Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22-12-1944 / 22-12-2024), Trung tướng, nhà văn Nguyễn Mạnh Đẩu, nguyên Chính ủy Tổng cục Kỹ thuật, đã cho ra mắt tác phẩm “Những vị tướng tôi từng được biết” - tuyển tập ký chân dung sinh động về 15 vị tướng tài ba, những người đã để lại dấu ấn không thể phai trong tâm trí tác giả qua những lần gặp gỡ và gắn bó trong suốt chặng đường công tác, chiến đấu.

Là người từng đi qua nhiều cuộc chiến, “từng sống và chiến đấu trong những ngày khói lửa” cho đến thời bình, Nguyễn Mạnh Đẩu không chỉ viết bằng ký ức sống động của một người lính kinh qua nhiều biến động mà còn bằng những cảm xúc chân thật của một người từng trải.

Trong quá trình chiến đấu, công tác, là Cục trưởng Cục Chính sách (Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam) trong nhiều năm, Trung tướng Nguyễn Mạnh Đẩu may mắn được tiếp kiến, gặp gỡ, làm việc, trao đổi với nhiều vị tướng thuộc thế hệ vàng của Quân đội nhân dân Việt Nam như: Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Đại tướng Chu Huy Mân, Đại tướng Lê Đức Anh, Thượng tướng Trần Sâm, Thượng tướng Trần Văn Quang, Thiếu tướng Hoàng Đan, Anh hùng LLVT nhân dân Trung tướng Khuất Duy Tiến... Qua ngòi bút của Nguyễn Mạnh Đẩu, họ hiện lên với mẫu số chung là những người chỉ huy tài ba, là những người thầy, người anh, người bạn vong niên - những phẩm cách lớn với tâm hồn cao đẹp nhưng khiêm nhường, bình dị.

Bìa tác phẩm "Những vị tướng tôi từng được biết" của Trung tướng, nhà văn Nguyễn Mạnh Đẩu.

“Những vị tướng tôi từng được biết” được viết ra bằng ký ức sống động, trái tim nồng hậu của người trong cuộc - một nhân chứng lịch sử, một người bạn, người đồng chí. Sự kết hợp giữa trí nhớ hiếm có sau độ lùi thời gian hàng thập kỷ và chất văn mộc mạc, giàu cảm xúc đã tạo nên một tác phẩm không chỉ có giá trị lịch sử mà còn giàu chất nhân văn. Sức hấp dẫn của tác phẩm không chỉ đến từ nội dung mà còn bởi ngòi bút mộc mạc, chân chất nhưng đầy chiều sâu của tác giả - một vị tướng mang tâm hồn của người nghệ sĩ.

Đại tá, nhà văn Nguyễn Bảo, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Văn nghệ Quân đội nhận xét: “Tướng Việt Nam đã nhiều người viết, nhưng tập hợp thành một tập của một tác giả thì đây là lần đầu tôi được biết. Viết về các vị tướng không dễ. Dẫu gì, người viết cũng phải có vốn hiểu biết, vốn thực tế, mối quan hệ với nhân vật, nhất là viết theo nguyên mẫu”.

Các vị mang quân hàm Đại tướng được tác giả khắc họa lần lượt là: Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Đại tướng Văn Tiến Dũng, Đại tướng Lê Đức Anh, Đại tướng Chu Huy Mân. Ngoài ra, cuốn sách có bốn bài viết về các vị mang quân hàm Thượng tướng như: Thượng tướng Lê Khả Phiêu (nguyên Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam), Thượng tướng Đặng Vũ Hiệp, Thượng tướng Trần Văn Quang, Thượng tướng Trần Sâm với nhiều chi tiết sâu sắc, ấn tượng.

Với cấp quân hàm Trung tướng, Nguyễn Mạnh Đẩu khắc họa rõ nét chân dung của Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, Trung tướng Khuất Duy Tiến, Trung tướng Lê Nam Phong ở những góc độ thân tình, gần gũi. Bốn vị Thiếu tướng được mô tả linh hoạt, uyển chuyển trong cuốn sách là: Thiếu tướng Hoàng Đan, Thiếu tướng Trần Văn Trân, Thiếu tướng Lê Tiến Phục, Thiếu tướng Doãn Sửu.

Ở họ có những kỷ niệm, kết nối chân thành, sự biết ơn, sự sẻ chia sâu sắc.

Không giống những tác phẩm nghiên cứu chuyên sâu về từng nhân vật lịch sử, cuốn sách là sự tổng hòa của những ký ức đời thường, là những mảnh ghép chấm phá nhưng đầy cảm xúc.

Với quan điểm “Chỉ viết ở họ khía cạnh đời thường, dung dị, gần gũi”, nhà văn, Trung tướng Nguyễn Mạnh Đẩu không khắc họa các vị tướng hiện lên với vẻ oai phong lẫm liệt cùng sự nghiệp lẫy lừng, toàn diện thường thấy, mà ông chú tâm hướng về khắc họa đời thực, việc thực, viết như chỉ kể lại những lần báo cáo, gặp gỡ, trò chuyện chân tình như cháu con đối với bậc cha chú trong gia đình.

Chỉ hơn 200 trang, nhưng mỗi trang là một phần máu thịt, là sự gửi gắm ân tình của tác giả tới những người ông kính trọng và mến yêu. Những vị tướng hiện lên như biểu tượng sống động của phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ - giản dị, trung thực, khiêm nhường, trong sạch và đầy nghĩa tình, để thế hệ trẻ tương lai noi theo những tấm gương cao cả mà bình dị của những vị tướng một thời đã qua.

Tác phẩm ra đời đúng dịp kỷ niệm trọng đại của Quân đội nhân dân Việt Nam, không chỉ là lời tri ân với quá khứ mà còn là sợi dây kết nối, tiếp lửa truyền thống cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

Qua từng trang viết, người đọc sẽ thêm tự hào, thêm yêu mến những con người đã góp phần làm nên lịch sử dân tộc bằng cả trí tuệ, lòng can đảm và đức hy sinh. “Những vị tướng tôi từng được biết” không chỉ là cuốn sách để đọc, mà còn là một tác phẩm để suy ngẫm, để lưu giữ và trân trọng như một phần của di sản tinh thần hướng đến tri ân những thế hệ anh hùng tài ba của Quân đội nhân dân Việt Nam.

QUỲNH ANH

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.