“Chu Huy Mân-vị tướng tài năng, đức độ”

Bộ phim đã khắc họa đậm nét hình ảnh một người chiến sĩ cộng sản kiên trung, mẫu mực, nhà chính trị sắc sảo, nhà quân sự tài năng, suốt đời chiến đấu vì lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân.

Đạo diễn Đào Đức Thanh đã chia sẻ với Báo Quân đội nhân dân Điện tử về tác phẩm điện ảnh mà anh đã dành rất nhiều tâm huyết để thực hiện.

Phóng viên (PV): Xin đạo diễn cho biết quá trình thực hiện bộ phim như thế nào?

Đạo diễn Đào Đức Thanh: Bộ phim nằm trong kế hoạch tuyên truyền của Ban Tuyên giáo Trung ương giao cho Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương thực hiện. Từ cuối năm 2022, tôi nhận kịch bản và bắt đầu tiếp cận các tài liệu.

Hình ảnh trong bộ phim “Chu Huy Mân - vị tướng tài năng, đức độ”.

Thường thì những khi làm các bộ phim theo chủ trương tuyên truyền, đạo diễn phải đi thu thập tư liệu ở các nơi, đọc các tài liệu và sưu tầm những hình ảnh, hiện vật liên quan đến nhân vật của mình. Sau khi đọc những tư liệu về Đại tướng Chu Huy Mân, tôi đã lên kế hoạch cho hành trình đến những địa điểm mà mình sẽ ghi hình.

Đại tướng Chu Huy Mân đã trải qua quá trình chiến đấu và công tác, để lại rất nhiều dấu ấn. Vì thế, tôi vừa làm vừa hỏi thêm các chuyên gia để chọn ra những địa điểm cũng như những sự kiện lịch sử liên quan tới bộ phim. Việc chọn lọc này cũng mất khá nhiều thời gian bởi vì điểm nhấn của phim và những điều tôi sẽ làm rõ trong phim được bắt đầu từ những công đoạn này.

Song song với đó thì ở Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương hiện vẫn còn lưu giữ rất nhiều tư liệu về chiến tranh, những sự kiện lịch sử quan trọng của đất nước; bộ phận tư liệu đã tìm kiếm, tập hợp để tôi sử dụng vào trong phim. Sau đó, tôi lên kịch bản cho tác phẩm điện ảnh này.

PV: Nét đặc sắc nhất của bộ phim này là gì, thưa đạo diễn?

Đạo diễn Đào Đức Thanh: Khi xây dựng hình ảnh mỗi nhân vật trong phim, tôi luôn cố gắng tìm những nét đặc trưng cơ bản nhất. Với Đại tướng Chu Huy Mân thì có rất nhiều điểm ấn tượng cần phải thể hiện sâu đậm như nhân cách và bản lĩnh của người cộng sản, một lòng một dạ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, phấn đấu hy sinh vì sự nghiệp cách mạng.

Khi ngày đầu tiên đến gia đình và trò chuyện với con gái của Đại tướng Chu Huy Mân, được nghe kể những câu chuyện về Đại tướng. Qua đó, tôi hiểu hơn về tính cách và quá trình hoạt động cách mạng cũng như cuộc sống của một vị tướng.

Với tôi, làm phim chân dung như là sự khám phá, để được tìm hiểu về một nhân vật, vừa là nguồn cảm xúc cho việc xây dựng phim vừa là sự cảm thụ cá nhân cho riêng mình.

Cảnh quay tại gia đình Đại tướng Chu Huy Mân.

Khi tiếp nhận đề tài này thì bản thân mình là người trẻ, không có trải nghiệm lịch sử. Vì thế, việc mình càng tiếp cận được nhiều tư liệu, tiếp xúc được nhiều các nhân chứng càng nhiều thì sẽ cho tôi có cái nhìn khách quan để xây dựng phim.

Khi được gia đình của Đại tướng Chu Huy Mân kể lại những câu chuyện về vị tướng trận mạc này đã tạo cho tôi nhiều cảm xúc. Từ đó, tôi ấp ủ tìm cách thể hiện để có thước phim phù hợp. Bên cạnh đó, còn một điều để lại dấu ấn với tôi là những điều trong cuốn hồi ký của Đại tướng Chu Huy Mân. Hồi ký như là cuốn “nhật ký chiến trường” thể hiện những sự kiện, suy nghĩ của Đại tướng Chu Huy Mân.

Chúng tôi đã ghi hình ở Quảng Nam là nơi đóng quân của Đại tướng Chu Huy Mân khi còn đang công tác ở Quân khu 5, trong đó có hình ảnh lán của ông được dựng lại trên nền đất cũ và hầm, giường cùng các đồ sinh hoạt vẫn còn đó… Khi thực hiện các các cảnh quay, tôi chui vào trong hầm trú ẩn của người chiến sĩ cộng sản này và cảm nhận được những gian khổ, khó khăn trong thời chiến tranh mà ông từng trải qua.

Một điều nữa là khi về quê hương Nghệ An của Đại tướng Chu Huy Mân thì chúng tôi đã tìm đến nơi còn in dấu ấn sâu đậm tuổi thơ của ông để có những cảm nhận riêng về một người chiến sĩ sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo, trải qua quá trình phấn đấu, rèn luyện bản thân và trở thành vị tướng của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Đoàn làm phim đang thực hiện một cảnh quay.

