Với 14 hiện vật tiêu biểu, được chọn lọc từ khối di sản Phật giáo thời Lý đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia, chứa đựng những giá trị đặc sắc nhất của nghệ thuật Phật giáo thời Lý, trưng bày nhằm góp phần phục dựng, tái tạo và hồi sinh các di sản văn hóa vô cùng quý giá, mong muốn mang tới cho khách tham quan những trải nghiệm mới, sâu sắc và hấp dẫn hơn. Qua đó, giúp công chúng hiểu sâu sắc, trân quý hơn những giá trị văn hóa truyền thống, góp phần nâng cao ý thức bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa dân tộc.

Đầu chim phượng, thế kỷ 11-13 bằng đất nung. 

Nghệ thuật Phật giáo thời Lý (thế kỷ 11 - 13) là đỉnh cao của mỹ thuật Đại Việt, sự kết hợp độc đáo giữa tinh thần Thiền tông và văn hóa bản địa, nghệ thuật cung đình và dân gian tạo nên phong cách độc đáo với các loại hình: Nghệ thuật kiến trúc chùa tháp. 

Về nghệ thuật điêu khắc Phật giáo thời Lý đạt đến đỉnh cao với sự kết hợp hài hòa giữa Phật giáo Thiền tông, nghệ thuật cung đình và văn hóa dân gian tạo nên phong cách thanh thoát mà uy nghi, linh thiêng mà gần gũi.

Các đại biểu tham quan triển lãm. 

Nghệ thuật trên đồ gốm với các dòng gốm men trắng ngà, men nâu, hoa nâu, men ngọc. Kỹ thuật trang trí chủ yếu là khắc chìm, tráng men độc sắc, khuôn in, dán nổi... với các hoa văn đặc trưng liên quan đến Phật giáo: Hoa sen, cúc dây, chim phượng, rồng, vũ công...

Nghệ thuật âm nhạc là sự kết hợp độc đáo giữa nghi lễ tôn giáo, truyền thống dân gian và nghệ thuật cung đình, tạo nên một di sản âm nhạc, vũ đạo đặc sắc mang đậm bản sắc dân tộc. Thời Lý, Phật giáo là quốc đạo, âm nhạc, vũ đạo trở thành phương tiện truyền bá giáo lý, thực hành các nghi lễ; các nhạc khí và âm điệu ảnh hưởng từ các nền văn hóa lớn như Ấn Độ, Trung Hoa nhưng được Việt hóa sâu sắc. Các nghi lễ Phật giáo được tổ chức long trọng với âm nhạc trang nghiêm dưới sự bảo trợ của triều đình.

TS Nguyễn Văn Đoàn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia phát biểu khai mạc nhấn mạnh, vào thời đại nhà Lý (1009 - 1225), quốc gia Đại Việt là một quốc gia phát triển và thịnh trị trong khu vực, Phật giáo đã trở thành hệ tư tưởng chính thống, chi phối mạnh mẽ tới lịch sử, văn hóa và nghệ thuật. Trên hành trình ấy, Phật giáo Việt Nam đã để lại nhiều di sản văn hóa đặc sắc bao gồm hệ thống không gian, kiến trúc chùa tháp, các tác phẩm điêu khắc, tượng thờ, đồ gốm, văn học, âm nhạc và nhiều nghi lễ Phật giáo, đóng góp xứng đáng vào kho tàng nghệ thuật phong phú và độc đáo của dân tộc.

Trưng bày sẽ kéo dài đến tháng 7-2025.

Tin, ảnh: GIA KHÁNH

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.