Việt Nam - Quê hương thứ hai của tôi

Từ những cảm xúc sâu lắng về những tấm gương chiến đấu, hy sinh, Saysana Saleumsack đã sáng tác nhiều ca khúc ấn tượng, mang thông điệp sâu sắc về lòng yêu nước, tình đồng chí, đồng đội. Mỗi bài hát của ông có giai điệu riêng, là lời nhắc nhở về những giá trị cao đẹp về tình yêu Tổ quốc, tinh thần đoàn kết quân dân.  

Học viên báo chí Quân sự Lào đang học tập tại Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội (Việt Nam) đã có cuộc phỏng vấn với Đại tá Saysana Saleumsack, Phó cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Lào, được lắng nghe những lời chia sẻ, suy nghĩ của ông về những sáng tác âm nhạc, về những kỷ niệm gắn bó với Việt Nam và nhất là những suy nghĩ sâu sắc về tình hữu nghị đặc biệt giữa Việt Nam và Lào. 

Đại tá Saysana Saleumsack, Phó cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Lào trong chuyến thăm và làm việc tại Sư đoàn Không quân 372 (Quân chủng Phòng không - Không quân) năm 2025. Ảnh: qdnd.vn

Phóng viên (PV): Đồng chí cho biết, từ đâu đã khơi dậy nguồn cảm hứng cho những sáng tác âm nhạc của đồng chí trong thời gian qua?

Đại tá Saysana Saleumsack: Nguồn cảm hứng và chủ đề sáng tác của tôi rất phong phú. Tôi thường viết về quân đội, về người lính, về quê hương, đất nước Lào và về tình hữu nghị Lào - Việt… Bản thân tôi là một nhạc sĩ - nghệ sĩ, luôn ấp ủ những ý tưởng, chủ đề hay giai điệu mới để hình thành cảm hứng, rồi “thai nghén” cho những tác phẩm âm nhạc. Cảm hứng đến một cách tự nhiên, nói một cách nôm na là “âm nhạc luôn luôn nhảy múa trong đầu”. Khi có cảm hứng và giai điệu, việc cho ra tác phẩm chỉ còn là vấn đề thời gian. Tất nhiên, từ ý tưởng ban đầu đến khi hình thành một tác phẩm hoàn chỉnh là cả một quãng thời gian chiêm nghiệm, nghiền ngẫm, chỉnh sửa cho đến khi ưng ý nhất. Và khâu phối khí, lựa chọn ca sĩ thể hiện cũng rất quan trọng để hoàn thiện một tác phẩm đạt chất lượng.

PV: Là tác giả bài hát nổi tiếng “Bao la tình hữu nghị Lào - Việt Nam”, đồng chí có thể chia sẻ đôi điều về sáng tác đặc biệt này? 

Đại tá Saysana Saleumsack: Nguồn cảm hứng cho tác phẩm này bắt nguồn từ tình cảm thiêng liêng của cá nhân tôi đối với con người và đất nước Việt Nam. Bản thân tôi luôn coi Việt Nam là quê hương thứ 2 của mình. Mỗi khi có dịp được sang Việt Nam công tác là tôi rất bồi hồi, xúc động và trong lòng hân hoan khó tả… Mọi cảm xúc cứ ùa về, nghẹn ngào.

Bản thân tôi đã từng học tập và gắn bó với Việt Nam từ những năm 1975 đến 1991 và giai đoạn 2000-2005; khi đó Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn nhưng các gia đình và thầy cô giáo Việt Nam luôn coi tôi, cũng như nhiều học sinh Lào theo học tại Việt Nam như con em ruột thịt trong nhà. Các thầy cô luôn quan tâm, yêu thương, động viên, an ủi và giúp đỡ chúng tôi học tập thật tốt. Những tình cảm đó luôn luôn in đậm trong tâm trí tôi, là niềm cảm xúc vô tận của riêng tôi, mỗi khi nhắc đến 2 tiếng “Việt Nam”. 

Đoàn văn công Quân đội nhân dân Lào giao lưu, biểu diễn nghệ thuật tại Sư đoàn Không quân 372 (Quân chủng Phòng không - Không quân), nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2-9 và 63 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Lào (5-9-1962 / 5-9-2025). Ảnh: qdnd.vn

Hơn nữa, truyền thống đoàn kết, vun đắp tình hữu nghị giữa hai Đảng, hai Nhà nước, Nhân dân và Quân đội hai nước Việt - Lào anh em luôn luôn được các thế hệ lãnh đạo, nhân dân của hai nước xây đắp và gìn giữ cho đến tận ngày nay. Điều đó đã mang đến cho tôi niềm cảm xúc thiêng liêng, vô bờ bến. Từ cảm xúc đặc biệt nêu trên, tôi nghĩ rằng, mình phải viết gì đó để ngợi ca và tiếp tục gìn giữ mối quan hệ truyền thống tốt đẹp đó….Và ca khúc “Bao la tình hữu nghị Lào - Việt Nam” đã ra đời.

