Cơ chế đặc thù và tính tiên phong của báo chí, xuất bản
Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh (gọi tắt là Nghị quyết 98) chính thức có hiệu lực từ ngày 1-8-2023. Sau hơn hai tháng triển khai thực hiện, thực tiễn hoạt động của hệ thống chính trị các cấp tại TP Hồ Chí Minh và đời sống xã hội, hoạt động của cộng đồng doanh nghiệp... đã ghi nhận những chuyển biến bước đầu rất quan trọng. Trong đó, công tác truyền thông với vai trò chủ lực của mạng lưới báo chí, xuất bản, đã khẳng định sứ mệnh là một “binh chủng” tiên phong.
Đồng chí Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP Hồ Chí Minh cho biết: Lãnh đạo TP Hồ Chí Minh đánh giá rất cao vai trò của công tác truyền thông trong việc tuyên truyền, định hướng, tạo động lực tinh thần mạnh mẽ cho cả hệ thống chính trị của thành phố và sự đồng thuận cao trong nhân dân, doanh nghiệp. Trong quá trình vận hành các cơ chế, chính sách đặc thù, báo chí đã tổ chức nhiều diễn đàn để tiếp nhận, phản ánh những ý kiến, góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý trong và ngoài nước, hiến kế tháo gỡ khó khăn, khơi thông nguồn lực xây dựng và phát triển thành phố...
Nhà báo Mai Ngọc Phước, Tổng biên tập Báo Pháp luật TP Hồ Chí Minh cho rằng: Trong quá trình vận hành những cơ chế, chính sách đặc thù theo các nghị quyết của Đảng và Quốc hội, truyền thông rất cần thiết phải đi trước và song hành cùng chính sách. Mục đích là vừa tuyên truyền, vận động, vừa lắng nghe, tương tác, từ đó hoàn thiện các chính sách một cách bài bản, khoa học. Có rất nhiều vấn đề trong truyền thông chính sách mà thành phố cần lắng nghe, trao đổi, phản hồi, thông tin đến người dân và doanh nghiệp và với lãnh đạo các sở, ban, ngành, lãnh đạo các địa phương trong công tác phối hợp.
Ý kiến của các chuyên gia truyền thông, giảng viên đến từ một số học viện, trường đại học trên địa bàn TP Hồ Chí Minh cũng cho rằng, đã đến lúc phải chuyên nghiệp hóa hoạt động truyền thông chính sách. Chính quyền thành phố cần lựa chọn “đặt hàng” công tác truyền thông chính sách đối với các cơ quan báo chí chính thống, có uy tín xã hội để việc tuyên truyền theo đúng tôn chỉ, mục đích. Bên cạnh đó, cán bộ chủ chốt của các ban, ngành, địa phương cần chủ động tương tác, xuất hiện nhiều trên báo chí để cung cấp thông tin, gần gũi với người dân. Việc này lâu nay thường chỉ có giới chuyên gia là chủ yếu.
Kết hợp “xây” và “chống” trong truyền thông chính sách
Tham luận của một số cán bộ quản lý nhấn mạnh: Áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội để phát triển TP Hồ Chí Minh là chủ trương lớn mang tính chiến lược của Đảng, Quốc hội, Chính phủ. Cùng với tạo đường băng để TP Hồ Chí Minh phát triển, khẳng định vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước, đây còn là môi trường thí điểm các cơ chế, chính sách của Đảng, Nhà nước ta. Quá trình thí điểm, chắc chắn sẽ không tránh khỏi những bất cập, va vấp. Chính vì vậy, phải nhất quán phương châm “xây” và “chống”. Trong tham luận với chủ đề “Kết hợp xây và chống trong truyền thông chính sách”, Đại tá, nhà báo Phan Tùng Sơn, phụ trách Cơ quan đại diện Báo Quân đội nhân dân tại TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc nhận diện những hình thức, thủ đoạn, nội dung xuyên tạc, chống phá của các đối tượng xấu và thế lực thù địch để có phương án đấu tranh, phản bác, bảo vệ tính đúng đắn của chủ trương, chính sách, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Nhà báo Phan Tùng Sơn cũng chia sẻ một số kỹ năng, kinh nghiệm của Báo Quân đội nhân dân trong công tác này và mong muốn, truyền thông chính sách bên cạnh lan tỏa, nhân rộng các mô hình, nhân tố tích cực, điển hình, cần chú ý nâng cao hiệu quả đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái trên không gian mạng để củng cố lòng tin, tạo đồng thuận trong nhân dân...
Nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng biên tập Báo Thanh niên nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của hệ thống báo chí chính thống trong dẫn dắt, định hướng dư luận xã hội, nhất là dư luận trên không gian mạng. Các nhà báo cũng cho rằng, lãnh đạo các cấp trong hệ thống chính trị của TP Hồ Chí Minh cần chủ động, tích cực, trách nhiệm hơn nữa trong việc cung cấp, phản hồi thông tin cho báo chí. Cần khắc phục tình trạng né tránh, im lặng, gây khó khăn cho báo chí trong khai thác, tiếp cận thông tin. Tránh để báo chí “đói” thông tin, dẫn đến khai thác các nguồn tin không chính thống, ảnh hưởng đến hiệu quả truyền thông chính sách.
Ghi nhận, tiếp thu các ý kiến tham luận, trao đổi của các đại biểu, đồng chí Phan Nguyễn Như Khuê, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy TP Hồ Chí Minh khẳng định: Cuộc tọa đàm đã gợi mở nhiều vấn đề quan trọng về công tác quản lý, phối hợp, thúc đẩy năng lực và hiệu quả công tác truyền thông chính sách. Ban tổ chức tọa đàm sẽ tiếp tục nghiên cứu một cách sâu sắc các ý kiến đề xuất, kiến nghị, phản biện... để tạo ra sự gắn kết chặt chẽ hơn nữa giữa cấp ủy, chính quyền, hệ thống chính trị với báo chí. Đồng chí cũng gợi mở phương pháp cho lãnh đạo các sở, ban, ngành, địa phương về việc nên xúc tiến thường xuyên hơn nữa những cuộc gặp mặt, trao đổi thông tin với các cơ quan báo chí, xuất bản để thực hiện có hiệu quả hơn công tác truyền thông chính sách, đưa nghị quyết thấm sâu vào cuộc sống.
Bài và ảnh: THÚY NHI - THIÊN THANH
-------------
* Đồng chí Nguyễn Minh Hải, Trưởng phòng Báo chí - Xuất bản, Ban Tuyên giáo Thành ủy TP Hồ Chí Minh:
Phổ biến cách làm hiệu quả, phản ánh nguyện vọng của nhân dân
Để thực hiện thành công các nghị quyết rất quan trọng phát triển TP Hồ Chí Minh, cần có sự tham gia của cả hệ thống chính trị, các ngành, các giới, trong đó có các cơ quan báo chí. Vai trò của báo chí thể hiện qua một số khía cạnh chủ yếu:
Thứ nhất, quan tâm giải thích, làm rõ các vấn đề được nêu trong các nghị quyết, nhất là với các vấn đề mới. Chẳng hạn, trong Nghị quyết 98 có quy định việc thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Đây là một nội dung rất mới, chưa có cách hiểu thống nhất và việc triển khai thực hiện sẽ có nhiều khó khăn nhất định. Do đó, báo chí cần quan tâm giải thích, với các ý kiến của chuyên gia, giới thiệu cách làm của các nước, nêu những vấn đề cần quan tâm trong quá trình triển khai thực hiện... Bên cạnh đó, cần thông tin về việc triển khai thực hiện của thành phố, thông qua nhiều hình thức, chẳng hạn qua việc ban hành nhiều văn bản cụ thể hóa. Việc thông tin cần làm rõ những vấn đề trọng tâm, những định hướng mang tính đột phá... để người dân hiểu rõ quan điểm chỉ đạo của thành phố cũng như có sự chia sẻ, đồng hành, nỗ lực tham gia thực hiện các nghị quyết.
Thứ hai, thông tin về tiến trình thực hiện các nghị quyết. Cần nêu rõ những công việc đã triển khai, những kết quả, thành tựu đã đạt được, các vướng mắc, tồn tại hoặc các vấn đề phát sinh... Việc thông tin cần toàn diện, khách quan, trung thực, thẳng thắn, mạnh dạn, không né tránh những bất cập, hạn chế...
Thứ ba, phản ánh ý kiến, nguyện vọng của người dân trong tiến trình thực hiện các nghị quyết. Các chủ trương lớn, tiến trình thực hiện chắc chắn sẽ tác động nhiều mặt đến đông đảo người dân, kể cả những mặt chưa tích cực. Do đó, báo chí nên quan tâm phản ánh ý kiến của các tầng lớp nhân dân, nhất là của các chuyên gia...
Thứ tư, giới thiệu các cách làm hay, hiệu quả; vừa giúp lãnh đạo thành phố có cái nhìn cụ thể, chân xác về việc thực hiện các nghị quyết trên thực tế vừa giúp các địa phương, các ngành khác có thể học tập kinh nghiệm.
Thứ năm, góp phần cảnh báo, phê phán những biểu hiện chưa hay, chưa lành mạnh trong việc thực hiện các nghị quyết.
