Khoản 1, Điều 9 Luật Quốc phòng 2018 nêu rõ: KVPT là bộ phận hợp thành phòng thủ quân khu, bao gồm các hoạt động về chính trị, tinh thần, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ, quân sự, an ninh, đối ngoại; được tổ chức theo địa bàn cấp tỉnh, cấp huyện, đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt, lấy xây dựng cấp xã làm nền tảng để bảo vệ địa phương.

Như vậy, KVPT không phải là đơn vị LLVT thuần túy, hay một tổ chức hành chính đơn thuần, mà là một tổ chức quốc phòng, an ninh (QPAN) của địa phương; có vị trí đặc biệt quan trọng trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân BVTQ. Xây dựng KVPT tỉnh, thành phố vững chắc là chủ trương chiến lược của Đảng, Nhà nước; sự kế thừa, phát triển tư tưởng “lo giữ nước từ sớm, từ xa, từ lúc nước chưa nguy” của dân tộc trong tình hình mới; là xây dựng vững mạnh về mọi mặt (chính trị, kinh tế, xã hội, quân sự, an ninh...) cả về lực lượng và thế trận, tạo thành sức mạnh tổng hợp, nhằm phòng ngừa, xử lý hiệu quả các tình huống về QPAN, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở từng địa phương, cơ sở để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong mọi tình huống.

Nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò chiến lược của KVPT tỉnh, thành phố trong sự nghiệp xây dựng và BVTQ, toàn quân, trước hết là các quân khu, cơ quan quân sự địa phương đã phát huy vai trò nòng cốt, chủ trì phối hợp, tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức xây dựng KVPT ngày càng đi vào chiều sâu. LLVT đã làm tốt công tác bồi dưỡng kiến thức QPAN cho các đối tượng; giáo dục QPAN cho học sinh, sinh viên và phổ biến kiến thức QPAN cho toàn dân. Tập trung xây dựng, giáo dục, rèn luyện đội ngũ cán bộ cơ quan quân sự địa phương, nhất là cán bộ chủ trì có đủ phẩm chất, năng lực, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Tích cực phối hợp tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quân sự cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và có khả năng phát triển lên cương vị lãnh đạo, quản lý cao hơn tại địa phương.

Các cơ quan, đơn vị Quân đội đã phối hợp thực hiện tốt chính sách dân tộc, tôn giáo, chính sách xã hội, hậu phương Quân đội; tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế-xã hội, triển khai các chương trình, đề án hỗ trợ người nghèo ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo về nhà, đất, cơ sở vật chất, giống, vốn, giải quyết việc làm cho người lao động; tích cực làm công tác dân vận và tham gia xây dựng nông thôn mới. Quân đội luôn chú trọng phát triển các ngành nghề có tính lưỡng dụng để vừa phục vụ đời sống dân sinh trong thời bình, vừa có khả năng chuyển sang phục vụ một số nhu cầu thiết yếu của quốc phòng.

Xe tăng của Lữ đoàn Tăng thiết giáp 273 (Quân đoàn 3) cơ động trong diễn tập bắn đạn thật năm 2024. 

Xác định tiềm lực quân sự là một nhân tố quan trọng, trực tiếp tạo nên sức mạnh của KVPT. Do vậy, quá trình tổ chức thực hiện, Quân đội luôn coi trọng xây dựng thế trận và lực lượng quốc phòng trên từng địa bàn, trên đất liền, biển, đảo, tạo thế phòng thủ liên hoàn, vững chắc, đặc biệt là ở các địa bàn trọng điểm. Hệ thống công trình quốc phòng, căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu cần, kỹ thuật, KVPT then chốt thường xuyên được xây dựng, củng cố và quản lý chặt chẽ. LLVT địa phương thường xuyên phối hợp với Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, Hải quân và các lực lượng có liên quan nắm chắc tình hình, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên các địa bàn.

Các cơ quan, đơn vị luôn kiện toàn tổ chức, biên chế; xây dựng, điều chỉnh các văn kiện tác chiến, kế hoạch phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, phương án phòng, chống cháy nổ, cháy rừng; tổ chức huấn luyện, luyện tập thành thục, sẵn sàng lực lượng, phương tiện tham gia xử trí có hiệu quả các tình huống...

