Để “Cánh diều” bay cao, bay xa...

Khi “chất” không đi đôi với “lượng”

Nếu theo dõi thường xuyên Cánh diều, ai cũng dễ dàng nhận ra, áp lực số lượng đang ngày một “đè nặng” lên ban tổ chức. Có vẻ như, các hãng sản xuất phim càng lúc càng “lười” đưa tác phẩm tham dự Cánh diều, nhất là các mùa giải khởi động ngay sau Liên hoan phim Việt Nam như năm nay.

Theo thống kê, năm 2015, 40 phim truyện nhựa được “trình làng”, thế nhưng, chỉ có 18 tác phẩm tranh giải tại Cánh diều 2016. Tuy thế, đó vẫn là một con số khả quan. Từng có những mùa giải, một vài hạng mục khan hiếm phim đến nỗi chỉ có hai, ba tác phẩm “tranh tài” với nhau, và tất cả cùng được giải! 

Để đối phó với bài toán số lượng, ban tổ chức Cánh diều đã nới lỏng khá nhiều tiêu chí, đặc biệt là với phim truyện nhựa, hạng mục hấp dẫn và quan trọng nhất tại bất kỳ giải thưởng điện ảnh nào. Kết quả là những mùa giải gần đây, số lượng phim điện ảnh dự thi đã gia tăng đáng kể, nếu như năm 2013 chỉ có 10 phim truyện nhựa góp mặt thì đến năm 2014 đã nâng lên 14 tác phẩm. Cánh diều 2016 thậm chí lập kỷ lục với 18 phim truyện nhựa tranh giải. Nhưng điều đáng buồn là chất lượng lại không đi đôi với số lượng!

Nhìn lại những mùa giải gần đây, không ít người băn khoăn trước cuộc “đổ bộ” của loạt tác phẩm bị giới chuyên môn đánh giá là “thảm họa điện ảnh”, “phim hài nhảm”, “phim luận đề ngây ngô” như: Cát nóng, Đam mê, Gia sư nữ quái, Tía ơi, Gác kiếm... Đỉnh điểm là mùa giải 2014, có đến 10 bộ phim được Ban giám khảo báo chí  xếp loại “phim nhảm” về nội dung, còn về  kỹ thuật thực hiện cũng không thể gọi là phim điện ảnh. Có thể nói, ban tổ chức đã quá dễ tính khi chấp nhận cả những phim truyện nhựa được quay bằng máy quay phim truyền hình hay những bộ phim rất giống với video kịch nói.

Nhắc tới vấn đề chất lượng, đại diện Hội Điện ảnh Việt Nam từng phân trần, trong tình thế khan hiếm phim dự thi, bất cứ tác phẩm nào đăng ký cũng đều được... chấm giải. Tuy nhiên, mải “chạy” theo số lượng, có vẻ ban tổ chức quên mất, chất lượng cũng là điều “sống còn” nếu muốn duy trì uy tín, sức hấp dẫn của một giải thưởng điện ảnh. Và rõ ràng, những mùa giải “bội thu” phim dự thi gần đây, sức hút của Cánh diều lại giảm xuống đến mức báo động khi không ít nhà làm phim nổi tiếng đã từ chối đem phim tranh giải và cũng không muốn góp mặt trong đêm công bố giải thưởng.

Thực ra, không phải không có giải pháp. Cánh diều hoàn toàn có thể học hỏi Oscar: Chào đón tất cả phim tham dự nhưng chỉ một vài phim xuất sắc mới được vào vòng xét giải. Tức là, giống như Oscar, Cánh diều nên có thêm vòng Đề cử, một mặt, giúp  “sàng lọc” phim kém chất lượng, mặt khác, giúp tăng thêm “kịch tính” cho đêm trao giải. 

Nên “mở cửa” với phim liên kết

Khi Em là bà nội của anh, Tuổi thanh xuân, Đi về hướng mặt trời... bị loại khỏi “sân chơi” Cánh diều 2016 với lý do là phim remake (làm lại) và phim liên kết với nước ngoài, không ít người cảm thấy tiếc nuối, bởi đây đều là các tác phẩm chất lượng, làm nên hiện tượng phòng vé, hiện tượng rating hiếm hoi của điện ảnh và truyền hình Việt Nam năm qua. Nếu ba bộ phim “gây sốt” trên có tên trong danh sách xét giải, chắc chắn, Cánh diều 2016 sẽ thu hút sự chú ý hơn, đặc biệt là với khán giả trẻ. Không khí trước, trong và hậu giải thưởng có lẽ cũng sôi động hơn nhiều  những mùa giải khá yên ắng gần đây.  

Nhìn ra thế giới, không ít phim remake vẫn đàng hoàng tham dự các liên hoan phim quốc tế, thậm chí giành giải thưởng lớn, nhiều người đặt câu hỏi: Phải chăng, ban tổ chức Cánh diều đã quá khắt khe với phim có yếu tố nước ngoài? Vì thực ra, dù là phim remake hay phim hợp tác thì từ nội dung phim đến diễn xuất đều đã được Việt hóa với rất nhiều tâm huyết và nó vẫn có những giá trị “thuần Việt”. Nếu không quá cứng nhắc thì vẫn có thể đưa phim remake và phim liên kết vào xét giải ở từng hạng mục phù hợp như: đạo diễn, diễn viên hoặc âm thanh, ánh sáng... thay vì phủ nhận công sức của cả một ê-kíp.  

Hơn nữa, trong xu thế các quốc gia châu Á mở rộng hợp tác làm phim như hiện tại, việc Cánh diều kiên quyết “đóng cửa” với phim có yếu tố nước ngoài biết đâu khiến không ít đối tác quốc tế... chùn  bước, và người chịu thiệt hại chính là khán giả. Bởi nếu không có vốn đầu tư cũng như kinh nghiệm dày dặn từ các chuyên gia nước ngoài, năm qua, truyền hình Việt Nam đã không thể có các “bom tấn”  như Tuổi thanh xuân hay Đi về hướng mặt trời.