QĐND - Dân tộc Dao ở thôn Khe Rộng (xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái) có một cách ăn Tết rất riêng, đặc trưng cho dân tộc. Đó là Tết Nhảy. Từ bao đời nay, Tết Nhảy trở thành nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc không thể thiếu của người Dao trong mỗi dịp Tết đến, Xuân về.

Để chuẩn bị cho Tết Nhảy, thanh niên trong làng phải tập các điệu múa, điệu nhảy và phải chuẩn bị gươm, đao bằng gỗ để múa. Theo lời kể của người già trong bản, thì từ rất lâu rồi, khi tổ tiên người Dao ở phía Bắc vượt biển Đông vào Việt Nam, một số thuyền đã gặp phải gió bão, họ phải nhảy lên xin thần tiên cứu giúp và hứa khi thoát nạn vào bờ sẽ làm lễ Tết Nhảy để tạ ơn.

Các cô gái, chàng trai người Dao chuẩn bị vào Tết Nhảy.

Chúng tôi thật may mắn khi đến Khe Rộng đúng dịp bà con tổ chức Tết Nhảy. Điều khiến chúng tôi càng thêm ấn tượng, đó là Tết Nhảy của người Dao là Tết của gia đình nhưng lại được cả bản coi như Tết của chung. Vào nghi lễ đầu tiên, mọi người chuẩn bị múa Lạp Lì Lò Sất Sảy. Một thầy cúng đứng đọc to cho mọi người nghe về nguồn gốc của Tết Nhảy và cũng là đọc lại lịch sử cho tổ tiên chứng kiến. Cùng lúc đó, một thầy cúng khác đứng lên múa cùng tốp từ 8 đến 10 người (không hạn chế số lượng). Mỗi người tham gia tay đều cầm cờ, trống, chiêng, sập sèng… múa theo điệu quay vòng. Rồi sau đó là nhiều điệu múa truyền thống được trình diễn như: Múa kiếm, múa dạo, múa nhảy rùa… Tất cả những động tác của các điệu múa này đều được thực hiện một cách liên tục với sự khéo léo và tinh tế của người trình diễn.

Điệu múa, lời hát trong Tết Nhảy thường hướng đến những điều tốt lành, hạnh phúc. Các điệu múa mang tính hình tượng cao và độc đáo. Trong Tết Nhảy, mỗi người phải nhảy múa đến hàng trăm lượt trong tiếng chuông, tiếng trống giục giã. Người tham dự Tết Nhảy, múa liên tục cả ngày lẫn đêm, ai mệt thì nghỉ, người khác sẽ thay thế, cứ như vậy trong suốt thời gian diễn ra Tết Nhảy.

Ông Triệu Đình Hành (ở thôn Khe Rộng) cho biết, theo quan niệm của người Dao, trong cuộc sống con người phải trải qua nhiều trắc trở, rủi ro, hằng năm phải khấn trời đất, thần linh, tổ tiên để được cứu giúp, trừ giải những oan trái, bất hạnh, ban cho những điều may mắn, hạnh phúc. Việc tổ chức Tết Nhảy không chỉ nhằm gìn giữ bản sắc dân tộc truyền thống lâu đời, mà còn là dịp để thể hiện sức mạnh đoàn kết, thống nhất của đồng bào người Dao nơi này.

Bài và ảnh: Thanh Chi