Thế nhưng, giữa đô thị phồn hoa “miền ký ức” ấy hiện vẫn còn sót lại bên gánh hàng hoa trên phố Hàng Khoai (Hà Nội), bởi một người con sinh ra và lớn lên ở làng hoa Ngọc Hà.

Đến phố Hàng Khoai, hỏi bà Phan Thị Thu (82 tuổi) không ai là không biết. Thậm chí những người bán hàng ở đây còn gọi bà bằng cái tên rất thân mật “người tô điểm màu sắc” hay “người hoài cổ”. Nếu chưa gặp bà Thu, hẳn nhiều người chưa mường tượng ra vì sao bà lại có cái tên thân mật đến vậy, nhưng gặp rồi mới hiểu, bà chính là người vẫn thường mang hương hoa trải trên khắp những cung đường, níu giữ những phần ký ức về một không khí Tết Hà Nội với thói quen dâng cúng tổ tiên đĩa hoa thơm ngày Tết.

       Bà Phan Thị Thu với gói hoa cúng Tết.

Quả không ngoa khi nói về bà như vậy. Bởi những gói hoa của bà khác hẳn với những gói hoa rực rỡ, hiện đại ở những cửa hàng hoa lớn khác. Thay vì cửa hàng sang trọng, lộng lẫy, “cửa hàng” của bà Thu chỉ là gánh hàng hoa rong đơn thuần. Ấy vậy mà có sức hấp dẫn lạ kỳ. Vài rổ hoa cùng đủ loại màu sắc, đủ loại hoa theo mùa nhưng vẫn đủ làm ngát hương cả một góc phố.

Cầm bó hoa của bà Thu trên tay, tôi mới thấy hết được vẻ đặc biệt của nó. Hoa hồng, hoa lan tây, hoa bưởi, hoa móng rồng, sói trắng… là các loại hoa dành để trưng bày bàn thờ gia tiên được bà Thu gói gém cẩn thận theo hình củ ấu. Tuy giản dị nhưng không kém phần đẹp mắt, lung linh. Bà Thu tâm sự, gói hoa cúng có nhiều loại, tùy theo yêu cầu người mua. Cầu kỳ nhất là khâu chọn lá để gói hoa. Lá gói hoa phải là lá dong bồ tát-loại dong nếp, nhỏ, dài, bóng đẹp. Hết mùa thì chỉ thay bằng lá chuối. Những chiếc lá được bà chau chuốt, lau rửa sạch sẽ, sau đó cắt vuông góc rồi gập lại theo hình tam giác, cuối cùng mới dùng dây cột lại. Những bó hoa nhỏ nhắn nhưng tỏa hương thơm ngát-mùi hương của các loại hoa quyện vào nhau tạo thành hương thơm không thể trộn lẫn vào đâu, khiến người chơi hoa cảm giác thư thái, bình an mỗi dịp đầu năm mới.

Những ngày đầu xuân, những phố cổ tấp nập người mua kẻ bán, bao kỷ niệm về Hà Nội xưa với “cái nghiệp” bán hoa cúng Tết của bà Thu lại chợt ùa về. Bà tự hào khi nhắc đến đĩa hoa cúng vốn là “đặc sản” của làng hoa Ngọc Hà mà không nơi nào có. Cứ đến độ Tết đến, người làng Ngọc Hà xưa lại rong ruổi đi bán hoa trên khắp các phố phường Hà Nội. Vì thế mà truyền thống gia đình, nét đẹp đời thường của người Hà Nội luôn được gìn giữ.

Theo thời gian, người trồng hoa truyền thống dần bị mai một. Những người làm nghề như bà Thu ở Hà Nội giờ cũng thưa dần, nhưng bà Thu tâm sự, 70 năm qua bà vẫn “say” nghề. Bà bảo, dù người mua hoa, thưởng hoa gói cúng Tết ngày một ít đi nhưng thú chơi hoa tao nhã của người Hà Nội vẫn còn đó. Nhiều người con xa quê, cứ đến sát Tết lại ghé qua gặp bà để ngắm hoa, mua hoa và để tìm về một miền ký ức.

Bài và ảnh: ĐỖ ĐẠT