Giữa nhịp sống phố thị sôi động, lớp truyền nghề đờn ca tài tử tại cộng đồng đã trở thành điểm hẹn văn hóa, nơi người dân và du khách cùng nhau gìn giữ, lan tỏa một di sản đặc trưng của vùng Nam Bộ.

Tôi dạo bước qua công viên Bến Ninh Kiều vào một tối cuối tuần tháng 9. Giữa dòng người tấp nập, từ khu vực “Nhà tròn” bỗng vang lên tiếng đờn, tiếng ca rộn ràng: "Hò xự hò, xang xự xang...". Âm thanh ngân vang như níu bước chân người qua lại. Tò mò dừng lại, tôi phát hiện nơi đây đang diễn ra lớp truyền nghề đờn ca tài tử tại cộng đồng do Trung tâm Văn hóa - Nghệ thuật TP Cần Thơ tổ chức.

Lớp học được tổ chức ngoài trời, không gian mở, thân thiện. Mọi người quây quần bên nhau, tay cầm bản nhạc, hòa giọng theo tiếng đàn. Không chỉ có người dân địa phương mà có cả du khách trong và ngoài nước cùng tham gia. Đứng quan sát, tôi cảm thấy như mình cũng được cuốn vào dòng nhạc. Những tiếng xướng âm "hò, xự, xang..." vang lên đều đặn, tạo nên một sự kết nối kỳ lạ.

Các nghệ nhân trình diễn tại lớp truyền nghề đờn ca tài tử tại cộng đồng do Trung tâm Văn hóa - Nghệ thuật TP Cần Thơ tổ chức.

Không khí lớp học ngày một rộn ràng. Người học đủ mọi lứa tuổi: Có nghệ nhân gạo cội, người yêu thích đờn ca, du khách hiếu kỳ. Tôi trò chuyện với ông Nguyễn Triều, một du khách đến từ Bắc Ninh. Ông chia sẻ, đờn ca tài tử rất hay, mượt mà. Giống như làn điệu quan họ ở quê hương ông, loại hình này độc đáo và đầy sức hút.

Cạnh bên, bạn Nguyễn Minh Thư, một hướng dẫn viên du lịch trẻ sinh sống tại phường Ninh Kiều, cũng không giấu được niềm vui sau vài buổi tham gia lớp học. Thư cho biết, trước đây chỉ biết giới thiệu sơ lược về đờn ca tài tử khi dẫn tour, nhưng qua lớp học xướng âm và hiểu rõ hơn về cấu trúc bài bản, bạn tự tin có thể hát vài câu minh họa để du khách cảm nhận rõ hơn về đờn ca tài tử.

Tìm hiểu thêm, tôi được biết lớp học do Nghệ nhân Ưu tú (NNƯT) Nguyễn Thị Kiều Nga, Phó giám đốc Trung tâm Văn hóa - Nghệ thuật TP Cần Thơ khởi xướng và trực tiếp giảng dạy. Theo NNƯT Nguyễn Thị Kiều Nga, mỗi khóa kéo dài 10 buổi, tổ chức vào tối thứ Sáu và tối Chủ nhật hằng tuần. Người học được giới thiệu về lịch sử đờn ca tài tử, tập xướng âm lòng bản, rồi tiến tới học ca các bài bản có lời.

NNƯT Nguyễn Thị Kiều Nga bộc bạch: "Ban đầu cũng có chút ái ngại, vì không biết hình thức lớp học cộng đồng ngoài trời có được đón nhận không. Nhưng khi thấy từ người già đến bạn trẻ, cả du khách nước ngoài cùng tham gia, tôi thật sự rất vui và xúc động. Điều đó cho thấy đờn ca tài tử vẫn có chỗ đứng trong lòng công chúng, nếu được tiếp cận một cách gần gũi".

Đặc biệt, nhiều nghệ nhân uy tín như Nghệ nhân Nhân dân Trường Út, NNƯT Ái Hằng, NNƯT Thanh Tùng... thường xuyên tham gia lớp để biểu diễn và truyền cảm hứng. Nghệ nhân Ái Hằng chia sẻ: "Điều quý nhất là lớp học đã góp phần quảng bá giá trị di sản và lan tỏa tình yêu đờn ca tài tử đến mọi người".

Từ một lớp học nhỏ bên Bến Ninh Kiều, đờn ca tài tử đã thực sự được “bản địa hóa” vào đời sống cộng đồng. Ở đó, di sản không còn là khái niệm xa vời hay chỉ xuất hiện trong các liên hoan, hội thi, mà hiện diện ngay giữa không gian sinh hoạt của người dân và du khách. Đây cũng là một hướng đi sáng tạo, góp phần thực hiện hiệu quả Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể TP Cần Thơ, giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030”.

Lớp học không chỉ giúp thế hệ trẻ và người yêu nhạc dân tộc tiếp cận dễ dàng hơn với đờn ca tài tử, mà còn tạo nên một sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng cho thành phố. Quan trọng hơn, mô hình này khẳng định vai trò và trách nhiệm của cộng đồng trong việc gìn giữ và trao truyền di sản văn hóa dân tộc.

Những lớp học giản dị như thế không chỉ giữ cho di sản không phai nhòa, mà còn thắp sáng niềm tự hào và tình yêu trong trái tim người dân trong nước và bạn bè quốc tế.

Bài, ảnh: THANH HÀ

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.