Reuters ngày 9-11 đưa tin, báo cáo của EC chỉ trích Thổ Nhĩ Kỳ "thụt lùi nghiêm trọng" về các tiêu chuẩn dân chủ, pháp quyền, nhân quyền và độc lập tư pháp. EC cũng cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ không tuân thủ các nguyên tắc pháp quyền, nhân quyền và các quyền tự do cơ bản trong cuộc chiến chống khủng bố.

Phản ứng với những cáo buộc của EC, trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng báo cáo "thiếu công bằng và thiên vị". Theo Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ, báo cáo của EC cho thấy "sự thiếu trung thực trong cách tiếp cận cũng như việc áp dụng tiêu chuẩn kép rõ ràng của EU". "Chúng tôi kiên quyết bác bỏ những tuyên bố vô căn cứ và những lời chỉ trích thiếu công bằng, đặc biệt là về các tiêu chí chính trị, về các quyền cơ bản. Vấn đề về các quyền cơ bản ngay cả giữa các quốc gia thành viên EU cũng còn đang gây tranh cãi", Reuters dẫn tuyên bố của Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan (bên phải) gặp ông Oliver Varhelyi, quan chức phụ trách chính sách mở rộng của EU, tại Ankara (tháng 9-2023). Ảnh: AP

 

Theo tờ Politico, nỗ lực gia nhập EU của Thổ Nhĩ Kỳ đã có cách đây hơn 60 năm, kể từ năm 1959, khi nước này nộp đơn xin gia nhập Cộng đồng Kinh tế châu Âu-tiền thân của EU. Những bất ổn về chính trị và kinh tế sau đó đã khiến nỗ lực gia nhập EU của Thổ Nhĩ Kỳ bị gác lại. Một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ nói với tờ Politico rằng nếu không vì những bất ổn kể trên thì có lẽ Ankara giờ đây đã là thành viên của EU. Đến năm 1999, EU trao cho Thổ Nhĩ Kỳ quy chế ứng cử viên. Từ năm 2005, Thổ Nhĩ Kỳ chính thức bắt đầu đàm phán gia nhập EU, song tiến trình này đã bị đình trệ kể từ năm 2018. Những năm gần đây, quan hệ giữa đôi bên liên tục trải qua sóng gió liên quan tới chính sách của Thổ Nhĩ Kỳ đối với khu vực Trung Ðông-Bắc Phi cũng như các hoạt động thăm dò dầu khí của Ankara ở Ðịa Trung Hải. Tuy nhiên, cũng có những giai đoạn quan hệ song phương EU-Thổ Nhĩ Kỳ được cải thiện, nhất là khi Ankara đồng ý kiểm soát biên giới để giúp ngăn chặn dòng người di cư bất hợp pháp tìm cách tới EU hồi năm 2018.

Con đường mà hai bên phải đi để có thể cùng nhau sống dưới một mái nhà chung vẫn còn rất nhiều chông gai khi giữa Thổ Nhĩ Kỳ và EU còn tồn tại quá nhiều bất đồng. Ngay trong nội bộ EU hiện cũng đang tồn tại hai luồng ý kiến trái ngược nhau về vấn đề kết nạp Thổ Nhĩ Kỳ. Một số nước tỏ ý quan ngại về việc đưa một quốc gia với phần lớn dân số là người Hồi giáo vào “mái nhà chung” EU bởi sự khác biệt về văn hóa có thể sẽ khiến Thổ Nhĩ Kỳ khó hội nhập được với châu Âu. Đó là chưa kể, với quy mô nhỏ của nền kinh tế, Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ chỉ tạo thêm gánh nặng cho EU. Ở chiều ngược lại, một số nước khác lại cho rằng, EU có thể được hưởng lợi từ nguồn lao động trẻ của Thổ Nhĩ Kỳ và việc kết nạp Ankara cũng sẽ giúp EU có tiếng nói lớn hơn tại Trung Đông. "Quan hệ giữa EU và Thổ Nhĩ Kỳ lúc thì nóng, lúc lại lạnh với việc hai bên đổ lỗi cho nhau về chuyện không đạt tiến triển trong đàm phán. Mối quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những mối quan hệ lâu đời nhất nhưng cũng phức tạp nhất của EU", tờ Politico bình luận.

HOÀNG VŨ

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.