Trong không gian mờ ảo của khói hương và ánh nến, tiếng đàn tính vang lên trầm bổng như lời thầm thì của núi rừng, mở đầu cho một buổi thực hành Then nghi lễ của người Tày, Nùng xứ Lạng. Không chỉ là một loại hình nghệ thuật, Then còn là hành trình tâm linh diệu kỳ, nơi người thầy Then đóng vai trò sứ giả, dùng tiếng hát làm phương tiện để vượt qua ải dốc gian nan lên thỉnh cầu Ngọc Hoàng ban phúc lành, sức khỏe cho bản làng.
Giữa nhịp sống hiện đại, những buổi lễ giữ “lửa” Then ở thôn Bản Lếch, xã Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn vẫn bền bỉ tồn tại như một sợi dây tâm linh thắt chặt tình đoàn kết cộng đồng, khẳng định sức sống mãnh liệt của một di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại trên mảnh đất xứ Lạng.
 |
Gia chủ chuẩn bị tiền vàng (giấy) để trên mâm lễ Then.
|
 |
| Mâm lễ Then cần các lễ vật tượng trưng cho sự no đủ, may mắn như gạo, muối, trà, rượu, nước sạch, hoa tươi (cúc, huệ), mâm ngũ quả, trầu cau… |
 |
| và tiền vàng (giấy), hương, đèn cầy, bánh kẹo. |
 |
| Thầy Then thực hành nghi lễ giải hạn cho gia chủ. |
 |
| Theo quan niệm dân gian, cây cầu thiêng này là nơi hồn vía con người hằng ngày đi qua, gắn kết sự sống trần thế với thế giới tâm linh, cầu mong sức khỏe và bình an. |
Gắn bó với làn điệu Then từ thuở bé, Lăng Thùy Linh, nữ sinh năm thứ hai, ngành Văn hóa phát triển, Khoa Tuyên truyền, Học viện Báo chí và Tuyên truyền không chỉ say mê nghệ thuật hát Then mà còn đang tìm cách đưa loại hình diễn xướng dân gian này đến gần hơn với thế hệ trẻ.
Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT tỉnh Tuyên Quang có Câu lạc bộ hát then, đàn tính (CLB) do cô giáo Bùi Thị Thu Hồng sáng lập và làm chủ nhiệm. Vốn là người con của mảnh đất Tuyên Quang, từ nhỏ, cô Hồng đã được tiếp xúc với hát then và đắm say với loại hình âm nhạc dân tộc này từ lúc nào không hay.