Quán triệt đường lối đối ngoại, quan điểm chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân của Đảng và Quân ủy Trung ương, từ những yêu cầu, nhiệm vụ đề ra, với quyết tâm cao, Đoàn 385 đã phối hợp cùng lực lượng vũ trang cách mạng Cuba hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần quan trọng vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của nhân dân Cuba.

Trung tá Đặng Văn Hiền (đeo kính đen), cựu chuyên gia quân sự Đoàn 385, sau buổi huấn luyện tại Cuba. Ảnh: baoquangbinh.vn 

1. Giúp Bạn về công tác quân sự địa phương. Các chuyên gia quân sự Việt Nam đã giới thiệu với Bạn kinh nghiệm chiến tranh nhân dân mà Việt Nam đã thực hiện trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Đi đôi với việc giới thiệu lý luận, quan điểm chung về đường lối chiến tranh nhân dân, quốc phòng toàn dân và những kinh nghiệm thực tiễn chiến đấu phong phú mà Việt Nam có được cũng như chiến lệ một số trận đánh thắng quân Mỹ điển hình…

Từ năm 1988, theo yêu cầu của Bạn, các chuyên gia quân sự Việt Nam còn tập trung phổ biến cho Bạn kinh nghiệm về phối hợp lực lượng vũ trang ba thứ quân trên các chiến trường; giúp Bạn xây dựng phương án hiệp đồng tác chiến quy mô cấp tỉnh với sự tham gia của bộ đội địa phương được tăng cường một đơn vị chủ lực của trên; giới thiệu với Bạn kinh nghiệm nhân dân tham gia đánh địch và phòng tránh, sơ tán, khắc phục hậu quả bom đạn. Cùng với đó, các chuyên gia còn giới thiệu cho các tập đoàn quân Cuba về kinh nghiệm hoạt động của các quân khu Việt Nam trong thời chiến cũng như thời bình…

2. Giúp Bạn xây dựng các khu phòng thủ. Đáp ứng đề nghị của Chính phủ Cuba, từ năm 1986, Đoàn 385 giúp Bạn làm thí điểm 3 khu vực phòng thủ trên 3 miền đất nước, gồm: Khu phòng thủ số 6 Del Este de La Habana thuộc Tập đoàn quân miền Tây; Khu phòng thủ số 2 ven biển ở huyện Cardenas, tỉnh Mantanzas thuộc Tập đoàn quân miền Trung và Khu phòng thủ Aroseco ở huyện miền núi Mayari, tỉnh Holguin thuộc Tập đoàn quân miền Đông. Đến năm 1987, các chuyên gia quân sự Việt Nam đã giúp Bạn hoàn thành thí điểm thêm 11 khu phòng thủ cấp tỉnh. Cùng với đó, trong những năm từ 1987 đến năm 1992, theo đề nghị của Bạn, các chuyên gia quân sự Việt Nam còn giúp Cuba nâng cao khả năng phòng thủ của 3 tỉnh La Habana, Mantanzas và Holguin.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, các chuyên gia quân sự Việt Nam đã giúp Bạn huấn luyện nâng cao khả năng chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu cho các đơn vị bộ đội lãnh thổ và dân quân tự vệ (viết tắt là MTT), xây dựng lực lượng binh chủng, xây dựng căn cứ và có phương án phát triển kinh tế kết hợp với quốc phòng tại các tỉnh. Với sự giúp đỡ nhiệt tình của các chuyên gia quân sự Việt Nam, đến năm 1992, Cuba đã có 3 khu vực phòng thủ chuẩn cấp tỉnh là La Habana, Matanzas và Holguin. Đây là những khu vực phòng thủ quan trọng góp phần bảo vệ vững chắc Cuba khi chiến tranh xảy ra, đồng thời là mô hình điểm để Cuba triển khai và nhân rộng ra toàn quốc.

3. Giúp Bạn kiện toàn, bồi dưỡng nâng cao trình độ lãnh đạo, chỉ huy, tham mưu cho Hội đồng phòng thủ và cơ quan tham mưu cấp tỉnh, huyện; xây dựng trường và đào tạo cán bộ. Để nâng cao chất lượng tham mưu và chỉ huy cho đội ngũ cán bộ Hội đồng phòng thủ các cấp, theo đề nghị của Bạn, Đoàn 385 đã tổ chức các lớp tập huấn nhằm giới thiệu kinh nghiệm về phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của nhà nước, tham mưu của cơ quan quân sự, tham gia của các ban, ngành, đoàn thể trong việc xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Cùng với đó, các chuyên gia còn giới thiệu cho hàng nghìn sĩ quan tham mưu cấp tỉnh, huyện thấy rõ chức năng tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền về công tác quân sự địa phương. 

