Một báo cáo gần đây của Ngân hàng Thế giới (WB) cho biết việc Nga triển khai tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 sẽ giúp phục hồi kinh tế nước này. Theo đó, tăng trưởng kinh tế của Nga sẽ tăng lên ở quy mô vừa phải vào năm 2021 và sẽ đạt mức 2,6% trong bối cảnh vẫn phải đối mặt với cuộc chiến chống lại số ca nhiễm tăng lên. Đến năm 2022, kinh tế Nga phục hồi và tăng trưởng đạt 3% nhờ vào việc phân phối vaccine đã bắt đầu vào đầu năm 2021.

“Tiêm vaccine là chìa khóa cho tất cả các nền kinh tế lớn”, theo đánh giá của Sam Miley-nhà kinh tế học tại Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh tại London (Anh). Tuy nhiên, tại châu Âu, việc chậm tiêm vaccine cùng với gói kích thích kinh tế “nhỏ giọt” đang tác động xấu tới nỗ lực phục hồi kinh tế của lục địa già trong bối cảnh vẫn phải đương đầu với đại dịch. Theo CNN, chiến dịch tiêm vaccine của Liên minh châu Âu (EU) đang gặp trở ngại do sản xuất đình đốn, thiếu hụt nguồn cung và những khó khăn trong khâu phân phối. Các nhà hoạch định chính sách kinh tế ở châu Âu vì thế càng bế tắc trong việc tìm ra lối thoát cho nền kinh tế. 

leftcenterrightdel
Bác sĩ Doreen Brown tại một bệnh viện ở London (Anh) được tiêm liều vaccine Covid-19 đầu tiên. Ảnh: AP

Ủy ban châu Âu (EC) cho biết, đại dịch đang bóp nghẹt lục địa này khiến triển vọng ngắn hạn đối với kinh tế châu Âu yếu hơn dự báo. Năm 2020, sau khi tăng trưởng mạnh vào quý III, kinh tế châu Âu lại sụt giảm trong quý cuối khi các chính phủ tái áp đặt lệnh phong tỏa vì số ca nhiễm và tử vong tăng vọt. Nhiều biện pháp đến nay vẫn được duy trì, làm tăng nguy cơ quý I-2021 cũng có kết quả tương tự. EC đã phải hạ mức dự báo tăng trưởng năm 2021 của châu Âu từ 4,1% về 3,7%.      

Một báo cáo tháng trước của EC cho rằng, vấn đề được đặt ra ở đây là tốc độ tiêm vaccine Covid-19 được thúc đẩy ra sao và các quy định hạn chế nhằm ngăn ngừa đại dịch lây lan bao giờ được nới lỏng. 

Trước những tác động tiêu cực đó, các quốc gia châu Âu đang nỗ lực đẩy nhanh chiến dịch tiêm vaccine nhằm đưa nền kinh tế trở lại bình thường. Tuy nhiên, nỗ lực này đang gặp trở ngại bởi tình trạng khan hiếm vaccine. Báo cáo của Trung tâm Ngăn ngừa và Kiểm soát dịch bệnh châu Âu cho biết, hiện 27 quốc gia thuộc EU, cùng Iceland, Lichtenstein và Na Uy mới có trong tay gần 31 triệu liều vaccine, chỉ đủ cho khoảng 6% dân số. Tại Anh, quốc gia đã rời khỏi EU, mới có hơn 20 triệu người được tiêm liều vaccine đầu tiên, tính đến hết ngày 27-2, tương đương 30% dân số. EU kỳ vọng sẽ nhận được thêm vaccine trong quý II và vẫn đặt mục tiêu tiêm chủng cho ít nhất 70% người trưởng thành trong mùa hè này. Việc này sẽ giúp kinh tế EU bứt tốc trong nửa cuối năm 2021.

Còn tại Mỹ, một trong những quốc gia dẫn đầu trong nỗ lực đẩy mạnh hoạt động sản xuất và tiêm chủng vaccine, cũng mới chỉ có 15% dân số được tiêm ít nhất một liều. Nhưng khác với châu Âu kích thích chưa đủ mạnh nền kinh tế, Mỹ còn có thể hy vọng vào gói kích thích kinh tế khổng lồ trị giá 1.900 tỷ USD. Đó là chưa kể lục địa già chưa thể thống nhất được về việc gỡ bỏ các lệnh hạn chế để ngăn chặn đại dịch. Trong khi ở một số nước, các lệnh hạn chế đang dần được gỡ bỏ, các quốc gia khác lại muốn gia hạn do số ca mắc tại nước mình vẫn ở mức cao. Nhiều nền kinh tế phụ thuộc lớn vào du lịch cùng với chi tiêu công hạn chế càng khiến tốc độ phục hồi bị ảnh hưởng. 

Các nước giàu đã vậy, nhiều nước ở châu Á, tình trạng khan hiếm vaccine còn nghiêm trọng hơn. Hầu hết các nước châu Á chưa thể bắt đầu chiến dịch tiêm chủng quy mô lớn do tình trạng khan hiếm vaccine. Nguyên nhân tương đối khác châu Âu, tình trạng này ở châu Á là do năng lực sản xuất vaccine hạn chế, các cơ quan chức năng chậm trễ trong việc phê duyệt vaccine và cũng gặp những thách thức trong quá trình vận chuyển.         

Nhằm thu hẹp khoảng cách trong tiêm chủng vaccine giữa các nước giàu và nước nghèo, sáng kiến Covax do WHO dẫn đầu được coi là một giải pháp cho các nước đang trông chờ. Cơ chế này nhằm phát triển, thu mua, cung cấp vaccine và bảo đảm sự tiếp cận công bằng hơn giữa các quốc gia. Covax hướng tới mục tiêu chủng ngừa cho khoảng 20% dân số ở những nước có thu nhập thấp đến cuối năm 2021. Các nước Đông Nam Á theo dự kiến đến cuối năm sẽ nhận được 695 triệu liều vaccine theo cơ chế Covax. Tuy nhiên, những trở ngại về nguồn lực tài chính, vận chuyển và đáng chú ý là một số nước giàu đang tìm cách thu mua vaccine bằng việc “đi đêm” với các nhà sản xuất cũng đang đặt ra những thách thức đối với sáng kiến Covax vốn hướng tới mục tiêu tăng cường đoàn kết toàn cầu trong nỗ lực ngăn chặn đại dịch Covid-19.

XUÂN PHONG