Cuộc hành quân thần tốc
Đã tròn 3 tuần trôi qua nhưng khi kể về cuộc hành quân của các y, bác sĩ, kỹ thuật viên Học viện Quân y vào TP Hồ Chí Minh thực hiện công tác PCD Covid-19, Đại tá Chu Đức Thành, Chánh văn phòng học viện, vẫn ngập tràn cảm xúc.
23 giờ 30 phút ngày 2-7-2021, Trung tướng Đỗ Quyết, Giám đốc Học viện Quân y nhận chỉ thị từ Bộ Quốc phòng về việc tăng cường ngay lực lượng vào TP Hồ Chí Minh tham gia PCD Covid-19. Ban giám đốc học viện họp luôn trong đêm để xây dựng kế hoạch thiết lập trung tâm xét nghiệm dã chiến Covid-19 công suất lớn tại Phân hiệu phía Nam của học viện ở TP Hồ Chí Minh. Đây là một nhiệm vụ rất nặng nề vì khối lượng trang thiết bị, vật tư y tế rất lớn, lại phải vận chuyển hoàn toàn từ Hà Nội vào. Hơn thế, đội ngũ chi viện cho TP Hồ Chí Minh phải là đội quân tinh nhuệ nhất để có thể lập tức vận hành hiệu quả trung tâm xét nghiệm.
Cuộc hành quân thần tốc như thời chiến được chia làm hai "cánh quân". Cánh thứ nhất là xe tải vận chuyển trang thiết bị, vật tư y tế. Cánh thứ hai hành quân bằng đường hàng không, mang theo những máy PCR có những bộ phận quang học tinh vi, không thể vận chuyển bằng đường bộ trong thời gian gấp. Công tác chuẩn bị được chỉ đạo triển khai ngay trong lúc họp, qua điện thoại.
2 giờ sáng 3-7, 32 y, bác sĩ, kỹ thuật viên của Học viện Quân y nhận lệnh lên đường. Đó chính là đội hình vừa thực hiện nhiệm vụ tại tâm dịch Bắc Ninh, Bắc Giang về. Họ còn chưa kịp về nhà!
5 giờ sáng 3-7, "cánh quân" đi đường hàng không xuất phát, mỗi người mang theo một thiết bị của phòng xét nghiệm. Học viện Quân y đã thương thảo với Hãng hàng không quốc gia Việt Nam để mỗi thiết bị được “ngồi” một ghế riêng.
5 giờ 15 phút, 3 chiếc xe tải cỡ lớn chở trang thiết bị, vật tư y tế cùng một chiếc xe chỉ huy, do các lái xe dày dạn kinh nghiệm nhất điều khiển, xuất phát. Cùng hành quân còn có bộ phận hậu cần, đội ngũ thợ sửa chữa lành nghề.
Chiều 3-7, "cánh quân" thứ nhất vào tới TP Hồ Chí Minh và lập tức bắt tay vào công tác chuẩn bị. Trước đó, Bộ Quốc phòng đã giao cho Quân khu 7 và Bộ tư lệnh TP Hồ Chí Minh đến khảo sát vị trí xây dựng trung tâm xét nghiệm tại Phân hiệu phía Nam, Học viện Quân y.
Chiều 5-7, "cánh quân" thứ hai đã vào vị trí tập kết. Phòng xét nghiệm Covid-19 lập tức được triển khai và đi vào hoạt động.
Công trình "thần tốc"
Khi đội tinh binh của Học viện Quân y xây dựng phòng xét nghiệm tại tâm dịch Bắc Ninh và Bắc Giang, cơ sở vật chất sẵn có được bảo đảm khá tốt-đó là những phòng xét nghiệm kiểu container đã được sắp xếp sẵn, chỉ cần đặt các máy PCR là xét nghiệm được ngay. Còn để thiết lập trung tâm xét nghiệm dã chiến Covid-19 hiện đại, có công suất lớn tại TP Hồ Chí Minh, ở vị trí chỉ có những phòng học không được thiết kế cho phòng xét nghiệm, lực lượng tăng cường của Học viện Quân y phải làm từ việc thiết kế, xây dựng, lắp đặt các phòng chức năng theo đúng quy chuẩn.
