Sáng 30-5, hàng trăm đại biểu đại diện cho cộng đồngdoanh nghiệp trong và ngoài nước đã tham dự Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) tại Hà Nội. Không khí nhộn nhịp, phấn khởi bao trùm Diễn đàn bởi rất nhiều cơ hội làm ăn đã mở ra khi Việt Nam trở thành thành viên WTO và nền kinh tế đang được vận hành tốt.
Lợi thế về chính trị - xã hội ổn định và chi phí sản xuất thấp
Các đại diện của Phòng thương mại châu Âu (Eurocham), Phòng thương mại Hoa Kỳ (Amcham), Phòng thương mại và công nghiệp Hàn Quốc (Korcham), Hiệp hội doanh nghiệp Ô-xtrây-li-a (Auscham) đều đánh giá môi trường đầu tư và kinh doanh tại Việt Nam đang khá thuận lợi với bằng chứng là vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đang chảy mạnh mẽ vào Việt Nam. Tại Diễn đàn, Ông K.I-si-oa-ta, Trưởng đại diện Tổ chức xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) còn trình bày Báo cáo so sánh chi phí đầu tư tại một số thành phố và khu vực châu Á, khẳng định Việt Nam cùng Thái Lan là hai địa điểm sản xuất tốt nhất ở châu Á trong trung và dài hạn (5 đến 10 năm tới). Việt Nam cũng thuộc nhóm 3 nước đứng đầu châu lục được các công ty sản xuất Nhật Bản kỳ vọng lợi nhuận năm 2007 sẽ tăng mạnh. Lý do khiến các công ty Nhật Bản tại Việt Nam hy vọng rất lớn là doanh thu xuất khẩu tăng và hiệu quả sản xuất được cải thiện. Hầu hết các công ty Nhật Bản đều đánh giá cao Việt Nam về sự ổn định chính trị xã hội và chi phí sản xuất thấp.
Báo cáo của JETRO nhấn mạnh, Việt Nam rất có lợi thế về chi phí đầu tư thấp hơn so với các nước láng giềng. Chi phí thấp là một trong những điều kiện quan trọng giúp Việt Nam thu hút thêm các nhà đầu tư mới và các nhà đầu tư cũ mở rộng họat động trong một, hai năm tới. 82,4% các công ty Nhật Bản tại Việt Nam dự định tăng cường sản xuất, kinh doanh so với mức 58,2% trong khu vực. Tại Việt Nam, lần đầu tiên sau 7 năm mức lương tối thiếu tại doanh nghiêp có vốn đầu tư nước ngoài đã tăng lên. Tuy nhiên, với mức trung bình là 155,75 USD, lương công nhân Việt Nam vẫn nằm trong mức thấp. Với tốc độ tăng 16%, thấp hơn mức trung bình trong khu vực là 28%, lương công nhân Việt Nam vẫn có khả năng cạnh tranh cao. Các chi phí về viễn thông của Việt Nam cũng ở mức ổn định và thấp hơn so với mức trung bình khu vực. Nếu so sánh từng nước, cước viễn thông tại Việt Nam đặc biệt thấp hơn ở Trung Quốc và In-đô-nê-xi-a.
Thiếu hụt nghiêm trọng nhân lực có trình độ cao
VBF được tổ chức nhằm tạo tiếng nói và hành động chung giữa chính phủ Việt Nam và cộng đồng doanh nghịêp trong quá trình cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Chính vì vậy, các đại biểu tham dự Diễn đàn đã nêu ra nhiều vấn đề cần quan tâm như phát triển cơ sở hạ tầng, việc thực hiện các cam kết WTO, chống tham nhũng, cải cách pháp lý. Có một vấn đề được nhấn mạnh nhất là việc thiếu hụt nhân lực có trình độ. Chủ tịch Eurocham A.Ca-ni khẳng định, lĩnh vực có tầm quan trọng đối với việc tiếp tục tăng trưởng kinh tế của Việt Nam là nhân sự, giáo dục và đào tạo. Ông Ca-ni nói rằng, các công ty đã và đang gặp phải những khó khăn trong việc tuyển dụng các nhân viên Việt Nam có chuyên môn cao. Việc thiếu hụt các nhân viên Việt Nam có chất lượng đang khiến các công ty phải tuyển dụng nhân viên từ các nước ASEAN khác. Thực tế này có thể làm giảm tính cạnh tranh cho môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Cùng chia sẻ suy nghĩ với ông A.Ca-ni, Phó Chủ tịch Amcham Giô-xe-lin Trần cho rằng, phát triển một lực lượng lao động có học vấn và được đào tạo thích hợp là yếu tố quan trọng để thu hút FDI.
Chính trong Báo cáo so sánh chi phí đầu tư tại một số thành phố và khu vực châu Á của JETRO cũng đề cập đến việc lương của cán bộ quản lý cấp trung tại Việt Nam thời gian qua tăng đột biến, đặc biệt ở thành phố Hồ Chí Minh do những khó khăn trong việc tuyển dụng cán bộ. Trong khi các nước trong khu vực có mức tăng lương trung bình của cán bộ quản lý bậc trung là 7% thì mức tăng này ở Việt Nam lên tới 40%. Theo JETRO, đây là một trong những yếu tố kém cạnh tranh nhất của Việt Nam trong việc thu hút đầu tư nước ngoài.
Không chỉ các doanh nghiệp nước ngoài, các doanh nghiệp trong nước cũng rất lo ngại về triển vọng thiếu hụt nhân lực có kỹ năng trong thời gian trước mắt và lâu dài. Đại diện Hội doanh nghiệp trẻ Hà Nội cho hay, các doanh nghiệp thường phải đầu tư rất nhiều công sức và tài chính để đào tạo nhân lực nhưng có thể mất người bất cứ lúc nào. Luật pháp về lao động chưa bảo vệ nhà đầu tư, doanh nghiệp trong chiến lược nguồn nhân lực. Hiện cũng chưa có cơ chế hợp lý cho phép người lao động được tiếp cận với vốn vay để học nghề, nhằm có được trình độ cao hơn./.
Bài và ảnh: BẢO TRUNG