Truyền thông dưới nhiều hình thức

Cùng vào cuộc với các bộ, ngành, địa phương thực hiện mục tiêu gỡ “thẻ vàng”, thời gian qua, Bộ tư lệnh BĐBP đã quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các nội dung chỉ đạo; tăng cường công tác phối hợp với các lực lượng chức năng, chính quyền địa phương thực hiện đồng bộ các biện pháp chống khai thác IUU, ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá của ngư dân Việt Nam khai thác trái phép hải sản ở vùng biển nước ngoài. Với tinh thần chủ động, tích cực, Bộ tư lệnh BĐBP đã triển khai “chiến dịch” đồng bộ, quyết liệt, thể hiện qua việc ban hành 27 văn bản, 102 điện chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tuyến biển và những hành động cụ thể tuyên truyền, tuần tra, kiểm soát kết hợp với xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về khai thác thủy sản. 

Từ đầu năm đến nay, các đơn vị Biên phòng đã tổ chức tuyên truyền chống khai thác IUU và trao gần 10.000 lá cờ Tổ quốc tặng ngư dân. 

Theo đó, công tác kiểm tra, giám sát được đẩy mạnh thông qua việc tổ chức các đoàn kiểm tra trực tiếp tại các đơn vị trọng điểm như Quảng Ngãi, Bình Định, Bà Rịa - Vũng Tàu, Cà Mau, Kiên Giang, đồng thời tham gia các đoàn kiểm tra của Ban Chỉ đạo IUU cấp Bộ Quốc phòng và Ban Chỉ đạo Quốc gia tại 10 tỉnh, thành phố.

Tuyên truyền được xem là biện pháp căn cơ, đi trước một bước trong chống khai thác IUU. Tính từ đầu năm 2025 đến cuối tháng 10, các đơn vị BĐBP đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, tuyên truyền 13.224 lượt với sự tham gia của 414.799 lượt ngư dân thông qua nhiều hình thức đa dạng, từ hệ thống loa truyền thanh với hơn 2.300 giờ phát sóng, cấp phát hơn 24.300 tờ rơi, đăng tải 448 tin, bài trên phương tiện thông tin đại chúng đến việc nhắn tin truyền thông qua phần mềm "quản lý, kiểm soát tàu cá" tới hơn 136.000 lượt thuê bao là chủ tàu, thuyền trưởng.

Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm

Trên mặt trận thực thi pháp luật, công tác tuần tra, kiểm soát được xác định là khâu then chốt. Các đơn vị BĐBP đã tổ chức 26.741 lượt tổ tuần tra và kiểm tra 62.488 tàu cá. Công tác quản lý, kiểm tra, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến được thực hiện nghiêm ngặt với 670.467 lượt tàu cá/hơn 3,6 triệu lượt ngư dân đã qua kiểm soát. Sự kiên quyết, xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm khai thác IUU của BĐBP được thể hiện rõ ở kết quả phát hiện và xử lý với 1.105 vụ vi phạm hành chính, tổng số tiền phạt lên đến hơn 36 tỷ đồng (tăng 18,675 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước), tịch thu 79 bộ kích điện và tước bằng thuyền trưởng đối với 70 trường hợp, xử phạt hành chính 54 vụ. Đặc biệt, BĐBP đã tăng cường đấu tranh hình sự, khởi tố 3 vụ án hình sự liên quan đến tội danh "tổ chức, môi giới cho người khác xuất, nhập cảnh Việt Nam trái phép".

Trong bối cảnh đẩy mạnh chuyển đổi số, BĐBP đã tăng cường ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh với hành vi khai thác IUU. Cụ thể, phần mềm "kiểm soát tàu cá và nhắn tin truyền thông" đã được lắp đặt tại 231 trạm kiểm soát biên phòng, đã cập nhật dữ liệu cho 44.435 tàu cá. Thông qua hệ thống giám sát hành trình (VMS), các đơn vị Biên phòng đã phát hiện, thông báo và yêu cầu 6.555 chủ phương tiện khắc phục lỗi mất kết nối, đồng thời cảnh báo, yêu cầu 309 lượt tàu cá hoạt động gần ranh giới giữa Việt Nam với các nước không vi phạm vùng biển nước ngoài (giảm 26 tàu). Song song đó, lực lượng BĐBP đã duy trì phối hợp chặt chẽ với Hải quân và Cảnh sát biển, trao đổi 810 nguồn tin có giá trị liên quan đến hoạt động của tàu cá và hành vi vi phạm IUU để kịp thời ngăn chặn, xử lý hiệu quả.

Tiếp tục làm sạch dữ liệu tàu cá 

Dù đạt được nhiều thành tựu, tình hình đấu tranh chống IUU vẫn còn nhiều thách thức lớn. Tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác IUU vẫn chưa có dấu hiệu chấm dứt. Ngư dân dùng nhiều thủ đoạn tinh vi để đối phó như: Xóa biển số; mang biển số giả; vô hiệu hóa thiết bị VMS; neo đậu ngoài bãi ngang để trốn tránh kiểm tra. Bên cạnh đó, tình hình tàu cá khai thác hải sản sai vùng, thiếu giấy tờ theo quy định, khai thác tự do, tự phát, sử dụng các hình thức đánh bắt tận diệt làm cho nguồn lợi thủy sản không kịp phục hồi, tái tạo vẫn xảy ra.

Cán bộ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Hà Tiên, BĐBP tỉnh An Giang phát tờ rơi tuyên truyền chống khai thác IUU cho ngư dân trên địa bàn.

Trước những diễn biến phức tạp đó, BĐBP xác định trong thời gian tới tiếp tục số hóa toàn diện trong quản lý khai thác IUU, tích hợp dữ liệu VNeID, chia sẻ và kết nối liên thông dữ liệu phần mềm giữa các ngành, các địa phương. Đồng thời rà soát, làm sạch dữ liệu tàu cá đảm bảo “đúng, đủ, sạch, thống nhất, dùng chung”.

Cùng với đó, lực lượng BĐBP sẽ tập trung nguồn lực cho các đồn, trạm kiểm soát biên phòng để tăng cường tuần tra, kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo tàu cá xuất bến tham gia hoạt động khai thác thủy sản phải có xác nhận rời cảng. Đặc biệt, BĐBP sẽ tăng cường phát hiện, xử lý nghiêm hành vi vi phạm các quy định về quản lý, sử dụng thiết bị VMS và hành vi vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép. Các công tác chuẩn bị hồ sơ, tài liệu, số liệu cũng đang được gấp rút hoàn thiện để sẵn sàng làm việc với Đoàn Thanh tra EC lần thứ 5.

Nỗ lực chống khai thác IUU của BĐBP là một phần không thể thiếu trong cam kết quốc gia nhằm phát triển nghề cá bền vững và gỡ "thẻ vàng". Với những biện pháp đồng bộ và quyết liệt, BĐBP đang khẳng định vai trò là lực lượng nòng cốt, tiên phong, góp phần hiện thực hóa mục tiêu gỡ cảnh báo của EC, bảo vệ hình ảnh và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế./.