Vào chiều thứ sáu sau Lễ Tạ ơn, Randal Qur'an Reid, 29 tuổi, lái chiếc xe Jeep màu trắng về nhà mẹ đẻ ở ngoại ô Atlanta-thành phố đông dân nhất của tiểu bang Georgia (Mỹ)-thì bất ngờ bị cảnh sát chặn lại trên đường cao tốc. Một sĩ quan cảnh sát tiến lại gần, yêu cầu anh xuất trình bằng lái. Reid không mang theo bằng lái xe. Sau khi hỏi Reid có mang vũ khí nào không, viên cảnh sát yêu cầu anh bước ra khỏi xe, sau đó còng tay anh lại với sự giúp đỡ của hai sĩ quan khác.

“Tôi làm gì mà bị bắt?”, Reid hỏi. Viên cảnh sát cho biết anh có hai lệnh truy nã trộm cắp ở thành phố Baton Rouge và quận Jefferson Parish, ngoại ô New Orleans đều thuộc bang Louisiana. Reid giải thích rằng mình chưa bao giờ đến Louisiana.

Theo Báo The Seattle Times, Reid bị giam tại nhà tù quận DeKalb để chờ dẫn độ từ bang Georgia đến bang Louisiana. Theo cáo buộc của cảnh sát, Reid đã sử dụng thẻ tín dụng bị đánh cắp để mua hai chiếc ví hiệu Chanel và một chiếc túi Louis Vuitton màu nâu, tổng trị giá gần 13.000USD từ Second Act-một cửa hàng ký gửi ở ngoại ô New Orleans. “Tôi bị tống giam vì lỗi mà tôi không phạm phải”, Reid đau khổ nói.

leftcenterrightdel
Nhiều người lo ngại, các công nghệ AI này có thể bị lợi dụng để theo dõi, ảnh hưởng đến quyền riêng tư của người dân. Ảnh: GIGAZINE

Trong cơn hoảng loạn, gia đình Reid thuê luật sư và chi hàng nghìn USD để tìm hiểu lý do tại sao con trai mình bị bắt. Theo bằng chứng mà luật sư Calogero trình cho phía cảnh sát, khuôn mặt thủ phạm xuất hiện trong video có nhiều điểm khác biệt so với Reid.

Cụ thể, Reid có một nốt ruồi trên mặt, còn người trong video không có. Cánh tay mập mạp của người trong hình đã chỉ ra rằng Reid nhẹ cân hơn anh ta. Với những bằng chứng rõ ràng, cảnh sát buộc phải đình chỉ vụ án, đồng thời thu hồi các lệnh bắt giữ... nhưng chỉ sau khi Reid ngồi tù 6 ngày và nghỉ làm một tuần.

Vụ bắt nhầm Reid do công nghệ nhận diện khuôn mặt sai còn chưa kịp lắng xuống thì một vụ việc khác xảy ra khiến dư luận rất bất bình. Theo trang mạng wired.com, bà Carronne Sawyer ở thành phố Baltimore, bang Maryland (Mỹ) đã phải nghỉ một tuần để tìm cách cứu chồng mình-ông Alonzo Sawyer, 54 tuổi-ra khỏi trại giam. Hôm đó, chồng bà đang nằm trong nhà thì cảnh sát ập tới. Cảnh sát cho biết một tài xế xe buýt bị đánh ở gần Baltimore và bị kẻ tấn công lấy cắp điện thoại. Hình ảnh camera gắn trên xe buýt cho thấy Alonzo có khuôn mặt trùng khớp với nghi phạm.

Tại sở cảnh sát, bà Carronne đề nghị được xem đoạn video trích xuất từ camera trên xe buýt. Bà đặc biệt chú ý tới hình dáng nghi phạm mà cảnh sát khẳng định đó là chồng bà. Carronne giải thích rằng, chồng bà cao hơn nghi phạm trong video, có râu và răng thưa. Alonzo được trả tự do sau 9 ngày ngồi tù, ngay khi cảnh sát bắt được thủ phạm. Deon Ballard thấp hơn 15cm và trẻ hơn Alonzo 20 tuổi. Anh ta sẽ hầu tòa trong tháng 4 này với các tội danh mà cảnh sát từng cáo buộc Alonzo.

Các vụ ngồi tù oan do công nghệ nhận diện sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) cho kết quả sai ngày càng phổ biến. Nhiều người lo ngại, các công nghệ AI này có thể bị lợi dụng để theo dõi, ảnh hưởng đến quyền riêng tư của người dân. Một số nghiên cứu còn chỉ ra các công cụ thường nhận diện nhầm những người da màu trong khi xác suất đúng với người da trắng lại cao hơn. Barry Friedman, Giáo sư luật tại Đại học New York (Mỹ) bất bình: “Những người bị ngồi tù oan do cảnh sát quá tin vào kết quả mà công nghệ nhận diện sử dụng AI đưa ra là điều không thể chấp nhận được”.

Trong vụ tù oan của chàng trai trẻ Reid, Văn phòng Cảnh sát trưởng ở New Orleans có hợp đồng với nhà cung cấp dịch vụ nhận dạng khuôn mặt Clearview AI. Theo hợp đồng ký giữa hai bên năm 2019, Clearview AI được trả 25.000USD/năm để thu thập hàng tỷ bức ảnh từ các trang web, mạng xã hội, sau đó tạo ra công cụ tìm kiếm dựa trên khuôn mặt. “Reid là người có nhiều bức ảnh công khai trên các trang web, kể cả trên LinkedIn và Facebook”, Báo The Seattle Times cho biết thêm.

Mặc dù là bên cung cấp hình ảnh, song Clearview AI không đồng tình với cách làm của cảnh sát New Orleans. “Ngay cả khi Clearview AI đưa ra kết quả, đó cũng mới là manh mối, là bước khởi đầu cuộc điều tra của cơ quan thực thi pháp luật. Cảnh sát cần dựa trên các yếu tố khác để xác định đúng người, đúng tội. Một vụ bắt nhầm là quá nhiều và chúng tôi đồng cảm với người bị buộc tội oan”, đại diện của Clearview AI bày tỏ.

NGỌC MINH