Năm 2020, Khánh Hòa hạn hán nghiêm trọng nên toàn tỉnh phải khoanh vùng bỏ vụ 14.000ha cây trồng để ưu tiên nguồn nước phục vụ sinh hoạt của người dân và chăn nuôi. Kinh phí dành cho các biện pháp ứng phó với hạn hán lên tới 88,6 tỷ đồng, riêng huyện Cam Lâm là 20 tỷ đồng và TP Cam Ranh 35,4 tỷ đồng. Bên cạnh việc thiếu nước ở một số vùng thuộc phía Nam tỉnh như huyện Cam Lâm và TP Cam Ranh, hạn hán còn khiến khoảng 500.000 người dân TP Nha Trang đứng trước nguy cơ “uống nước lợ” do sông Cái bị xâm nhập mặn.

Với mục đích xây dựng hồ chứa thủy lợi, tăng cường dung tích dự trữ nước trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, theo Quyết định số 4433/QĐ-BNN-XD ngày 30-10-2017, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng hồ Sông Chò 1 nằm trên địa bàn xã Khánh Bình, huyện Khánh Vĩnh. Dự án có tổng mức đầu tư 956 tỷ đồng, thời gian thi công 4 năm (từ năm 2017 đến 2021) với thiết kế gồm: Đập bê tông cao 59,1m, dài 197m; đập đất cao 12,5m, dài 65m; tuynel 1 dài 1.865m, đường kính 1,7m; tuynel 2 dài 3.885m; dung tích chứa gần 110 triệu mét khối nước. 

leftcenterrightdel
Các lực lượng tiến hành khảo sát cụm đầu mối của hồ Sông Chò 1. 

Đây là dự án hồ chứa có dung tích lớn nhất của tỉnh và là một trong những dự án cấp bách phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của Khánh Hòa, đã được Quốc hội, Chính phủ thông qua và đưa vào kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2017-2020. Công trình hồ chứa nước Sông Chò 1 hoàn thành sẽ cung cấp đủ nước tưới cho 4.300ha đất canh tác, trong đó 1.800ha của huyện Khánh Vĩnh và 2.500ha của thị xã Ninh Hòa, đồng thời còn tạo nguồn cấp nước 152.000m³/ngày đêm cho sinh hoạt, du lịch, dịch vụ toàn bộ khu vực TP Cam Ranh và huyện Cam Lâm. Ngoài ra, công trình còn làm nhiệm vụ cấp nước cho sông Cái trong mùa khô hạn để điều tiết nước cho hạ lưu sông Cái ở Nha Trang, chấm dứt tình trạng nhiễm mặn đối với các nhà máy nước.

Tuy nhiên, đến cuối tháng 3-2021, công trình hồ chứa nước Sông Chò 1 mới chỉ thi công và khoan được 40% tuyến tuynel 2, các hạng mục chính như đập bê tông, đập đất vẫn chưa thể triển khai. Trở ngại lớn nhất của dự án là toàn bộ mặt bằng thi công các hạng mục chính đều trong diện tích rừng tự nhiên và một phần rừng trồng. Theo chủ đầu tư công trình (Ban 7, Bộ NN&PTNT), có đến 411ha rừng với khoảng 9.000m³ gỗ nhóm 4 và 688m³ gỗ tạp bị ảnh hưởng bởi công trình này. Tháng 8-2020, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng để thực hiện Dự án đầu tư xây dựng hồ Sông Chò 1. Tuy nhiên, các thủ tục để bàn giao mặt bằng vẫn chậm. Trong đợt kiểm tra nắm tình hình thực hiện dự án tại huyện Khánh Vĩnh trung tuần tháng 4-2021 vừa qua, ông Đinh Văn Thiệu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đã yêu cầu các cơ quan, đơn vị cần quán triệt tinh thần giải phóng mặt bằng tới đâu thi công tới đó và yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh khẩn trương tham mưu cho lãnh đạo tỉnh thực hiện nhanh việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng để giải phóng mặt bằng, bàn giao cho đơn vị thi công. Ông Quách Thanh Sơn, Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình NN&PTNT tỉnh Khánh Hòa-đơn vị thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng dự án-cho biết: “Tính đến đầu tháng 4-2021, đơn vị đã hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng đối với các hộ bị ảnh hưởng bởi dự án, gồm: 14 hộ dân tại hai xã Khánh Hiệp, Khánh Bình của huyện Khánh Vĩnh; 17 hộ dân thuộc thị xã Ninh Hòa với tổng diện tích khoảng 22,32ha. Với diện tích 190ha đất rừng trồng của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Trầm Hương (Công ty Trầm Hương), UBND tỉnh cho phép hỗ trợ chi phí chặt hạ bằng 15% đơn giá rừng trồng từ 12 đến 15 năm. Riêng phần đất rừng tự nhiên 275,4ha, tỉnh cũng đã phê duyệt phương án khai thác, theo đó, tận dụng lâm sản trên diện tích chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác và cũng giao cho Công ty Trầm Hương tổ chức đấu giá, khai thác để bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công”.

Theo kiến nghị của chủ đầu tư, trước mắt tỉnh Khánh Hòa cần có sự chỉ đạo để chủ rừng giao sớm 91ha thuộc cụm đầu mối công trình để có mặt bằng thi công các hạng mục công trình đầu mối, đường điện, kho bãi, lán trại... Có như vậy dự án mới có thể hoàn thành vào cuối năm 2022. Các cấp chính quyền tỉnh Khánh Hòa cần sớm có giải pháp để hồ chứa nước Sông Chò 1 sớm được hoàn thành, giải quyết tình trạng hạn hán, góp phần ổn định đời sống nhân dân, phát triển kinh tế-xã hội.

Bài và ảnh: ĐÀO CHƯƠNG HẠ