Quyết định của chính quyền Amsterdam trước hết là một trong những nỗ lực làm sạch bầu không khí thành phố, bởi lâu nay ô nhiễm không khí vẫn luôn là vấn đề nổi cộm và được đặc biệt quan tâm không chỉ ở riêng Amsterdam mà còn tại nhiều các thành phố khác của Hà Lan. Ủy viên Hội đồng giao thông thành phố Amsterdam, Sharon Dijksma gần đây nói với phóng viên Reuters rằng, ô nhiễm là “sát thủ thầm lặng” và là một trong những tác nhân gây hại cho sức khỏe lớn nhất tại thành phố này.

Để giải quyết vấn đề nêu trên, thành phố Amsterdam đặt mục tiêu sẽ thay thế tất cả các động cơ chạy bằng xăng và diesel bằng các loại phương tiện “xanh và sạch”, như xe điện hay xe chạy bằng hydro. Giới chức thành phố cũng khẳng định sẽ có những biện pháp trợ cấp tài chính và hỗ trợ chỗ đỗ xe cho những ai chuyển sang dùng các phương tiện dạng này.

Người dân di chuyển bằng xe đạp trên một tuyến phố ở thủ đô Amsterdam. Ảnh: Alamy.

Nhưng có lẽ, quyết định ấy phần nào được khởi nguồn từ văn hóa xe đạp của người Hà Lan. Bởi lâu nay, người dân nơi đây vẫn coi xe đạp là “một phần tất yếu của cuộc sống”, một nét văn hóa đặc sắc mà bất cứ ai đặt chân đến Hà Lan đều dễ dàng nhận thấy. Theo tờ The Independent (Anh), ước tính dân số Hà Lan chỉ ở mức hơn 17,1 triệu người, nhưng tại nước này có tới… hơn 22,5 triệu chiếc xe đạp. Thậm chí, ở những thành phố lớn như Amsterdam, tỷ lệ người dân di chuyển bằng xe đạp luôn chiếm trên 70%, tức là vượt trội hoàn toàn so với các phương tiện hiện đại khác.

Nếu như Hà Lan được mệnh danh là “vương quốc của xe đạp”, thì Amsterdam được biết đến như “thủ đô xe đạp của châu Âu” hay một thành phố có văn hóa đi xe đạp lớn nhất trên thế giới. Thống kê cho thấy, 40% việc đi lại của người dân Amsterdam đều nhờ xe đạp. Họ đi làm, đi dã ngoại, thăm thú bạn bè, ra siêu thị hay đến ngân hàng…, hầu hết đều bằng xe đạp.

Văn hóa xe đạp cũng được nuôi dưỡng ngay trong các trường học trên khắp Hà Lan, bởi có khoảng 84% số học sinh cấp 2 ở nước này thường xuyên tới trường bằng xe đạp. Trước khi bước vào cấp 2, các học sinh đều phải tham gia một kỳ thi tham gia giao thông bằng xe đạp để có được chứng chỉ giao thông quan trọng mang tên Verkeersdiploma. Trong khi đó, các tài xế ô tô hay mô tô khi tham gia thi bằng lái xe cũng đều được đào tạo về các quy tắc ứng xử đối với người đi xe đạp trên đường.

Ngoài việc đầu tư hệ thống giao thông, cơ sở hạ tầng trên những tuyến đường dành cho xe đạp, gần đây Chính phủ Hà Lan còn có chế độ thưởng cho những người đạp xe đi làm. Cũng vì thế số người đạp xe ở Hà Lan vẫn tăng lên từng giờ, trong khi mạng lưới đường dành cho xe đạp cũng ngày càng được mở rộng. Ước tính mỗi năm, Hà Lan chi tới 400 triệu euro để phát triển cơ sở hạ tầng xe đạp.

Dĩ nhiên, xe đạp lưu thông nhiều thì số tai nạn cũng tăng theo. Tờ Daily Mail ngày 3-5 vừa qua dẫn thông tin từ Cục Thống kê Hà Lan cho biết, lần đầu tiên trong lịch sử, số người thiệt mạng bởi các vụ tai nạn xe đạp ở Hà Lan đã lớn hơn so với những vụ tai nạn liên quan đến xe hơi. Theo cơ quan này, trong giai đoạn 2017-2018, tại Hà Lan có tổng cộng 206 người tử vong vì tai nạn xe đạp, trong khi số người thiệt mạng vì tai nạn xe hơi là 201 người.

Nhưng những con số kém vui đó không hề khiến những người yêu “xế độp” ở Hà Lan nản lòng, nhất là khi Viện Nghiên cứu an toàn đường bộ Hà Lan đã khẳng định đi xe đạp không chỉ có tác dụng bảo vệ môi trường, rèn luyện thân thể, mà còn thực sự ít nguy hiểm hơn so với các phương tiện khác.

Như để nhân lên quyết tâm giữ gìn văn hóa xe đạp vốn đã "ăn sâu bén rễ" vào cuộc sống thường nhật của mỗi người dân, phát ngôn viên Jaap Kamminga thuộc Liên đoàn Xe đạp Hà Lan mới đây cũng khẳng định: "Đạp xe tốt cho sức khỏe, chúng ta phải tiếp tục khuyến khích đi xe đạp".

ANH VŨ