Đã thành lệ, mẹ luôn chuẩn bị hoa trái cho bố đặt lên trang vào ngày 27-7 hằng năm, sẽ lấy bộ quân phục vẫn luôn treo sâu trong góc tủ ra ủi cho thẳng thớm trước đó một hôm. Và sáng sớm hôm đó, bố sẽ lại quần áo, mũ, giày chỉnh tề không chỉ vì bố sẽ ra huyện tập trung để đi viếng nghĩa trang với hội cựu chiến binh và lãnh đạo huyện mà bởi trước khi đi, bố cũng có việc để làm đó là ra ngoài trang khấn vái và thắp mấy nén nhang gửi vào không trung những giọt nước mắt ngầu đục của tuổi già, rồi cẩn trọng rải xuống thềm trước ly rượu, đợi cho nhạt hương bố mới đi.

Đó đã là cái lệ quen của bố nhưng chả được mấy đứa con quan tâm, đứa nào cũng kêu bận rộn công việc trong khi thật ra là bận đi chơi và tụ tập bạn bè. Thế nên khi bố gọi giật lại để ghi cho bố số điện thoại của anh hùng kể chuyện những ngày chiến đấu ở Thành cổ Quảng Trị đang chạy ngang qua màn hình ti vi, đám con tròn mắt buông câu: “Người ta là anh hùng đó bố, bố có nhận nhầm không?”. Bố trợn mắt lên bảo: “Ghi lại mau, đó là thủ trưởng cũ của bố”. Đám con ghi lại mà lòng không khỏi hoài nghi, lúc bố bấm máy gọi điện, đám con còn khắc khoải nhắc theo: “Bố! Lỡ người ta không nghe máy nha bố, người ta ngại số lạ. Mà có khi người ta quên mất rồi ấy, có vậy bố cũng đừng buồn nha bố”.

Minh họa: Lê Anh

Cuộc nói chuyện diễn ra gần nửa tiếng đến khi bố hết tiền điện thoại. Bố quay vào nhìn đám con đang trố mắt nhìn ra xì xào “thì ra là bố có quen thật đấy”. Với đám con, danh xưng anh hùng to và oai lắm lắm, phải chiến đấu oách như thế nào mới được phong anh hùng, vậy mà bố mình có quen, chứng tỏ bố mình cũng oách không kém. Vậy là xúm vào hỏi, sao bố, sao bố... ồn cả lên. Bố bảo, thủ trưởng vẫn nhớ bố, ông ấy rủ bố về thăm lại chiến trường xưa, rồi bố lặng im chìm trong suy tưởng. Phải vài hôm sau, con mới nhớ chuyện cũ khi thấy bố lấy chiếc bằng khen cũ kỹ treo trên vách tường xuống để mà lau chùi, nhìn bàn tay bố run run lau phủi những bụi mờ bám trên khung mới chợt ồ lên: "Đúng rồi, bố mình cũng bị thương mà mình quên mất". Dường như cả tuổi thơ ấm áp của mấy chị em đều được bàn tay của bố bế bồng và ru ngủ, mặc cho lời ru của bố khê nồng như cơm rượu cháy, ru đám con vào giấc an yên. Cái bàn tay không nguyên vẹn ấy, con cũng từng xoa xuýt và sờ nắn mãi, vậy mà trong ký ức của con, dường như bàn tay bố vẫn nguyên lành như mọi bàn tay của các ông bố khác, vì bố vẫn xoay xở làm đủ việc để chăm lo cho gia đình đấy thôi...

Có một ngày, bố bảo con: "Hay là để Tết bố về quê rồi vòng vào thăm lại chiến trường xưa nhá". Con gật đầu, bảo: "Bố đợi con, bởi qua Tết con sẽ có việc ngoài Hà Nội rồi sẽ xin cắt phép để đi cùng với bố". Thế nhưng chuyến đi của con bị hủy một cách bất ngờ, mặc cho những bần thần của bố khi nghe con báo lại trước chuyến đi mong đợi có vài ngày mà con cố tình làm ngơ để bào chữa. Bố vội quay đi báo lỗi hẹn với mọi người.

Bố lỡ hẹn nên vẫn chưa thể ghé về thăm lại nơi chiến hào mà nước mắt còn xanh, bố vẫn nhớ đồng đội về báo chẳng thể đem anh em ra ngoài chôn được nên đã phải đào ăn ngang vào vách hào để anh em vẫn có thể cùng mình chiến đấu mà cũng là để hạn chế thương vong cho những người có nhiệm vụ chôn cất tử sĩ. Biết làm sao được, đó là chiến tranh, đó là những mất mát mà bố chẳng thể gọi tên khi mà có nhiều đồng đội mới nhận nhiệm vụ đầu tối, chưa kịp nhìn mặt nhau, sáng ra đã dính phải bom mà tử trận. Biết bao người đã ngã xuống trên đường hành quân chứ chưa kịp ra mặt trận, khúc quân hành oai hùng đó hát lên không chỉ hào hùng mà còn có cả xót xa... 

Tháng Bảy năm nay mưa ít. Bố đã mở tủ để lấy bộ quân phục treo sâu trong góc ra để hôm nào mẹ giặt lại cho thơm rồi ủi cho thật phẳng. Cái bằng khen cũng đã được bố lấy xuống để lau sạch bụi, những nghi lễ như thói quen khó bỏ mà người còn sống vẫn ngậm ngùi với những người nằm xuống. Con cố rúc mình vào sâu trong chăn, đợi mùi hương của buổi sáng lạnh sương nhắc nhớ dáng bố bây giờ cũng đã bị thời gian níu chùng xuống mà mình vẫn chưa thực hiện được lời hứa với bố. Nhưng nhất định sẽ có ngày con thực hiện được và phải gần thôi, phải nhanh thôi bố nhỉ?

Tản văn của CHU LÊ