PV: Việc lựa chọn giai điệu và hòa âm cho bài hát này có điểm gì đặc biệt, thưa đồng chí?

Đại tá Saysana Saleumsack: Tôi sinh ra tại tỉnh Xiêng Khoảng, một tỉnh nằm ở phía Đông Bắc của Lào, nơi có nhiều cảnh đẹp như Cánh đồng Chum, đồi núi cao, cây cối, đồng ruộng, dòng sông và nhiều phong cảnh thiên nhiên khác. Từ thuở bé, tôi đã thấm đẫm trong mình làn điệu dân ca Xiêng Khoảng. Và cũng chính tại quê hương, tôi đã chứng kiến kỷ niệm hào hùng trong kháng chiến, nơi Bộ đội Việt Nam và Lào đoàn kết chiến đấu. Đó là nơi diễn ra chiến dịch Thượng Lào (từ ngày 13-4 đến 18-5-1953), là cuộc tiến công của Quân đội nhân dân Việt Nam phối hợp với lực lượng Pathet Lào trên địa bàn hai tỉnh Sầm Nưa, Xiêng Khoảng (Thượng Lào), nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực quân đội Pháp, giải phóng đất đai, mở rộng căn cứ kháng chiến của nhân dân Lào.

Và tôi cũng đã từng học tập nhiều năm tại miền Bắc Việt Nam. Tôi được làm quen với các làn điệu dân ca Bắc Bộ, và chúng đã “ngấm” vào tôi lúc nào không hay. Giai điệu chính của bài hát “Bao la tình hữu nghị Lào - Việt Nam” được chắt lọc từ những làn điệu dân ca của 2 miền quê thân yêu đó.

Trung tá Saysana Saleumsack (nay là Đại tá), Phó cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Lào trong chuyến thăm và làm việc tại Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội (năm 2024), nơi đồng chí đã từng học tập. Ảnh: Teng Sengmani

PV: Được biết, đồng chí là nhạc sĩ có nhiều sáng tác và đã phát hành album nhạc. Trong đó, có nhiều tác phẩm giành được các giải thưởng uy tín. Bài hát nào mà đồng chí cảm thấy tâm đắc nhất?

Đại tá Saysana Saleumsack: Cho đến nay, tôi đã viết hơn 100 ca khúc với nhiều chủ đề về Quân đội, người lính, về quê hương, đất nước, về tình hữu nghị quốc tế, trong đó có tình hữu nghị Việt - Lào anh em. Tôi cũng thường có tác phẩm tham gia các cuộc thi sáng tác ca khúc toàn quốc, toàn quân. Gần đây nhất là năm 2022, tôi có tham gia cuộc thi sáng tác các ca khúc ca ngợi tình hữu nghị 3 nước Việt Nam - Lào - Campuchia, và cả 3 tác phẩm của tôi đều đạt giải, trong đó, ca khúc “Bao la tình hữu nghị Việt Nam - Lào” đạt giải Nhất; bài hát “Người mẹ Lào” đạt giải Nhì và bài hát “Đêm lăm vông Xamakhy” đạt giải Ba.

Ngoài ra, tôi cũng tham gia hỗ trợ dịch lời 7 bài hát của một số nhạc sĩ Việt Nam sang lời Lào; tham gia phối khí, hòa thanh, viết nhạc múa cho dàn nhạc quân đội, công an nhân dân nhân các ngày lễ quan trọng của Lào. Tôi đã ra mắt album “Saysana Saleumsack” năm 2012 và đã nhận được sự quan tâm và yêu thích của đông đảo bạn yêu âm nhạc. Bên cạnh đó, một số ca khúc của tôi thường được sử dụng và phát trên Đài truyền hình, Đài Phát thanh Quốc gia Lào. Trong đó có bài “Ba xây dựng” là bài hát quy định của Bộ Quốc phòng Lào.

