Còn bao nhiêu cánh cửa khác đang mở rộng, vấn đề cơ bản là tình yêu, là niềm tin vào cuộc đời, vào bản lĩnh của một nhân cách biết khẳng định mình trong mọi hoàn cảnh.

Trên thế giới có nhiều tấm gương thành danh, thành tài mà chưa qua đại học. Bill Gates đang học Đại học Harvard lừng danh nhưng bỏ ngang để đi làm, sau đó lập nên Tập đoàn Microsoft hùng mạnh. Chàng thanh niên Mark Zuckerberg cũng rời ngôi trường hàng đầu thế giới để đi làm theo sở trường và đam mê cá nhân rồi trở thành ông chủ Facebook nổi tiếng. Tỷ phú Steve Jobs đồng sáng lập, cựu Chủ tịch, Tổng giám đốc điều hành Apple cũng chưa tốt nghiệp đại học. Một tổ chức quốc tế chuyên khảo sát nghiên cứu về sự giàu có (Wealth-X) cho biết, gần 30% số tỷ phú trên thế giới không có bằng cử nhân. Trong số này, nhiều người bỏ giảng đường để theo đuổi ước mơ lập nghiệp.

Ở Việt Nam ta cũng có nhiều người chưa qua đại học nhưng bằng nỗ lực bản thân, tinh thần vượt khó mà trở thành những người nổi tiếng về tài năng và sự giàu có. Là bà Nguyễn Thị Như Loan-Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Quốc Cường Gia Lai. Là ông Đoàn Nguyên Đức-Chủ tịch Công ty Cổ phần Hoàng Anh Gia Lai, từng bị trượt tới 4 lần thi vào đại học. Là ông Lê Phước Vũ-Chủ tịch Tập đoàn Hoa Sen khởi đầu với số vốn ít ỏi và lượng nhân viên 22 người nhưng nay đã trở thành tập đoàn lớn của Việt Nam có quan hệ rộng rãi với nhiều công ty quốc tế lớn...

Dĩ nhiên, không vào được đại học tức là không thỏa mãn được ước mơ học cao hơn để cống hiến nhiều hơn như kỳ vọng của cha mẹ, người thân và chính mình thì ai cũng buồn. Nhưng nếu ai cũng vào đại học thì lại làm trầm trọng thêm một nghịch lý lớn cho đất nước và cho mỗi cá nhân. Chúng ta cần biết rõ một thực tế, những năm vừa qua, nước ta quá chú trọng tới đào tạo đại học mà ít quan tâm tới đào tạo nghề. Điều này dẫn tới sự mất cân đối nghiêm trọng trong lực lượng lao động, dư thừa quá nhiều kỹ sư, cử nhân nhưng thiếu nhiều lao động tay nghề cao mà người đời gọi một cách chua chát là cảnh “thừa thầy thiếu thợ”!

Theo Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội thì đến cuối năm 2017, cả nước có khoảng 215.000 người có trình độ đại học trở lên thất nghiệp. Nhưng nhóm có trình độ sơ cấp nghề thất nghiệp chỉ bằng 15% con số đại học trở lên. Theo thống kê của mạng việc làm (Jobstreet) Việt Nam, 90% đối tượng mới tốt nghiệp đại học không bằng lòng với công việc, 55% trong số này cho biết lý do vì công việc không có triển vọng trong tương lai. Ở nước ta hiện nay xuất hiện khái niệm “đào tạo lại” chỉ những lao động đã qua hoặc chưa qua trường lớp chuyên môn, chưa qua thực hành cọ xát với thực tế, có kỹ năng, tay nghề yếu nên phải bổ túc, hoàn thiện ở ngay cơ sở. Trong số này nhiều người đã qua đại học nhưng phải làm trái nghề nên buộc phải “đào tạo lại” dẫn đến sự tốn kém lớn cho Nhà nước, cơ quan và chính bản thân người lao động.

Thế nên với nhiều người không xuất sắc trong học tập hoặc vì lý do nào đó thì việc không vào đại học chưa chắc đã là điều không may. Lao động là vinh quang. Làm việc ở đâu cống hiến được nhiều nhất cho đất nước, gia đình và bản thân đều là niềm tự hào, do đó chúng ta có thể đi học nghề ở các trường cao đẳng, trung cấp; đi xuất khẩu lao động; đi làm ngay tại các công trường, xí nghiệp cần lao động thủ công và ở lại chính quê hương mình làm việc…

“Học! Học nữa! Học mãi!” không phải là khẩu hiệu suông mà chính là chân lý. Không chỉ học ở trường mà còn học ở sách vở, học ở nhân dân, học ở cuộc sống trường đời. Việc học là suốt đời nên với bất cứ ai, làm bất cứ việc gì cũng phải luôn học tập và rèn luyện. Đứng trước Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc học tập suốt đời, liên tục lại càng đặt ra khẩn thiết.

Bằng đại học vẻ vang nhất là bằng đại học tốt nghiệp từ cuộc sống và được cuộc sống cấp cho!

NGUYÊN THANH