Khai mạc chương trình Về miền lễ hội - cội nguồn dân tộc tại thành phố Việt Trì. Ảnh: Minh Trường

Sau Tết, trên cả nước diễn ra nhiều lễ hội nhằm tôn vinh những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Lễ hội ngày xuân cũng là dịp để thế hệ con cháu cảm tạ công đức của các bậc tiền bối tạo dựng cơ nghiệp ở nhiều làng nghề. Hơn thế nữa, lễ hội ngày xuân còn là dịp để con cháu hướng về cội nguồn, hướng về tổ tiên dân tộc.

Nét văn hoá thanh tao mà các lễ hội mang đến thật đáng trân trọng và cần được phát huy. Tuy nhiên, trong sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường, tư tưởng thực dụng, chạy theo đồng tiền đang len lỏi vào “hang cùng, ngõ hẻm” của cuộc sống, thì lễ hội ở mỗi địa phương cũng kéo theo nhiều vấn đề phức tạp. Tình trạng mê tín dị đoan, nâng giá các loại dịch vụ, bắt chẹt du khách, cờ bạc diễn ra tại các lễ hội không còn là cá biệt. Điều đáng nói, đáng bàn trong các dịp lễ hội, không phải chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng không nắm được tình hình, không dự kiến được hết những vấn đề phức tạp nảy sinh, mà quan trọng là chưa thực sự chú tâm đến các biện pháp giáo dục, phòng ngừa. Trên thực tế, trong các dịp lễ hội, cấp uỷ, chính quyền từng địa phương và các ngành chức năng đều có kế hoạch, chỉ đạo từng hoạt động, nhưng mới chỉ chú trọng đến những hoạt động chính của lễ hội và tăng cường lực lượng nhằm bảo đảm an ninh trật tự, còn những hoạt động mang tính dịch vụ như: Trông giữ xe, hướng dẫn du khách, quản lý giá cả… nhất là những vấn đề mang tính tâm linh dường như ít được chú ý. Đã có không ít du khách về dự lễ hội mua một mâm lễ vật dâng hương tỏ lòng thành kính với các bậc tiền bối với giá vài chục triệu đồng, trong khí giá trị thực không vượt quá 200.000 đồng. Hoặc đơn giản như giá gửi xe, trong các dịp lễ hội cũng tăng gấp bốn, năm lần, thậm chí có nơi tăng gấp mười lần những ngày bình thường…Đã có không ít gia đình “khuynh gia, bại sản” chỉ sau mấy ngày lễ hội, bởi sau suốt một năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” họ nuôi “hy vọng” làm giàu từ những xới bạc. Đó chính là “hạt bụi” làm “bẩn” chiếc áo đẹp ngày đầu xuân, xảy ra ở không ít địa phương.

Đề cập đến một vài hiện tượng nêu trên, có thể nhiều người cho rằng, đó chỉ là những vấn đề nhỏ nhặt trong nhiều hoạt động diễn ra ở từng lễ hội. Tuy nhiên, trên thực tế chính những vấn đề được coi là “nhỏ nhặt” ấy là nguyên nhân làm ảnh hưởng nhiều đến giá trị đích thực lễ hội. Xây dựng kế hoạch, tổ chức các hoạt động chính trong dịp lễ hội là điều cần được cấp uỷ, chính quyền từng địa phương tiếp tục phát huy, nhưng cũng không thể bỏ qua những vấn đề nảy sinh theo kiểu kinh doanh lễ hội, mở dịch vụ kiếm tiền…. Tôn vinh cái đẹp, gìn giữ những giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc, nhưng cũng cần ngăn chặn những tư tưởng lạc hậu nảy sinh ngay trong từng lễ hội. Đó là điều mà cấp uỷ, chính quyền các địa phương cần làm để lễ hội thêm tươi vui, giàu ý nghĩa.

Lê Ngọc Long