Nói về tình hữu nghị Việt Nam-Lào nói chung, Quân đội hai nước Việt Nam-Lào nói riêng có các ca khúc: “Hoa Chămpa kết nghĩa với bông hoa Sen”, “Bao la tình hữu nghị Lào - Việt Nam”, “Tình mẹ Lào”, “Đêm lăm vông Xamakhy”, “hai Quân đội Lào-Việt Nam vững bền”, được viết bằng 2 thứ tiếng Lào - Việt Nam. Và đã được các nghệ sĩ, ca sĩ chuyên nghiệp, không chuyên của Việt Nam và Lào, các đoàn văn công của Quân đội nhân dân Việt Nam và Quân đội nhân dân Lào thể hiện.

PV: Trong bài hát “Bao la tình hữu nghị Lào - Việt Nam” có hình ảnh hoa Sen và hoa Chămpa. Chúng có ý nghĩa như thế nào, thưa đồng chí?

Đại tá Saysana Saleumsack: Như chúng ta đã biết, quốc hoa của Lào là hoa Chămpa (thường gọi là hoa Đại, hoa Sứ); còn quốc hoa của Việt Nam là hoa Sen. Hoa Chămpa được cho là hội tụ đầy đủ ý nghĩa triết học nhân sinh, đại diện cho tính cách đôn hậu, hiền hòa, chân thành của người dân Lào, mang lại niềm vui trong cuộc sống. Còn hoa Sen từ lâu đã trở thành biểu tượng của sự thanh cao, tinh khiết và bền bỉ. Trong bùn lầy, hoa Sen vẫn vươn lên nở hoa tinh khiết, thể hiện tinh thần kiên cường, bất khuất và đức tính cao cả của người Việt Nam. Hai sắc hoa này thể hiện phẩm chất cao đẹp trong tinh thần, thể hiện cốt cách đồng điệu, tương giao của hai dân tộc Việt - Lào. Chính vì vậy, tôi đã sử dụng hình ảnh của 2 loài hoa này để tô đậm thêm tình cảm đặc biệt của 2 đất nước, 2 dân tộc chúng ta.

PV: Ca khúc “Bao la tình hữu nghị Lào - Việt Nam” sau khi ra đời đã nhận được sự yêu mến của khán giả. Và đã được các nghệ sĩ biểu diễn bằng 2 thứ tiếng Việt - Lào trong các sự kiện ý nghĩa của hai nước. Điều đó có khiến đồng chí bất ngờ không?

Đại tá Saysana Saleumsack: Các khán giả khi nghe những tác phẩm của tôi đều cảm nhận được tình cảm của tác giả đối với đất nước Việt Nam thân yêu. Song với ca khúc “Bao la tình hữu nghị Lào - Việt Nam”, tôi đã bất ngờ và thực sự cảm động, khi nghe tác phẩm của mình được các nghệ sĩ Việt Nam biểu diễn bằng 2 thứ tiếng Việt - Lào. Đó có lẽ là nguồn động lực to lớn với tôi trên con đường sáng tác. Và tôi tự hứa với lòng mình, sẽ tiếp tục viết nhiều tác phẩm hay hơn nữa để cảm ơn khán, thính giả yêu mến.

Trung tá Saysana Saleumsack (nay là Đại tá), Phó cục trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Lào chụp ảnh chung với lãnh đạo Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội và các học viên Lào (năm 2024). Ảnh: Teng Sengmani

Tôi muốn nói thêm rằng, Việt Nam và Lào là hai nước láng giềng anh em, cùng dựa lưng vào dãy Trường Sơn hùng vĩ. Trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của mỗi dân tộc, nhân dân hai nước chúng ta có truyền thống gắn bó, giúp đỡ lẫn nhau, kề vai sát cánh, đồng cam cộng khổ, chia ngọt sẻ bùi, và đã xây đắp nên mối quan hệ đoàn kết đặc biệt, hữu nghị, hợp tác thuỷ chung, trong sáng, mẫu mực giữa hai Đảng, hai Nhà nước, Quân đội và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào. Chính điều đó đã tạo nên sức mạnh to lớn để chiến thắng kẻ thù xâm lược, vì độc lập, tự do của Tổ quốc và vì hạnh phúc của nhân dân mỗi nước.

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Việt - Lào hai nước chúng ta. Tình sâu hơn nước Hồng Hà - Cửu Long”. Và điều đó luôn được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước khắc ghi, trân trọng giữ gìn, không ngừng bồi đắp và phát huy mạnh mẽ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay. Tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt ấy mãi là niềm tự hào của thế hệ trẻ hai dân tộc chúng ta.

Nhân kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944 / 22-12-2025), xin chúc cho mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào “mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững” và tiếp tục thúc đẩy hợp tác, đưa quan hệ Việt Nam - Lào lên tầm cao mới”.

PV: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!