Trước yêu cầu nhiệm vụ BVTQ trong tình hình mới, xây dựng KVPT toàn diện, vững chắc, lấy xây dựng về chính trị là cốt lõi; xây dựng kinh tế, văn hóa, xã hội là trung tâm; xây dựng QPAN là trọng yếu; xây dựng cơ sở xã, phường, thị trấn vững mạnh làm nền tảng tạo nên sức mạnh tổng hợp góp phần đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và BVTQ “từ sớm, từ xa” là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Do đó, để tạo nền tảng BVTQ “từ sớm, từ xa, từ lúc nước chưa nguy”, đòi hỏi phải tiếp tục xây dựng KVPT tỉnh, thành phố vững chắc, đi vào chiều sâu, có tiềm lực và sức mạnh tổng hợp ngày càng cao.

Trước hết, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, hiệu lực quản lý điều hành của chính quyền địa phương trong xây dựng KVPT tỉnh, thành phố vững chắc. Đây là vấn đề có tính nguyên tắc, quan trọng, nhân tố quyết định để xây dựng, hoạt động KVPT, bảo đảm giữ vững nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với nhiệm vụ QPAN nói chung, xây dựng, hoạt động KVPT tỉnh, thành phố nói riêng.

Các địa phương đề ra những giải pháp tạo bước đột phá trong lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng tiềm lực KVPT, nhất là xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh, củng cố “thế trận lòng dân” vững chắc; tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng các cấp, hiệu lực quản lý, điều hành của chính quyền trong xây dựng tiềm lực kinh tế; tiềm lực, thế trận quân sự trên các địa bàn chiến lược, trọng yếu; chú trọng nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức đối với hoạt động đối ngoại quốc phòng, đối ngoại nhân dân.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức của các cấp, ngành, các tầng lớp nhân dân về nhiệm vụ xây dựng, hoạt động KVPT tỉnh, thành phố; làm chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của hệ thống chính trị và toàn dân đối với nhiệm vụ xây dựng và BVTQ. Quá trình triển khai thực hiện cần chủ động phát hiện, chấn chỉnh và kiên quyết đấu tranh với tư tưởng, nhận thức lệch lạc, chủ quan, mất cảnh giác, tuyệt đối hóa kinh tế, xem nhẹ QPAN và biểu hiện hình thức, thiếu quyết liệt. Đồng thời, đấu tranh, vạch trần, phản bác có hiệu quả những luận điệu xuyên tạc, phản động, chống phá của các thế lực thù địch trên không gian mạng, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng trong KVPT tỉnh, thành phố.

Kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế-xã hội gắn với tăng cường QPAN, đối ngoại tạo nguồn lực xây dựng KVPT tỉnh, thành phố ngày càng vững chắc. Làm tốt công tác phối hợp giữa các tổ chức, lực lượng có liên quan trong tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chủ trương phát triển kinh tế-xã hội nhanh, bền vững, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân gắn với tăng cường tiềm lực QPAN ngay từ quy hoạch khu kinh tế, khu công nghiệp gắn với xây dựng, hoạt động KVPT hợp thành phòng thủ quân khu, kiên quyết không phát triển kinh tế bằng mọi giá. Đẩy mạnh kết hợp phát triển kinh tế-xã hội với tăng cường QPAN trên các địa bàn trọng điểm, chiến lược, biên giới, biển, đảo, nhằm xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân vững mạnh nơi “phên giậu” Tổ quốc.

Các địa phương chủ động cân đối, phân bổ hợp lý các nguồn lực, có kế hoạch bảo đảm ngân sách cho xây dựng KVPT, nhất là xây dựng thế trận quân sự, tương xứng với tốc độ phát triển và tiềm lực kinh tế của địa phương. Quá trình thực hiện, cần đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên xây dựng các công trình thiết yếu trong căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu phương, căn cứ hậu cần-kỹ thuật, KVPT then chốt, sở chỉ huy các cấp, chốt chiến dịch; gắn với phòng thủ dân sự, tạo lập thế trận rộng khắp, liên hoàn, vững chắc giữa các KVPT với phòng thủ quân khu và trên từng hướng chiến lược, sẵn sàng cho các tình huống QPAN, cả trên không, trên đất liền và trên biển.

Cùng với đó, chú trọng xây dựng LLVT vững mạnh toàn diện, phát huy vai trò nòng cốt trong xây dựng, hoạt động KVPT tỉnh, thành phố vững chắc. Tập trung xây dựng lực lượng thường trực theo hướng “tinh, gọn, mạnh”; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ; triển khai thực hiện đề án xây dựng hải đội dân quân thường trực biển và duy trì có hiệu quả hoạt động chốt dân quân thường trực trên biên giới đất liền. Tăng cường công tác đăng ký, quản lý, huy động lực lượng dự bị động viên...

Thiếu tướng, PGS, TS ĐẶNG SỸ LỘC, Phó tư lệnh Quân đoàn 3

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Vững bước dưới Quân kỳ Quyết thắng xem các tin, bài liên quan.