Nhắc về bộ phim “Sao tháng Tám” do NSND Trần Đắc làm đạo diễn, NSND Thanh Tú cho biết đây là bộ phim điện ảnh tiêu biểu cho thể loại phim chiến tranh cách mạng sau năm 1975. Phim được ghi hình trong thời gian 1975-1976, gồm hai tập: “Mùa xuân báo bão” và “Mùa thu hồi sinh”. Năm 1977, “Sao tháng Tám” giành Giải thưởng Bông sen vàng, nghệ sĩ Thanh Tú được vinh danh là Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ tư; sau đó, Thanh Tú cũng được Ủy ban Phụ nữ Liên bang Xô viết tặng Giải đặc biệt tại Liên hoan phim quốc tế Moscow.

Tạo hình chị Nhu - nghệ sĩ Thanh Tú trong phim “Sao tháng Tám”. Ảnh do nhân vật cung cấp 

Cơ duyên nghệ sĩ Thanh Tú đóng phim “Sao tháng Tám” cũng rất đặc biệt. Trong một lần đi thử vai chị Dậu trong phim của đạo diễn Phạm Văn Khoa, đạo diễn Trần Đắc thấy Thanh Tú và kiên quyết rằng nữ nghệ sĩ sẽ là người đóng vai chị Nhu. Để hóa thân vào vai nữ chiến sĩ cách mạng, Thanh Tú đã được đạo diễn Trần Đắc yêu cầu tìm gặp những nhân chứng sống, những người phụ nữ từng trực tiếp tham gia cách mạng trước năm 1945 như bà Hà Thị Quế, nguyên Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, hay bà Nguyễn Khoa Diệu Hồng, người từng diễn thuyết giữa Quảng trường Nhà hát Lớn Hà Nội vào chiều 17-8-1945.

Vai diễn chị Nhu trở thành cột mốc lớn trong sự nghiệp của NSND Thanh Tú, không chỉ vì chiều sâu tâm lý mà còn vì sự biến hóa phức tạp. Nhân vật phải liên tục thay đổi thân phận để che mắt mật thám và gây dựng cơ sở cách mạng: Khi là nữ sinh Đồng Khánh thanh lịch, khi là công nhân đang mang thai, lúc lại là cô thợ khâu bình dị, người bán hàng “ngọt giọng”, hay một nữ tu khổ hạnh tụng kinh siêu độ cho những người chết đói... Với mỗi lần hóa thân, nữ nghệ sĩ đều nghiên cứu kỹ tâm lý nhân vật. Như khi hóa thân thành ni cô, Thanh Tú đã đến chùa Bà Đá (Hà Nội), nghe giảng pháp, học tụng kinh, tìm hiểu sâu về Phật pháp để thể hiện đúng thần thái và giọng điệu của một người tu hành.

Chi tiết ám ảnh nhất với NSND Thanh Tú và cũng gây ấn tượng mạnh với khán giả là cảnh nhân vật chị Nhu đứng lặng sau bức tường, nghe tiếng súng Nhật bắn chết chồng mình. Không gào khóc, không rơi quá nhiều nước mắt, nhưng ánh mắt ấy chứa đựng cả nỗi đau đớn, căm hờn lẫn ý chí thép. Theo NSND Thanh Tú, nhân vật chị Nhu là hình mẫu tiêu biểu cho người phụ nữ cách mạng thời ấy: Kiên cường, dấn thân, sẵn sàng hy sinh tất cả để bước vào hành trình đầy bất trắc với một niềm tin vào tương lai đất nước. 

Đến nay, dù đã ngoài 80 tuổi nhưng NSND Thanh Tú luôn thấy vinh dự khi bộ phim "Sao tháng Tám" trở thành tác phẩm kinh điển về đề tài Cách mạng Tháng Tám. Với bà, hạnh phúc lớn nhất là nhân vật của mình đã giúp thế hệ sau hiểu sâu hơn về một giai đoạn lịch sử quan trọng, về những con người đã sống, chiến đấu và bước vào lịch sử dân tộc. NSND Thanh Tú cũng cho rằng điện ảnh Việt Nam vẫn đang chờ đợi những tài năng sáng tạo mới để có thêm nhiều bộ phim về đề tài chiến tranh cách mạng như một thời thế hệ nghệ sĩ đi trước từng làm được. Để làm được điều đó, ngoài điều kiện vật chất tốt, nghệ sĩ có tài năng thì trên hết phải là tinh thần, nhiệt huyết và “lửa nghề” của lớp nghệ sĩ trẻ, mới. 

HÀ ANH - XUÂN THỨ

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.