Qua các lớp tập huấn, công tác tham mưu, chỉ huy của đội ngũ các cấp đã được nâng cao. Cùng với đó, các chuyên gia quân sự Việt Nam còn cùng Bạn chuyển đổi các trường phòng thủ dân sự thành trường phòng thủ quốc gia; chuyển các trường MTT các tỉnh thành trường phòng thủ của tỉnh. Cùng với sự chuyển đổi, các chuyên gia quân sự Việt Nam còn trực tiếp tham gia giảng dạy tại trường phòng thủ quốc gia và trường phòng thủ các tỉnh. Nhờ những nỗ lực và cố gắng chung của cả hai phía, hệ thống các trường phòng thủ Cuba từng bước được hoàn thiện, đào tạo được nhiều cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao trong công cuộc chuẩn bị chiến tranh toàn dân và phòng thủ đất nước. 

 Bộ quân phục sĩ quan quân đội cách mạng Cuba do Trung tướng Sùng Lãm mặc khi làm Trưởng đoàn chuyên gia quân sự 385 Việt Nam tại Cuba. Ảnh: anninhthudo.vn

4. Giúp Bạn huấn luyện, diễn tập, nghiên cứu, biên soạn hệ thống tài liệu về chiến tranh nhân dân; bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ, chiến thuật cho lực lượng vũ trang địa phương. Đoàn 385 đã giúp Bạn thực hiện tốt công tác huấn luyện và diễn tập tại các địa phương. Theo yêu cầu của Bạn, Đoàn còn tham gia một số cuộc diễn tập, kiểm tra sẵn sàng chiến đấu và giúp Bạn tổ chức diễn tập cách đánh theo kinh nghiệm Việt Nam. Đoàn còn giúp các cơ quan Bộ các Lực lượng vũ trang cách mạng Cuba nghiên cứu biên soạn một số tài liệu như: Kỹ thuật, chiến thuật bộ binh, phục kích, tập kích, đánh ngăn chặn, sản xuất và sử dụng vũ khí thô sơ như: Chông, mìn, cạm bẫy, phương pháp huấn luyện phân đội nhỏ, phòng không nhân dân đánh máy bay bay thấp, phòng tránh sơ tán, khắc phục hậu quả, công binh địa phương, làm công sự chiến đấu và phòng tránh cho dân, đánh địch bằng bom mìn, khắc phục bom mìn địch, xây dựng và chiến đấu của tự vệ biển và một số vấn đề khác có liên quan đến chiến lược chiến tranh toàn dân, phòng thủ lãnh thổ… 

5. Giúp Bạn xây dựng lực lượng binh chủng địa phương, nhà trường và quân y (y học dân tộc). Theo yêu cầu của Bạn, các tổ binh chủng, nhà trường, quân y của Đoàn 385 đã hoàn thành tốt nhiệm vụ giúp Bạn. Cụ thể:

Tổ Phòng không và Công binh, thường xuyên cố vấn cho Bộ tư lệnh Phòng không và Công binh Cuba chỉ đạo các địa phương xây dựng phòng không nhân dân và công binh địa phương; giới thiệu kinh nghiệm phòng không, công binh Việt Nam cho các học viện, nhà trường, tập đoàn quân; tham gia chuẩn bị và diễn tập bắn máy bay bay thấp, phòng tránh sơ tán, khắc phục hậu quả, xây dựng công trình chiến đấu và phòng tránh cho nhân dân, đánh địch bằng vũ khí công binh, chống mìn, cạm bẫy, chất nổ... 

Tổ chuyên gia Hải quân giúp Bạn tổ chức hệ thống quan sát máy bay địch dải mìn; giới thiệu với Bạn kinh nghiệm rà phá các loại thủy lôi mà Mỹ đã sử dụng ở chiến trường Việt Nam. Bên cạnh đó, Tổ còn hướng dẫn cho Bạn về cách thả mìn phòng thủ, tổ chức trinh sát, vận chuyển tiếp tế đảo, cứu hộ trên biển, đánh biệt kích, tham gia xây dựng kế hoạch phòng thủ biển ở Tập đoàn quân miền Đông; kế hoạch diễn tập trên biển ở Matanzas; biên soạn một số tài liệu hướng dẫn về xây dựng và hoạt động của dân quân biển... 

Tổ chuyên gia Pháo binh, giúp Cục Pháo binh Bạn huấn luyện chiến đấu cho pháo binh các đơn vị MTT; giới thiệu kinh nghiệm tổ chức, huấn luyện sử dụng pháo binh của Việt Nam, đi sâu vào cách đánh đơn giản có hiệu quả như: sử dụng súng cối bắn ứng dụng (không chân, không bàn đế); đạn hoả tiễn phóng không nòng (đặt bắn trên nạng, trên bệ đất), cơ động pháo bằng sức người (dùng sức kéo, tháo pháo ra khiêng vác, dùng xe đạp để thồ cối, ĐKZ, đạn pháo và Bạn tổ chức thực nghiệm, rút kinh nghiệm để vận dụng cho cả 3 thứ quân.