PV: Là một đạo diễn trẻ làm phim về chân dung một vị tướng đã kinh qua chiến tranh, đạo diễn có gặp khó khăn gì không?

Đạo diễn Đào Đức Thanh: Tôi đã làm một số phim về chân dung các tướng lĩnh. Tôi cho rằng, cái gì cũng có một quá trình mà quá trình ở đây là tiếp cận và trải nghiệm thì bản thân mới nắm được. Ngay từ khi về làm việc tại Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương hơn 10 năm nay, tôi đã làm nhiều phim lịch sử. Vì thế, trong quá trình làm phim, tôi tự tìm hiểu, trau dồi kiến thức để hiểu hơn về các dữ kiện lịch sử. Nhất là các mốc lịch sử, hình ảnh liên quan đến giai đoạn, thời cuộc…

Ngoài ra, tôi phải tìm cách làm mới trên các tư liệu cũ, bằng nhiều hình thức khách nhau, chẳng hạn như thủ pháp nghệ thuật về dựng phim, kể chuyện, đan xen giữa các hình ảnh, cảnh quay mới, phục dựng hình ảnh tư liệu cũ để làm sao khi xem phim khán giả không bị khô cứng, mang tính giáo điều. Tôi luôn cố gắng thực hiện để phim về lịch sử nhưng vẫn hấp dẫn người xem.

PV: Làm thế nào để gói gọn các dữ kiện lịch sử của một nhân vật như Đại tướng Chu Huy Mân vào trong bộ phim chỉ có thời lượng gần 40 phút, thưa đạo diễn ?

Đạo diễn Đào Đức Thanh: Bản thân mỗi một vị tướng đều có những nét đặc sắc, dấu ấn riêng. Quá trình họ làm việc, cống hiến, trải qua những thăng trầm trong cuộc đời…đều có thể đưa vào phim. Tuy nhiên, trong một bộ phim thời lượng không nhiều thì đạo diễn phải chọn ra những chi tiết quan trọng nhất, mang dấu ấn nhất để đưa vào.

Với Đại tướng Chu Huy Mân thì điều đặc biệt là khi tôi tiếp cận những tư liệu lịch sử thì hầu như cuộc sống của ông là ở các chiến trường, dọc theo chiều dài đất nước. Dấu ấn của ông là ở các chiến dịch và phát kiến những tư duy sắc sảo của Đại tướng ở chiến trường. Những đóng góp cho đất nước, quân đội khi hòa bình… Tất cả những dữ kiện đó đều được chọn lựa để đưa vào phim.

Bộ phim thực hiện theo cách để cho người xem dễ theo dõi nhất là cách kể biên niên sử theo năm tháng, thời gian của nhân vật.

Đạo diễn Đào Đức Thanh.

PV: Đạo diễn có xây dựng nhân vật này khác so với những bộ phim đã từng làm?

Đạo diễn Đào Đức Thanh: Mỗi nhân vật có nét đặc biệt riêng và tôi bám vào những điều đó. Trong phim này, tôi đi theo những dấu chân của Đại tướng Chu Huy Mân trên các mặt trận; đồng thời kết hợp với những tư liệu đã có, kể những giai đoạn gắn liền với các mặt trận mà ông đã tham gia, những thành tích, chiến công đã đạt được trong giai đoạn đó.

PV: Là một đạo diễn trẻ, điều đọng lại nhất trong anh ở bộ phim này là gì?

Bộ phim khắc họa hình ảnh một vị tướng tài năng và đức độ. Thông qua những chiến dịch và câu chuyện về ông thì tôi hiểu hơn về tài năng, đức độ của Đại tướng Chu Huy Mân. Điều mà tôi-một đạo diễn trẻ cảm nhận đó là nhân cách sống của Đại tướng, rồi tinh thần tự học, vươn lên, được rèn luyện, hun đúc trong những năm tháng chiến tranh gian khổ.

Hình ảnh Đại tướng Chu Huy Mân bình dị và nhân hậu trong cuộc sống đời thường đã được thể hiện đậm nét trong phim. Bên cạnh sử dụng lời bình thì tôi cố gắng đưa vào những phát biểu của các nhân chứng là những người đã từng sống và làm việc với Đại tướng Chu Huy Mân. Thông qua lời kể của các con, cháu và cả bác sĩ riêng của Đại tướng Chu Huy Mân đã gắn bó 30 năm với ông. Khi chúng tôi đến ghi hình thì tất cả những hồi ức về Đại tướng Chu Huy Mân lại hiện về với người bác sĩ này. Ngoài ra, trong phim còn có hình ảnh Thiếu tướng Huỳnh Đắc Hương, đã hơn 100 tuổi nhưng giọng nói vẫn rất hào sảng khi kể về giai đoạn ở mặt trận Lào.

Cuộc đời và sự nghiệp của Đại tướng Chu Huy Mân mãi là một tấm gương sáng, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, nâng cao tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội và lòng tự hào, tự tôn dân tộc.

KHÁNH HUYỀN (thực hiện)