Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, giàu bản sắc Bộ đội Cụ Hồ không chỉ là yêu cầu thường xuyên mà còn là nhiệm vụ chiến lược. Quán triệt Chỉ thị số 355-CT/QUTW ngày 20-4-2017 của Quân ủy Trung ương về “Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác văn hóa, văn học, nghệ thuật trong Quân đội giai đoạn hiện nay”; Quyết định số 3672/QĐ-BQP ngày 24-11-2020 của Bộ Quốc phòng về Quy hoạch hệ thống thiết chế văn hóa trong Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030; thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, toàn quân đã chú trọng đầu tư hệ thống thiết chế văn hóa ở cơ sở: Từ nhà văn hóa, thư viện, phòng Hồ Chí Minh, phòng truyền thống cho tới các mô hình câu lạc bộ quân nhân...

Một tiết mục nghệ thuật tại Chương trình “Dưới cờ vinh quang” do Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tổ chức nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9. 

Ở nhiều đơn vị, những không gian văn hóa ấy trở thành “điểm hẹn tinh thần”, nơi bộ đội gặp gỡ, giao lưu, đọc sách, xem phim, sinh hoạt văn nghệ, bồi đắp tình đồng chí, đồng đội, giảm áp lực huấn luyện, rèn luyện. Có nơi sáng tạo các mô hình gần gũi, giàu tính giáo dục như “Ngày thứ sáu học tập và làm theo Bác”, “Không gian sống phòng Hồ Chí Minh”, “Ngày chủ nhật rực lửa”, tạo sự hấp dẫn đối với chiến sĩ trẻ trong thời đại số.

Thực tiễn ở nhiều đơn vị cơ sở cho thấy, khi môi trường văn hóa được quan tâm, nếp sống chính quy, lành mạnh lan tỏa trong từng lời ăn tiếng nói, hành vi ứng xử của cán bộ, chiến sĩ. Ở Sư đoàn 395 (Quân khu 3), các buổi sinh hoạt chào cờ đầu tuần còn là dịp để định hướng, phân tích thông tin thời sự, vạch rõ luận điệu xấu độc trên mạng xã hội. Nhờ đó, mỗi cán bộ, chiến sĩ tự tạo cho mình “màng lọc tinh thần”, chủ động nhận diện và đề kháng với những biểu hiện lệch chuẩn, độc hại. Đây chính là “tuyến phòng thủ mềm” trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, mẫu mực, tiêu biểu.

Cùng với nền tảng môi trường văn hóa, những năm qua, các hoạt động văn học, nghệ thuật, báo chí, xuất bản trong toàn quân phát triển sôi động, gắn lý luận với thực tiễn. Các cơ quan, đơn vị chuyên ngành như: Tạp chí Văn nghệ Quân đội, Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội, Nhà hát Kịch nói Quân đội, Điện ảnh Quân đội... đã chủ động mở trại sáng tác, vận động nghệ sĩ trong và ngoài Quân đội sáng tác về đề tài LLVT và chiến tranh cách mạng. Hàng nghìn tác phẩm văn học, âm nhạc, mỹ thuật, sân khấu, điện ảnh ra đời với giá trị tư tưởng, nghệ thuật cao, khắc họa đậm nét hình tượng Bộ đội Cụ Hồ trong thời kỳ mới.

Một trong những thành tựu nổi bật là bộ Tổng tập nhà văn Quân đội, gồm gần 5.000 trang, tập hợp tác phẩm và tư liệu của 366 tác giả qua nhiều thế hệ, khẳng định vị thế của văn học cách mạng trong nền văn học dân tộc. Ở lĩnh vực âm nhạc, nhiều ca khúc mới ca ngợi người lính hôm nay được sáng tác và lan tỏa rộng rãi, trở thành tiếng nói đồng vọng của thời đại. Mỹ thuật, sân khấu, nhiếp ảnh Quân đội ghi dấu bằng hàng loạt triển lãm, hội diễn, giải thưởng lớn, vừa bảo tồn giá trị truyền thống, vừa tiếp cận hơi thở đương đại.

