năm 1965, cấp bậc Trung sĩ, đơn vị trước lúc hy sinh là Trường Quân chính Quân khu 4. Theo xác nhận của ông Đào Đình Cát, đồng đội của ông Tấn, hiện đang sống tại thôn Cẩm Đình, xã Cẩm Đình (huyện Phúc Thọ, TP Hà Nội) thì năm 1972, vì cuộc kháng chiến khốc liệt, đơn vị của ông chỉ sống và làm việc trong hầm. Giấy xác nhận của ông Đào Đình Cát có đoạn: “Tôi và đồng chí Tấn được điều đi đẵn gỗ về làm hầm cho đơn vị. Đồng chí Tấn khi làm nhiệm vụ đã bị cảm, được đưa vào hầm bệnh xá hai ngày không đỡ, đơn vị đưa vào bệnh viện ở Nghệ An. Vì quá nặng, không cứu chữa được, đồng chí đã hy sinh. Sau đó, tôi được thủ trưởng đơn vị Lê Thuận Thống giao nhiệm vụ mang quân tư trang, đồ dùng cá nhân về cho gia đình đồng chí Tấn vào tháng 10-1972”.
Huân chương Kháng chiến hạng ba mà bố mẹ chồng bà Huệ nhận được năm 1979.
Tại phòng tiếp dân, bà Nguyễn Thị Huệ xuất trình thêm hai văn bản có chữ ký, dấu đỏ của đồng chí Lê Thuận Thống, thủ trưởng Trường Quân chính Quân khu 4 mà mẹ chồng bà nhận từ tay ông Đào Đình Cát năm 1972. Thứ nhất là “Biên bản bàn giao hồ sơ tang vật của quân nhân Nguyễn Văn Tấn", trong đó ghi có “Giấy báo tử số 12/CS ngày 15-10-1972”, mà theo ông Cát, giấy này ông giao cho xã. Thứ hai là thư viết tay động viên gia đình, có đoạn: “Đồng chí Nguyễn Văn Tấn đã từ trần ngày 12-7-1972 tại Quân y viện 4… Đồng chí Nguyễn Văn Tấn hy sinh, đơn vị mất đi một người đồng đội dũng cảm… Cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị vô cùng thương tiếc nhưng cũng rất lấy làm tự hào vì có người bạn nêu cao tinh thần chiến đấu hy sinh anh dũng…”.
Bà Nguyễn Thị Huệ cho biết, gia đình chưa bao giờ nhận được giấy báo tử hay giấy chứng tử của ông Nguyễn Văn Tấn và cũng chưa hề nhận được bất kỳ chế độ gì. Theo bà Huệ thì chồng bà bị cảm trong lúc đang làm nhiệm vụ rồi chết, lại có thêm thư động viên viết tay có chữ “hy sinh” như trên nên chồng bà đủ điều kiện được công nhận liệt sĩ theo điểm g, Khoản 1, Điều 17, Nghị định số 31/2013/NĐ-CP ("do ốm đau, tai nạn trong khi đang làm nhiệm vụ quốc phòng và an ninh ở địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật").
Bà Nguyễn Thị Huệ xuất trình thêm bản phô-tô-cóp-py có công chứng “Huân chương Kháng chiến hạng ba” cấp năm 1979 do Chủ tịch nước trao tặng bố mẹ chồng của bà là ông Nguyễn Văn Điển và bà Nguyễn Thị Hai. Huân chương cấp theo Lệnh số 114/LCT ngày 16-7-1979, đã ghi sổ Huân chương số 1004S do Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng ký, ghi rõ chồng và em chồng bà đều là liệt sĩ. Tuy nhiên, theo bà Huệ, vì huân chương ghi nhầm thành họ Ngô (đúng là họ Nguyễn) nên gia đình xin đổi, song nội dung huân chương nhận lại không giống như bản gốc mà là: “Đã có nhiều người tham gia lực lượng vũ trang” nên bà đã có đơn đề nghị Phòng Nội vụ huyện Hoài Đức đổi lại từ tháng 1-2016 nhưng đến nay chưa có hồi âm.
Trao đổi với chúng tôi về giấy báo tử, ông Phạm Văn Mạnh, Chủ tịch UBND xã Di Trạch cho biết: “Xã Di Trạch không hề lưu giữ giấy báo tử của ông Nguyễn Văn Tấn”. Còn bà Nguyễn Thị Ngọc Vĩnh, Trưởng phòng Nội vụ huyện Hoài Đức cho biết: “Năm 2013, theo xác minh của cơ quan quân sự huyện thì trường hợp ông Nguyễn Văn Tấn là tử sĩ. Tuy nhiên, trong hồ sơ lưu trữ của chúng tôi có bản phô-tô-cóp-py giấy báo tử của ông Nguyễn Văn Tấn thì nhiều chữ bị mờ, trong đó chỉ nhìn rõ chữ “sĩ”, không rõ là tử sĩ hay liệt sĩ... Chúng tôi rất quan tâm đến gia đình người có công nhưng hồ sơ thế này thì không làm được”.
Được biết, Trường Quân sự Quân khu 4 (tiền thân là Trường Quân chính Quân khu 4), nơi công tác của ông Nguyễn Văn Tấn đã có Giấy xác nhận số 737/GXN-TQS ngày 16-5-2016 cho gia đình. Tuy nhiên, giấy này chỉ căn cứ vào các giấy tờ mà gia đình cung cấp chứ không căn cứ vào hồ sơ lưu trữ tại trường nên chỉ xác nhận chung chung: “Đồng chí bị ốm nặng và đã từ trần tại Bệnh viện Quân y 4. Lý do từ trần: Theo xác nhận của đồng chí Đào Đình Cát… thì đồng chí Tấn bị ốm trong lúc đi lấy gỗ làm hầm tránh địch cho đơn vị, có giấy xác nhận của ông Cát kèm theo. Nội dung này, đơn vị chưa thẩm định được…” và “đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét tiến hành giải quyết chế độ chính sách cho gia đình đồng chí Tấn".
Như vậy, vấn đề đặt ra là đồng chí Nguyễn Văn Tấn là liệt sĩ hay tử sĩ? Việc trả lời câu hỏi này thuộc trách nhiệm của đơn vị đồng chí Tấn là Trường Quân sự Quân khu 4. Vì vậy, chúng tôi đề nghị nhà trường xác minh, làm rõ để tránh đơn thư khiếu kiện kéo dài.
Bài và ảnh: KIM DUNG