Nghệ sĩ Thế Hoàn (tên đầy đủ là Nguyễn Thế Hoàn) sinh năm 1996 trong một gia đình không có ai theo nghệ thuật tại TP Thái Bình (nay thuộc tỉnh Hưng Yên). Từ thuở nhỏ, cậu bé Hoàn đã bị cuốn hút bởi những làn điệu văn phát ra từ chiếc băng cassette cũ kỹ của gia đình. Năm 16 tuổi, Hoàn quyết tâm tìm thầy học hát văn, nhưng chẳng dễ dàng. Không có thầy dạy ở quê, anh chọn học sáo trúc như một lối đi vòng, để có nền tảng âm nhạc. Chính con đường vòng ấy lại đưa anh đến nhiều mảnh đất mới, đó là được đi diễn, được gặp gỡ, giao lưu với nhiều nghệ sĩ, nghệ nhân và thi vào Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Tại Hà Nội, Hoàn có cơ duyên gặp các nghệ nhân lớn tuổi và được Nghệ nhân Nhân dân Lương Trọng Quỳnh dìu dắt.

Nghệ sĩ Nguyễn Thế Hoàn. 

Chọn hát văn là đi theo con đường không dễ. Giữa lúc nhạc trẻ sôi động, khán giả chạy theo giai điệu hiện đại, một người trẻ đi ngược dòng đôi khi không tránh khỏi hoài nghi, nhưng Hoàn tin vào lựa chọn của mình. Anh hát văn cổ, đồng thời viết lời mới, mang hơi thở của cuộc sống hôm nay. Từ “Hát văn cô vy” đến “Hội đã tan rồi chia tay thôi cậu ơi”, khán giả thấy rõ nỗ lực làm mới mà không đánh mất hồn cốt. Không chỉ đứng trên sân khấu, Hoàn còn mang hát văn đến với khán giả qua kênh YouTube “Thế Hoàn hát văn” (hiện có hơn 50 nghìn lượt đăng ký). Ở đó, người xem bắt gặp một Thế Hoàn vừa chỉn chu trong lề lối cổ, vừa khéo léo đổi mới để gần gũi hơn với thị hiếu hôm nay.

Một trong những tác phẩm Hoàn tâm đắc nhất là “Việt Nam hùng thiêng”. Anh viết với tất cả niềm tự hào dân tộc, với ước muốn ca ngợi Tổ quốc bằng chính chất liệu hát văn. Bài hát vừa trang nghiêm, cổ kính, vừa gần gũi, ngân nga niềm tri ân tới Đảng, Bác Hồ và cha ông đã hy sinh cho độc lập, tự do. Hoàn gọi đó là “nén hương tinh thần” của thế hệ hôm nay dâng lên tiền nhân, đồng thời cũng là thông điệp gửi tới lớp trẻ, rằng yêu văn hóa dân tộc không phải là giữ khư khư cái cũ, mà là biết gìn giữ và làm cho nó sống tiếp.

Công chúng quý mến Hoàn không chỉ bởi giọng hát ngọt ngào, sâu lắng, mà còn vì sự bền bỉ, kiên trì trong học hỏi, sáng tạo. Anh hiểu ranh giới giữa cổ và kim rất mong manh, quá mới dễ bị lai căng, quá cũ lại dễ xa rời đời sống. Và anh chọn cho mình con đường dung hòa-vừa tôn trọng cái gốc, vừa mở ra lối đi mới để hát văn có thể tồn tại trong đời sống hiện đại.

Các soạn giả, nghệ nhân lớn tuổi đánh giá cao Hoàn ở tinh thần cầu thị, chịu học hỏi và đặc biệt là sự dấn thân để hát văn có thể đến gần hơn với người trẻ. Là người luôn theo dõi, ủng hộ Thế Hoàn, soạn giả Mai Văn Lạng, Trưởng phòng Dân ca và nhạc cổ truyền, Đài Tiếng nói Việt Nam nhận xét: “Tuy còn trẻ nhưng nghệ sĩ Thế Hoàn đã hết sức tâm huyết với nghề. Anh luôn tìm cách làm mới mình bằng cách chuyển điệu, lồng thơ, quảng bá nghệ thuật hát văn lên các trang mạng xã hội. Điều đáng quý là Thế Hoàn sẵn lòng bỏ công sức, kể cả tiền bạc để thu thanh, ghi hình những bài hát văn lời mới mà anh cho là hay, là hợp với hát văn để giới thiệu rộng rãi với công chúng”.