Đặc biệt, lĩnh vực điện ảnh Quân đội đã tạo bước đột phá mạnh mẽ. Bộ phim “Mưa đỏ”-dự án điện ảnh quy mô lớn nhất trong 10 năm qua đã để lại dấu ấn sâu sắc khi tái hiện hào hùng và bi tráng cuộc chiến đấu 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ Quảng Trị. Không chỉ khẳng định năng lực sáng tác, sản xuất của Điện ảnh Quân đội, “Mưa đỏ” còn góp phần giáo dục truyền thống, lan tỏa hình tượng người lính trong lòng nhân dân, nhất là thế hệ trẻ.

Song hành với sáng tác nghệ thuật, báo chí Quân đội giữ vững vai trò “mũi xung kích” trên mặt trận tư tưởng-văn hóa. Báo Quân đội nhân dân, Trung tâm Phát thanh-Truyền hình Quân đội, Tạp chí Quốc phòng toàn dân... đã không ngừng đổi mới nội dung, hình thức, làm tốt công tác định hướng dư luận, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch. Đồng thời, báo chí Quân đội còn là cầu nối đưa hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ đến gần hơn với nhân dân, củng cố “thế trận lòng dân”, bồi đắp niềm tin và khát vọng cống hiến.

Nhiệm kỳ 2020-2025 còn ghi dấu bằng những sự kiện văn hóa lớn, tiêu biểu như: Chuỗi hoạt động kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ; 80 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam; 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2-9. Các triển lãm, hội diễn, chương trình nghệ thuật, hội thảo, xuất bản, chiếu phim đã diễn ra sôi nổi trên khắp cả nước, tạo nên bức tranh sinh động về truyền thống vẻ vang và sức sống mới của Quân đội. Đây không chỉ là dịp tôn vinh quá khứ anh hùng mà còn khẳng định bản lĩnh, trí tuệ, sức mạnh văn hóa tinh thần của Quân đội trong giai đoạn cách mạng mới.

Có thể khẳng định, trong 5 năm qua, đời sống văn hóa tinh thần của bộ đội đã được nâng lên rõ rệt, trở thành nền tảng vững chắc để Quân đội nhân dân Việt Nam hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ. Để tiếp tục bồi đắp đời sống văn hóa tinh thần người quân nhân cách mạng trong giai đoạn 2026-2030, cần tập trung một số giải pháp trọng tâm, đó là: Tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết của Đảng, Quân ủy Trung ương về văn hóa, văn học, nghệ thuật, báo chí, xuất bản, gắn chặt xây dựng đời sống văn hóa với xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị. Đầu tư đồng bộ, hiện đại hóa hệ thống thiết chế văn hóa ở cơ sở, bảo đảm hoạt động hiệu quả, hấp dẫn, phù hợp với đặc thù chiến sĩ trẻ.

Tăng cường vận động sáng tác, quảng bá những tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị cao, phản ánh chân thực đời sống người lính, khẳng định phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ trong thời kỳ mới; đồng thời có chính sách thu hút, nuôi dưỡng, trọng dụng tài năng văn học, nghệ thuật trong và ngoài Quân đội. Phát huy mạnh mẽ vai trò của báo chí Quân đội trong đấu tranh tư tưởng-văn hóa, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, tạo sức đề kháng trước các biểu hiện văn hóa xấu độc, nhất là trên không gian mạng. 

Bồi đắp đời sống văn hóa tinh thần người quân nhân cách mạng không chỉ là nhiệm vụ của riêng Quân đội mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội trong công cuộc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Mỗi bước đi, mỗi kết quả đạt được trong nhiệm kỳ qua là minh chứng sinh động cho sức mạnh văn hóa tinh thần, đồng thời mở ra triển vọng mới trong việc hun đúc bản lĩnh, lý tưởng và khát vọng cống hiến của người lính thời kỳ hội nhập, phát triển. Đó cũng là cách để Quân đội nhân dân Việt Nam luôn xứng danh Bộ đội Cụ Hồ, mãi mãi là lực lượng trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Bài và ảnh: THÀNH AN

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.