Để giải quyết tình trạng này, cơ quan chức năng đã chặn truy cập của người dùng tại Việt Nam đến các website vi phạm bản quyền. Tuy nhiên, biện pháp này chưa thể giải quyết triệt để vấn nạn trên, đòi hỏi cần có những biện pháp hiệu quả hơn.

Vi phạm bản quyền video trực tuyến làm thất thoát 348 triệu USD

Ông Lê Quang Tự Do, Phó cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết, hiện nay, trên môi trường internet có hàng nghìn trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội đang hoạt động, trong đó có các mạng xã hội xuyên biên giới, như: Facebook, YouTube, TikTok... Các trang thông tin và mạng xã hội này hằng ngày truyền tải lượng thông tin báo chí, nội dung số, video clip khổng lồ tới hàng triệu người dùng internet. Trong đó, có nhiều nội dung thông tin được lưu trữ, đăng tải trái phép, không thực hiện đúng quy định về trao đổi bản quyền với các chủ sở hữu bản quyền nội dung, gây thiệt hại tới quyền lợi và uy tín của các đơn vị chủ sở hữu nội dung. Các hành vi vi phạm bản quyền phổ biến như: Thực hiện phát trực tiếp trên các mạng xã hội hoặc website, sao chép nguyên trạng các nội dung đã phát hoặc cắt ghép, chỉnh sửa các video, sau đó đăng tải trái phép lên mạng.

leftcenterrightdel
Truy cập vào trang web vi phạm bản quyền video có nguy cơ nhiễm phần mềm độc hại. 

Để giải quyết tình trạng này, cơ quan chức năng đã chặn truy cập của người dùng tại Việt Nam đến các website vi phạm bản quyền. Ông Phạm Hoàng Hải, Giám đốc Trung tâm Bản quyền nội dung số Việt Nam thông tin: Tính đến tháng 6-2022, Trung tâm Bản quyền nội dung số Việt Nam đã phối hợp cùng các cơ quan chức năng chặn truy cập của người dùng tại Việt Nam đến hơn 500 website vi phạm bản quyền. Tuy nhiên, lượng video vi phạm bản quyền vẫn không ngừng tăng bởi các hình thức, phương pháp vi phạm bản quyền ngày càng tinh vi và biến đổi liên tục, luôn che giấu thông tin chi tiết và thực hiện xuyên biên giới từ nước ngoài cung cấp dịch vụ vào Việt Nam.

Báo cáo của Media Partners Asia (công ty chuyên đo lường hệ sinh thái kỹ thuật số tại nhiều thị trường trên thế giới) chỉ ra, ngành công nghiệp video trực tuyến của Việt Nam được dự báo là sẽ tạo ra doanh thu 249 triệu USD vào năm 2022, trong đó doanh thu từ lượng thuê bao chiếm 15%, video theo yêu cầu chiếm 85%. Tình trạng vi phạm bản quyền video trực tuyến đang ngày càng phổ biến, số lượng người dùng trái phép lên đến 15,5 triệu năm 2022, làm thất thoát 348 triệu USD, chiếm 18% doanh thu của toàn ngành video hợp pháp. Nếu không kiểm soát được tình hình này, đến năm 2027, số người dùng vi phạm bản quyền có thể tăng tới 19,5 triệu, dẫn tới lượng doanh thu bị thất thoát ở mức 456 triệu USD. 

Bảo vệ bản quyền bằng công nghệ

Theo các chuyên gia, các trang web vi phạm bản quyền video có nguy cơ gây nhiễm phần mềm độc hại cho người truy cập, làm suy giảm nhu cầu đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài, giảm mức đóng góp thuế cho chính phủ và kìm hãm sự sáng tạo. Theo các cơ quan về công nghệ, nếu đẩy mạnh nỗ lực chống vi phạm bản quyền các nội dung video trực tuyến sẽ giúp tăng 3 lần doanh thu video trực tuyến. Kiểm soát được tình trạng vi phạm bản quyền sẽ tạo thêm khoảng 4.870 việc làm mới cho thị trường lao động nhờ sản lượng lao động trong lĩnh vực video tăng lên 351 triệu USD vào năm 2027, một mức tăng đáng kể so với con số 134 triệu USD hiện nay.

Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông (IPS) phân tích, hiện có hai cách bảo vệ chính cho các nội dung bản quyền. Cách thứ nhất, người bị vi phạm yêu cầu cơ quan quản lý hành chính nhà nước, ví dụ Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) hay các đơn vị chức năng của Bộ Thông tin và Truyền thông xử phạt hoặc kiện ra tòa. Tuy nhiên, các cơ chế hành chính, tư pháp còn gặp nhiều khó khăn, thủ tục phức tạp, trong khi ở môi trường số, sự vi phạm diễn ra rất nhanh, phổ biến. Cách thứ hai là bảo vệ bản quyền bằng công nghệ, cách này diễn ra nhanh và hiệu quả, cho thấy công nghệ đóng vai trò lớn và là công cụ để giải quyết được nạn vi phạm bản quyền.

Chia sẻ về giải pháp ngăn chặn vi phạm bản quyền video trực tuyến tại Pháp, bà Celine Boyer, Trưởng phòng An ninh mạng của Tập đoàn Canal+ cho biết: Tại Pháp sử dụng phương pháp chặn tất cả trang web lậu có thể truy cập được từ nước này, bất kể nguồn phát là ở trong nước hay nước ngoài. Rút ngắn thời gian tiến hành chặn qua việc cơ quan chức năng thiết lập một công cụ kết nối với đơn vị phát sóng, chủ sở hữu, từ đó tìm ra các trang web truy cập, kết nối trái phép để chặn. Bên cạnh đó, để tăng nhận thức của cộng đồng, ngoài việc chặn tên miền, có thể chuyển hướng họ tới một trang web nêu rõ trang web họ đang cố truy cập là trang web lậu, có nguy cơ nhiễm phần mềm độc hại và hướng họ tới những dịch vụ hợp pháp.

Ông Nguyễn Ngọc Hân, Tổng giám đốc Công ty Thủ Đô Multimedia đưa ra giải pháp công nghệ là sử dụng giải pháp Sigma DRM để khóa mã các nội dung có bản quyền khi phân phối trên môi trường internet kết hợp với công nghệ theo dõi người dùng duyệt web để loại bỏ ngay lập tức các luồng phát lậu trực tiếp. Trong khi đó, ông Kevin Plumb, Giám đốc pháp lý Giải bóng đá Ngoại hạng Anh gợi ý, chặn DNS (hệ thống phân giải tên miền) là một công cụ quan trọng trong công cuộc phòng, chống và ngăn chặn các trang web vi phạm bản quyền ở Việt Nam. Giải pháp này đang được đơn vị của ông áp dụng tại Việt Nam và đạt hiệu quả cao.

Bài và ảnh: LA DUY