----------------------
* Nhà báo TRẦN TRỌNG DŨNG, Phó chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phụ trách phía Nam:
Cần có các hình thức phối hợp, nâng cao hiệu quả tuyên truyền nghị quyết
Để phát huy hơn nữa vai trò của báo chí trong thực hiện Nghị quyết 98, tôi xin trao đổi một số vấn đề: Nghị quyết 98 quy định 44 cơ chế, chính sách đặc thù liên quan đến rất nhiều ngành, lĩnh vực. Do đó, thành phố có thể giao Viện Nghiên cứu phát triển TP Hồ Chí Minh phối hợp với Hội Nhà báo TP Hồ Chí Minh tổ chức tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về Nghị quyết 98 cho đội ngũ những người làm báo nhằm trang bị kiến thức, cập nhật chủ trương chính sách, những kết quả đạt được, những mặt thuận lợi và khó khăn khi triển khai thực hiện, góp phần nâng cao chất lượng các tác phẩm báo chí. Thành phố cần chủ động cung cấp thông tin thông qua các buổi giao ban báo chí, qua Trung tâm Báo chí. Để làm tốt công tác phối hợp, Hội Nhà báo TP Hồ Chí Minh có thể nghiên cứu thành lập một nhóm tạm gọi là “Nhóm điều phối” gồm các phó tổng biên tập phụ trách nội dung hoặc thư ký tòa soạn của các báo, đài thành phố. Trên cơ sở định hướng và chương trình thực hiện Nghị quyết 98, “Nhóm điều phối” này sẽ phối hợp với Phòng Báo chí-Xuất bản của Ban Tuyên giáo Thành ủy và Phòng Báo chí của Sở Thông tin và Truyền thông chủ động xây dựng kế hoạch truyền thông chung trong từng thời gian hoặc theo các lĩnh vực, trên cơ sở đó tham mưu cho ban biên tập tổ chức các tuyến bài, tạo sự đồng thuận, lan tỏa truyền thông mạnh mẽ trong xã hội.
TP Hồ Chí Minh đã thành lập Hội đồng Tư vấn thực hiện Nghị quyết 98 gồm các chuyên gia, các nhà khoa học về nhiều lĩnh vực. Tôi đề xuất là Hội đồng Tư vấn nên có thành viên tư vấn về truyền thông. Việc thực hiện Nghị quyết 98 còn mang tính liên kết vùng. Do đó, nhằm tạo sự "liên kết vùng” trong truyền thông, thành phố cần chủ động thường xuyên cung cấp thông tin về thực hiện Nghị quyết 98 cho các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương trên địa bàn thành phố, báo chí các địa phương.
TP Hồ Chí Minh cần sớm xây dựng chiến lược chuyển đổi số báo chí, làm cơ sở để xây dựng tòa soạn số, góp phần đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách. Cần có những sơ kết, đánh giá về công tác tuyên truyền Nghị quyết 98 tại các buổi giao ban báo chí, tổ chức trao đổi, thảo luận, phát huy mặt làm được, khắc phục mặt hạn chế, định hướng thông tin; biểu dương, khen thưởng kịp thời các báo, đài có tác phẩm hiệu quả tuyên truyền tốt.
---------------------------
* Đồng chí Phạm Phương Thảo, nguyên Chủ tịch HĐND TP Hồ Chí Minh:
Coi trọng hiến kế ý tưởng, đề xuất giải pháp
Trong bối cảnh còn không ít khó khăn, nhất là việc phân cấp, phân quyền chưa mạnh mẽ, còn nặng cơ chế “xin-cho”, truyền thông với tinh thần xây dựng sẽ tích cực tham gia góp ý, kiến tạo một cách linh hoạt, nhạy bén. Không chỉ góp phần tạo tâm thế, khí thế mà còn tham gia trong quá trình cải cách, xây dựng chính sách pháp luật sao cho đầu tàu kinh tế TP Hồ Chí Minh tăng tốc phát triển đáp ứng kỳ vọng của người dân thành phố và cả nước.
Thực tiễn sinh động ở TP Hồ Chí Minh luôn có những vấn đề lớn, mới, luôn có những mách bảo, những gợi mở hay. Có lăn lộn hiện trường ở môi trường TP Hồ Chí Minh, những người làm truyền thông sẽ có sự trưởng thành, sẽ có những sản phẩm sắc sảo và những đề xuất có ích.
Truyền thông chính thống luôn gắn với cuộc sống, với nhịp sống đi lên của TP Hồ Chí Minh và đất nước, đáp ứng đòi hỏi của sự phát triển. Với sự phấn đấu không mệt mỏi, với tinh thần dấn thân của những người hành nghề chuyên nghiệp trên mặt trận báo chí, xuất bản, nhất định sẽ có những đóng góp xứng đáng và hiệu quả cho sự tăng tốc phát triển mạnh mẽ của thành phố và đất nước trong hành trình vươn tới phồn vinh, hạnh phúc.