Đại tá Nguyễn Ngọc Toàn, Giám đốc Phân hiệu phía Nam, Học viện Quân y, nhớ lại: Chiều 3-7, "cánh quân" thứ nhất vào đến TP Hồ Chí Minh. Đêm hôm đó, phân hiệu đã biến thành một công trường. Những phòng học được sắp xếp theo mô hình liên hoàn, bảo đảm cho quy trình hoạt động của hai phòng xét nghiệm. Trong mỗi phòng học lại phân chia bằng những vách ngăn nhôm kính cho từng bộ phận.
Chiều 5-7, ngay khi cánh thứ hai có mặt tại TP Hồ Chí Minh, các trang thiết bị được hạ xuống, lắp đặt theo đúng thiết kế. Tối hôm đó, Trung tâm xét nghiệm dã chiến Covid-19 với 5 máy Realtime-PCR đã bắt đầu chạy thử với công suất 1.200-1.500 mẫu/ngày. Theo phương pháp lấy mẫu gộp 15 người của CDC TP Hồ Chí Minh, công suất này bảo đảm xét nghiệm 18.000 đến 22.500 mẫu đơn/ngày. Trung tâm xét nghiệm dã chiến được CDC TP Hồ Chí Minh, Sở Y tế thành phố kiểm tra và đánh giá cao.
Những chiến sĩ “thần tốc”
Thiếu tá Nguyễn Thanh Việt, phụ trách phòng Realtime-PCR, Trung tâm xét nghiệm dã chiến Covid-19 của Học viện Quân y tại TP Hồ Chí Minh, từng “chiến đấu” ở tâm dịch Bắc Ninh hơn một tháng. Làm nhiệm vụ ở Bắc Ninh về, chưa kịp gặp vợ con vì phải cách ly, anh lại nhận lệnh lên đường. Vợ anh, Thượng úy QNCN, dược sĩ Bùi Thị Hồng Thủy, đang công tác tại Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng sản xuất thuốc của Học viện Quân y, phải gửi con thứ hai mới 4 tuổi về bà ngoại, còn con lớn học lớp 6 ở nhà một mình. Vất vả, nhiều lo lắng nhưng chị Thủy rất ủng hộ công việc của chồng.
    |
 |
| Tiếp nhận và phân loại mẫu tại phòng xét nghiệm của Trung tâm xét nghiệm dã chiến Covid-19. |
Phụ trách một phòng xét nghiệm, Thiếu tá Nguyễn Thanh Việt chỉ huy chung về mặt chuyên môn, lề lối làm việc, cắt cử các kíp xét nghiệm, đào tạo các kỹ thuật viên chưa thành thạo... Mỗi kíp xét nghiệm làm việc từ 7 giờ sáng hôm trước đến 7 giờ sáng hôm sau. Hết ca, các kỹ thuật viên được nghỉ ngơi một ngày. Tuy nhiên, với anh Việt thì gần như không có ngày nghỉ. 24/24 giờ, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, cứ có vụ việc phát sinh là anh phải xử lý.
Thiếu tá QNCN Lê Văn Thành, kỹ thuật viên xét nghiệm thuộc Bộ môn Sinh học di truyền y học (Học viện Quân y), thuộc đội hình “chiến đấu” ở tâm dịch Bắc Giang. Anh lên Bắc Giang từ ngày 17-5, khi vợ anh sinh con thứ hai mới được 3 tháng. Kể từ đó đến nay, anh Thành vẫn chưa có dịp bế bồng con thơ.
