Tạm dừng 5 bài hát do vi phạm tác quyền

Chiều 14-3, Cục Nghệ thuật biểu diễn đã có báo cáo Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện về công tác quản lý nhà nước lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn, trong đó đề cập đến quyết định tạm dừng lưu hành 5 ca khúc sáng tác trước năm 1975 do vi phạm bản quyền tác giả và quyền liên quan.

Việc làm đúng

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân sáng 15-3, ông Nguyễn Đăng Chương, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn cho biết, tại Văn bản số 167 báo cáo Bộ trưởng Bộ VHTTDL về việc tạm dừng 5 ca khúc: “Cánh thiệp đầu xuân” (Lê Dinh-Minh Kỳ), “Rừng xưa” (Lam Phương), “Chuyện buồn ngày xuân” (Lam Phương), “Đừng gọi anh bằng chú” (Diên An), “Con đường xưa em đi” (Châu Kỳ-Hồ Đình Phương) nêu rõ, trước năm 2013, các bài hát sáng tác trước năm 1975 do Sở VHTTDL các tỉnh, thành phố và Cục Nghệ thuật biểu diễn cấp phép. Từ ngày 1-1-2013, thực hiện Nghị định số 79/2012/NĐ-CP của Chính phủ "Quy định về biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; thi người đẹp và người mẫu; lưu hành, kinh doanh bản ghi âm, ghi hình ca múa nhạc, sân khấu", các ca khúc này được giao cho Cục Nghệ thuật biểu diễn cấp phép trên toàn quốc. Ngày 16-12-2016, Sở Văn hóa-Thể thao (VHTT) TP Hồ Chí Minh đã có Công văn số 7274 đề nghị xem lại nội dung một số bài hát sáng tác trước năm 1975 đã được cấp phép phổ biến.

Sau khi nhận công văn của Sở VHTT TP Hồ Chí Minh, Hội đồng Nghệ thuật thuộc Cục Nghệ thuật biểu diễn đã tổ chức thẩm định, đặc biệt xem xét nội dung ca từ và thống nhất: Tạm thời dừng việc lưu hành 5 ca khúc đã cấp phép phổ biến trước đây do vi phạm quyền tác giả và quyền liên quan. Cụ thể, những bài hát đã bị thay đổi lời là: “Cánh thiệp đầu xuân”, “Rừng xưa”, “Chuyện buồn ngày xuân”, “Con đường xưa em đi”; riêng ca khúc “Đừng gọi anh bằng chú” sai tên tác giả. Ngay sau khi có kết luận từ Hội đồng Nghệ thuật, Cục Nghệ thuật biểu diễn đã có văn bản gửi Sở VHTT TP Hồ Chí Minh yêu cầu tạm dừng lưu hành 5 bài hát đã cấp phép phổ biến để hướng dẫn các tổ chức, cá nhân thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về quyền tác giả và quyền liên quan.

Đề cập đến việc tạm dừng 5 ca khúc kể trên, nhà nghiên cứu âm nhạc, nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha đồng tình với quan điểm của các cấp quản lý văn hóa đưa ra. Ông cho biết, dù rằng qua quá trình kiểm tra, các ca khúc không có nội dung tư tưởng khác, nhưng đã vi phạm bản quyền tác giả, quyền liên quan thì phải tạm dừng. Việc các nhà quản lý đưa ra quyết định tạm dừng cũng để giới làm nghề xem xét lại mình, nhất là các nghệ sĩ biểu diễn, khi đã trình bày ca khúc không thể cứ tùy tiện thích thay đổi ca từ là hát khác đi, làm sai lệch ý tưởng, nội dung cũng như tính nghệ thuật của bài hát.

Sẽ tiến hành kiểm tra, rà soát các “kho” ca khúc

Khi hay tin có quyết định tạm dừng lưu hành, phổ biến 5 ca khúc trên, nhiều nghệ sĩ, đơn vị sản xuất, phát hành các ấn phẩm có tên các ca khúc này khá lo lắng. Liên lạc với ca sĩ Anh Thơ để hỏi về việc xử lý thế nào với đĩa CD “Khi con tim yêu” (thực hiện năm 2015, đầu năm 2017 được Công ty Nghe nhìn Thăng Long tái bản với số lượng khá lớn-khoảng 2.000 bản đĩa, gồm 10 ca khúc bolero do Anh Thơ trình bày, trong đó có bài hát “Con đường xưa em đi”), nữ ca sĩ khá bối rối vì chưa biết sẽ xử lý thế nào với lượng lớn ấn bản này, bỏ đi thì phí, mà đã dừng việc lưu hành thì không thể bán ngoài các quầy băng đĩa được… Bên cạnh đó, có khá nhiều nghệ sĩ khác cũng đã từng thực hiện những ấn phẩm CD, DVD, MV với các ca khúc kể trên.

Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn cho hay, hơn 30 năm trước, Cục Âm nhạc và Múa, Bộ Văn hóa (nay là Cục Nghệ thuật biểu diễn, Bộ VHTTDL) đã cấp phép phổ biến hơn 2.500 bài hát của các tác giả sáng tác trước năm 1975 và của người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Trong đó có số lượng lớn ca khúc đang nằm trong “kho” cất giữ của Sở VHTT TP Hồ Chí Minh. Nhiều bài hát do thất lạc bản nhạc gốc, các đơn vị đề nghị xin cấp phép sử dụng đều ký âm lại và cam kết tính chính xác của tác phẩm, việc làm này dẫn đến nhiều tên tác giả/bút danh và ca từ có sự khác nhau trên cùng một tác phẩm âm nhạc. Trong khi đó, Cục Nghệ thuật biểu diễn không đủ sức bao quát mọi hoạt động cấp phép, biểu diễn, lưu hành các ca khúc này, dẫn đến tình trạng cấp phép rồi rút lại như hiện nay. Trong thời gian tới, Cục Nghệ thuật biểu diễn sẽ chủ động tiến hành thẩm định, rà soát, so sánh, đối chiếu những bài hát đã cấp phép sử dụng với những bản nhạc gốc do các đơn vị, cá nhân cung cấp và nguồn dữ liệu từ việc thu thập, sưu tầm nhằm quản lý chặt chẽ chất lượng nội dung các bài hát, việc hoạt động sản xuất chương trình bản ghi âm, ghi hình và tổ chức các chương trình biểu diễn nghệ thuật.

CHÂU XUYÊN