Giải pháp truyền thông về các nghị quyết sẽ góp phần tích cực trong việc nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm đối với các cấp, ngành, với cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân, nhằm tạo sự phối hợp, liên kết, sự đồng thuận, đồng lòng thực hiện hiệu quả các nghị quyết.
Có thể nói, truyền thông thu hút sự quan tâm của xã hội ngay từ đầu, trong quá trình chuẩn bị, thông qua các nghị quyết, nhất là Nghị quyết 98 có chứa những cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội.
Trong quá trình triển khai thực hiện nghị quyết, truyền thông sẽ luôn cập nhật, phát hiện và giới thiệu những điển hình, mô hình, giải pháp hay, có hiệu quả trên từng lĩnh vực, có đối chiếu với tình hình chung của cả nước và có tham khảo những kinh nghiệm của nước ngoài.
Truyền thông bám sát thực tiễn, phản ánh những khó khăn, vướng mắc cần tiếp tục đề xuất tháo gỡ, xử lý kịp thời bởi trong thực tế còn nhiều những thách thức khi chính sách, pháp luật còn nhiều những bất cập, chồng chéo, xung đột.
Các cơ quan truyền thông cần chủ động, phối hợp với các cơ quan có liên quan tổ chức các diễn đàn, tọa đàm, hội thảo, tổ chức các cuộc thi hiến kế ý tưởng, đề xuất những giải pháp hay nhằm thực hiện có hiệu quả các nghị quyết.
-----------------
*Đồng chí Đinh Thị Thanh Thủy, Giám đốc Nhà xuất bản Tổng hợp TP Hồ Chí Minh:
Ngành xuất bản bắt nhịp triển khai thực hiện các nghị quyết
Trong hai năm qua (2022-2023), Trung ương đã ban hành 3 nghị quyết về TP Hồ Chí Minh, vừa tích cực hỗ trợ, vừa trao gửi kỳ vọng thành phố phải năng động, bứt phá để hoàn thành mục tiêu đến năm 2045 “là hạt nhân, cực tăng trưởng của vùng; nơi thu hút nhân tài, chuyên gia, nhà khoa học, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, trí thức trẻ đến sinh sống và làm việc; nơi tập trung các định chế tài chính quốc tế, các tập đoàn kinh tế lớn của thế giới”.
Với chức năng và vai trò đồng hành tuyên truyền, tham gia hiến kế thực hiện hiệu quả các nghị quyết, ngành xuất bản nói chung và Nhà xuất bản Tổng hợp TP Hồ Chí Minh đã và sẽ tiếp tục triển khai tuyên truyền tinh thần khái quát và nội dung chi tiết các nghị quyết bằng phương tiện và sản phẩm đặc thù ngành xuất bản. Ngành xuất bản tham gia vào công tác tuyên truyền bằng xuất bản phẩm trên các phương tiện như: Sách giấy, sách điện tử (ebook), sách nói (audiobook) hoặc các áp phích (poster), sách khổ nhỏ (booklet), tờ rơi (leaflet)... Hiệu quả tuyên truyền thông qua các sản phẩm xuất bản là điều mà ngành xuất bản phải thật sự chú trọng trên con đường đi tìm giải pháp tiếp cận các đối tượng thực thi nghị quyết.
Điểm nhấn ưu tiên về điện tử-viễn thông, sản xuất robot, thiết bị tích hợp vận hành tự động, điều khiển từ xa, sản xuất phần mềm... được nêu trong các nghị quyết; có thể được lẩy ra thành những tựa bản thảo về mạng lưới hệ thống những kiến thức và kỹ năng không hề thiếu trong ngành điện tử, ngành tự động hóa, trong thời đại của trí thông minh nhân tạo.
Đối chiếu yêu cầu, nhiệm vụ và các giai đoạn thực hiện nghị quyết phát triển TP Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản có thể khai thác đề tài về bước tiến, sự khác biệt trên chặng đường thành phố đảm nhận vai trò là cực tăng trưởng của vùng và cả nước. Đội ngũ chuyên gia, nhà nghiên cứu là những người am hiểu lĩnh vực thuộc chuyên môn của mình. Do đó, rất cần có cơ chế, chính sách, giải thưởng hoặc đặt hàng, mời gọi góp ý, tư vấn từ chính quyền thành phố. Hiện nay, Nhà xuất bản Tổng hợp có nhiều đầu sách nghiên cứu ở nhiều lĩnh vực khác nhau, của những chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà khoa học uy tín. Ngành xuất bản sẽ đúc kết các công trình, tổng kết việc thực hiện các cơ chế, chính sách mang tính thí điểm; tích lũy cho kho dữ liệu, tài nguyên số trong quá trình phát triển thành phố.
-----------------------
*Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.