Tổ chuyên gia Quân y (Y học dân tộc), giúp Bạn đào tạo được một số bác sĩ chuyên ngành Y học dân tộc, hướng dẫn cho Bạn cách gây mê, cấp cứu trong phẫu thuật, tìm kiếm và phân loại các cây thuốc. 

Tổ chuyên gia nhà trường thường xuyên bám sát trường phòng thủ quốc gia để giúp nhà trường xây dựng kế hoạch, nội dung các khoá học, biên soạn giáo trình, bồi dưỡng giáo viên, giúp làm thao trường, học cụ; giới thiệu cho Bạn những kinh nghiệm của Việt Nam theo yêu cầu từng khoá học... Ngoài ra, Tổ còn phối hợp với bộ phận chuyên gia tỉnh giúp một số trường phòng thủ tỉnh của Bạn biên soạn tài liệu chiến thuật, kỹ thuật và các tài liệu về chiến tranh toàn dân, phòng thủ lãnh thổ; cùng cơ quan tham mưu Đoàn và các tổ binh chủng giúp Bộ Quốc phòng và các Tập đoàn quân thực hành diễn tập pháo đài hàng năm, diễn tập kiểm tra sẵn sàng phòng thủ; thể hiện cách đánh của chiến tranh nhân dân... 

5. Giúp Bạn xây dựng lực lượng đặc công. Các chuyên gia quân sự Việt Nam đã giúp Bạn chuyển Bộ tư lệnh Quân cảnh thành Bộ tư lệnh Đặc công; chuyển các Trung đoàn Quân cảnh thành các Trung đoàn Đặc công; các trung tâm huấn luyện đặc biệt thành các trung tâm huấn luyện đặc công; chuyển Trung tâm huấn luyện Cacho thành Trường Sĩ quan Đặc công Quốc gia... Với sự giúp đỡ của các chuyên gia quân sự Việt Nam, tháng 8-1988, Đại tướng Raul Castro - Bộ trưởng Bộ các Lực lượng vũ trang cách mạng Cuba ra Quyết định thành lập Lực lượng Đặc công chuyên nghiệp. Bên cạnh đó, Tổng Tham mưu trưởng ra chỉ lệnh thành lập Đặc công nhân dân (Đặc công địa phương), bao gồm đặc công tỉnh, huyện (quân), khu phòng thủ... 

Đến tháng 12-1989, hệ thống tổ chức lực lượng đặc công Cuba cơ bản hoàn thiện với quy mô rộng khắp, có lực lượng đặc công dự bị, đặc công thường trực chuyên nghiệp và đặc công nhân dân; có thành phần đặc công trên cạn, đặc công nước và đặc công quân cảnh thành phố... Ngoài hoàn thiện về cơ cấu tổ chức, các chuyên gia quân sự Việt Nam còn giúp đào tạo hàng nghìn cán bộ trung, sơ cấp đặc công; giúp Bạn cải tiến phương pháp huấn luyện nhằm nâng cao trình độ kỹ, chiến thuật của tổ, mũi, đội đặc công; biên soạn, hoàn thiện hệ thống tài liệu đặc công... Trên cơ sở đó, Bạn đã nghiên cứu biên soạn thành hệ thống tài liệu của Bạn (tương tự) và đã hình thành “Sổ tay Chiến thuật đặc công”. Ngoài ra, Bạn còn tổ chức nhiều Hội nghị chiến thuật đặc công nhằm đóng góp và bổ sung tài liệu nâng cao trình độ tác chiến đặc công... 

Sau khi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, tháng 12-1992, Đoàn 385 rút về nước. Trải qua khoảng 8 năm giúp cách mạng Cuba, với tinh thần“giúp nhân dân nước bạn tức là mình tự giúp mình”, giúp đỡ nhân dân Cuba là “Mệnh lệnh của trái tim”, các chuyên gia quân sự Việt Nam đã cố gắng vươn lên, từng bước khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ quốc tế mà Đảng, Nhà nước và Bộ Quốc phòng giao phó. Những kết quả Đoàn 385 giúp Bạn đã góp phần hoàn thiện đường lối chiến tranh toàn dân và phòng thủ lãnh thổ của Cuba; góp phần tăng cường sức mạnh chiến đấu của các Lực lượng vũ trang cách mạng Cuba; nâng cao khả năng phòng thủ đất nước Cuba xã hội chủ nghĩa. 

Thiếu tá NGUYỄN VĂN TÙNG (Viện Lịch sử Quân sự)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Vững bước dưới Quân kỳ Quyết thắng xem các tin, bài liên quan.