Vừa gặp, anh Thành đã chìa điện thoại, khoe với tôi bài thơ của mẹ vợ tặng trước khi anh hành quân vào TP Hồ Chí Minh. Bài thơ rất mộc mạc, nhưng diễn đạt đúng hoàn cảnh gia đình anh Thành và chứa chan tình cảm của người viết, khiến chúng tôi cay cay khóe mắt:
“Hai tháng công tác Bắc Giang/ Nhận lệnh chống dịch giúp dân tỉnh nhà/ Chống dịch tạm ổn bố về/ Mẹ, con mừng rỡ vẫy chào từ xa/ Tiếng con gọi bố vọng gần/ Cách ly vừa mới ba ngày thôi con/ Giữa đêm có lệnh đi ngay/ Cha lại tiếp tục lên đường giúp dân/ Lần này cha công tác xa/ Tranh thủ cha điện nhắc con ở nhà/ Con ngoan giúp mẹ trông em/ Nấu cơm, rửa bát, quét nhà nghe con/ Chống xong dịch bệnh cha về/ Gia đình sum họp tháng ngày gần nhau”.
Công việc hằng ngày của anh Thành là phụ trách mảng xét nghiệm chạy máy mix và chạy máy PCR, trả kết quả cho thành phố. Kíp của anh chia thành 3 phòng nhỏ: Nhận mẫu, tách chiết, chạy PCR và trả kết quả. Phòng nào cũng phải làm việc liên tục cả ngày vì mẫu về rải rác. Thậm chí có hôm, 2-3 giờ mẫu vẫn về. Vì thế, kíp phải bảo đảm nhận mẫu nhanh chóng, chính xác. Sau khi nhận, bộ phận nhận mẫu phải phân lô, kiểm tra mẫu cho khớp với danh sách trên giấy. Sau đó, chia lô, khớp mã code rồi đưa vào phòng tách chiết. Phòng tách chiết theo lô thứ tự từ 1 đến hết. Trong quá trình tách phải làm gọn gàng, cẩn thận, không để giọt bắn. Cuối cùng là chuyển cho bộ phận chạy PCR và trả kết quả trực tuyến. Khi mẫu nhiều thì phải gối máy, máy chạy gần xong phải gối những lô tiếp theo, để khi máy xong chạy tiếp luôn. Đối với bộ phận trả kết quả, của phường nào, quận nào trả kết quả luôn, không để ùn ứ.
Công việc xét nghiệm là một quy trình liên tục, chỉ một khâu gián đoạn là tất cả ngừng trệ. Vì thế, trong bất cứ hoàn cảnh nào, các y, bác sĩ, kỹ thuật viên tại Trung tâm xét nghiệm dã chiến Covid-19 của Học viện Quân y tăng cường TP Hồ Chí Minh PCD cũng phải hoàn thành công việc được giao.
Theo Trung tá, Tiến sĩ, bác sĩ Hồ Hữu Thọ, Trưởng phòng Công nghệ gen và Di truyền tế bào, Viện Nghiên cứu y dược học quân sự (Học viện Quân y), tác giả bộ xét nghiệm công suất lớn từng triển khai hiệu quả tại Bắc Giang: Tỷ lệ mẫu dương tính ở TP Hồ Chí Minh cao hơn ở Bắc Giang. Hơn thế, quy mô trung tâm xét nghiệm lớn hơn, số mẫu nhiều hơn nên đòi hỏi công tác tổ chức phải khoa học hơn...
Với tinh thần “Bộ đội đi đâu thì cũng là nhiệm vụ”, toàn bộ các y, bác sĩ, kỹ thuật viên Trung tâm xét nghiệm dã chiến Covid-19 của Học viện Quân y tại TP Hồ Chí Minh luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành nhiệm vụ với tốc độ nhanh nhất, sự chính xác cao nhất. Bởi, phía trước họ là tính mạng, sức khỏe nhân dân và phía sau họ là hậu phương, dẫu còn nhiều khó khăn, nhưng vô cùng vững chãi.
Bài và ảnh: HUY ĐĂNG - SONG DUY