Địa chỉ thu hút nhiều thiếu nhi
Ngày cuối tuần, nhận lời mời của chị Nguyễn Thị Nguyên, Chủ nhiệm CLB Quan họ Măng non thôn Đại Sơn, chúng tôi được tham dự buổi truyền dạy quan họ của CLB. Không gian lớp học được tận dụng từ xưởng may rèm, đệm của chị Nguyên. Dù vậy, lớp học cũng được trang bị bàn ghế, điều hòa, bảng viết, loa, micro đầy đủ để phục vụ cho việc dạy và học.
    |
 |
| Buổi sinh hoạt của CLB Quan họ Măng non thôn Đại Sơn. |
Trong căn phòng nhỏ khoảng 30m2, cô giáo Nguyễn Hồng Hoa ngồi cạnh chiếc bàn lớn. Xung quanh là các em nhỏ đang chăm chú nghe cô hướng dẫn làn điệu quan họ “Cây trúc xinh”. Giọng cô ấm áp: “Các con chú ý từ “cây” mở đầu bài hát nhiều bạn luyến sớm thành từ “cấy”. Như thế, bài hát của các con sẽ không rõ lời. Vì vậy, chúng ta phải ngân gần hết chữ “cây” rồi mới hát luyến âm. Chúng ta hát lại...”. Bằng phương pháp truyền dạy dễ hiểu nhất, cô Hoa giúp các em nhỏ làm quen với kỹ thuật hát quan họ một cách đúng nhất.
Tham gia sinh hoạt trong CLB là các em nhỏ có độ tuổi từ 5 đến 15 tuổi. Dù là lớp học miễn phí nhưng được các thầy cô nhiệt tình truyền dạy nên thành viên tham gia ngày càng đông. Đến nay, CLB đã có hơn 50 thành viên. Nhiều em nhỏ ở địa phương khác theo bố mẹ đến Bắc Ninh làm việc, sinh sống cũng đăng ký tham gia như các em Nguyễn Ngọc Anh (Nam Định), Thân Hoàng Hải (Bắc Giang), Nguyễn Thị Lan Anh (Lạng Sơn)...
Chia sẻ về quá trình hoạt động của CLB, chị Nguyễn Thị Nguyên cho biết: “Qua tiếp xúc, tôi thấy nhiều em nhỏ ở địa phương thích hát quan họ nhưng vì không có lớp truyền dạy bài bản nên việc học còn gặp nhiều khó khăn. Năm 2017, tôi đã đứng ra thành lập CLB Quan họ Măng non thôn Đại Sơn. Mọi chi phí liên quan đến học tập đều được tôi trang bị miễn phí. Thật may mắn, CLB nhận được sự đồng hành của 3 giáo viên có kinh nghiệm truyền dạy là Nghệ sĩ nhân dân Thúy Cải, nghệ sĩ Hữu Duy (Phó trưởng đoàn Nghệ thuật 2, Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh) và cô giáo Nguyễn Hồng Hoa”.
CLB Quan họ Măng non thôn Đại Sơn có lịch học cố định vào tối thứ 4 và sáng chủ nhật hằng tuần. Mỗi tháng sẽ có một buổi giao lưu vào chiều chủ nhật tuần cuối tháng tại hội trường UBND xã Hoàn Sơn. Trong buổi sinh hoạt, các em không chỉ được thực hành việc mặc trang phục quan họ biểu diễn trên sân khấu mà còn được giao lưu, nâng cao kỹ thuật hát với các CLB khác như CLB Quan họ Đền Đô, CLB Quan họ Tiên Du, CLB Quan họ thành phố Bắc Ninh...
Góp phần truyền tình yêu quan họ cho thế hệ trẻ
Tham gia CLB Quan họ Măng non thôn Đại Sơn, mỗi em nhỏ đều có những niềm vui riêng. Cháu Nguyễn Quỳnh Anh tâm sự với chúng tôi: “Gia đình cháu ai cũng yêu quan họ. Ở nhà, mẹ thường hay thi với cháu xem ai hát được nhiều làn điệu dân ca quan họ hơn. Từ ngày tham gia CLB, cháu đều giành phần thắng vì biết nhiều làn điệu hơn mẹ”. Khác với Quỳnh Anh, Nguyễn Nhật Linh thích những buổi giao lưu với các CLB quan họ vì được trang điểm và mặc trang phục quan họ thật đẹp. Còn cháu Nguyễn Minh Hiếu khoe với chúng tôi vừa đạt điểm cao thi cuối kỳ môn Ngữ văn vì lựa chọn phân tích bài ca dao yêu thích được sử dụng trong lời ca quan họ.
Để có những buổi học hát chất lượng, ngay từ đầu chị Nguyễn Thị Nguyên đã chú trọng đến việc mời các giáo viên có kinh nghiệm truyền dạy. Cũng vì vậy, các buổi học hát luôn bảo đảm đúng kỹ thuật, cuốn hút, sinh động về nội dung. Theo quan sát của chúng tôi, mỗi em nhỏ đến tham gia CLB đều được chị Nguyên phát miễn phí cuốn tài liệu 100 làn điệu dân ca quan họ Bắc Ninh do nghệ sĩ Hữu Duy sưu tầm và biên soạn. Mỗi làn điệu trong cuốn tài liệu đều được biên soạn hai phần là lời ca và thơ ca dân gian. Khi giảng dạy, nghệ sĩ Hữu Duy đặc biệt chú ý đến việc kết hợp dạy hát và phân tích ý nghĩa thơ ca dân gian. Điều này được nghệ sĩ Hữu Duy lý giải từ việc quan họ có hệ thống lời ca được sáng tạo từ tinh hoa của kho tàng thơ ca dân gian của dân tộc. Việc học hát quan họ cũng phải diễn ra đồng thời với khám phá ý nghĩa văn hóa ấy.
Trao đổi với chúng tôi về những hoạt động ý nghĩa của CLB, ông Nguyễn Hữu Vững, Bí thư Đảng ủy xã Hoàn Sơn cho biết: “CLB Quan họ Măng non thôn Đại Sơn là địa chỉ thu hút nhiều em nhỏ trong và ngoài địa phương đến học hát các làn điệu dân ca quan họ. Các hoạt động của CLB góp phần tích cực vào việc bảo tồn và phát triển các làn điệu dân ca quan họ theo cam kết của Việt Nam với UNESCO”.
Trước khi chia tay CLB Quan họ Măng non thôn Đại Sơn, chúng tôi được biết nhiều em nhỏ trong CLB đã có những trưởng thành đáng kể. Có thể kể đến như em Nguyễn Minh Hiếu vừa đạt giải 3 “Tiếng hát măng non quan họ” do tỉnh Bắc Ninh tổ chức năm 2020, cháu Nguyễn Quỳnh Anh, Nguyễn Thị Kim Anh đều là những hạt nhân văn nghệ của Trường Tiểu học Cơ sở Hoàn Sơn. CLB Quan họ Măng non thôn Đại Sơn đã góp phần lan tỏa tình yêu quan họ lứa tuổi măng non trên quê hương Bắc Ninh.
Bài và ảnh: NGUYÊN ĐỨC