Thảm họa hoàn toàn có thể phòng tránh

Một vụ tai nạn giao thông ở Hà Nội. Ảnh: Internet

Những con số đáng sợ

Biết rằng tai nạn giao thông luôn là nỗi kinh hoàng song báo cáo do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố ngày 19-4 không khỏi khiến mọi người rùng mình: mỗi năm tai nạn giao thông cướp đi mạng sống của 1,2 triệu người và làm bị thương và tàn tật hơn 20-50 triệu người. Trung bình mỗi một giây, trên thế giới lại có 31 người bị chết hoặc bị thương trong các vụ tai nạn giao thông. Nếu không thực hiện những biện pháp mạnh mẽ nhằm hạn chế xu thế trên, số tử vong và tàn tật do va chạm giao thông đường bộ sẽ tiếp tục tăng lên trong 3 thập kỷ tới và thương tích giao thông đường bộ sẽ đứng thứ 8 trong số các nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho đến cuối năm 2030.

Tai nạn giao thông đứng thứ hai trong số các nguyên nhân gây tử vong trong độ tuổi từ 5 đến 25 tuổi, với tác động ghê gớm tới gia đình và cộng đồng. Khoảng 30% nạn nhân trong các vụ tai nạn giao thông thiệt mạng, tương đương con số 400.000 người, là những người dưới 25 tuổi. Trong nhóm này, nam thanh niên tham gia đi bộ, điều khiển xe đạp, điều khiển xe máy và hành khách bị tử vong hay bị thương trên đường nhiều gấp 3 lần so với nữ thanh niên. Tỷ lệ nạn nhân bị thương hoặc thiệt mạng trong các vụ tai nạn giao thông tại các nước đang phát triển cao hơn nhiều so với các nước phát triển.

Không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về người, tai nạn giao thông còn là một gánh nặng đối với hệ thống y tế và nền kinh tế các quốc gia. Mỗi năm, số tiền dùng cho việc điều trị những nạn nhân của tai nạn giao thông và số tài sản bị thiệt hại trong các vụ tai nạn giao thông ước lên tới 518 tỷ USD. Ở các nước thu nhập thấp và trung bình, thiệt hại do va chạm giao thông đường bộ ước tính là 100 tỉ USD, vượt quá tổng viện trợ mà các nước này nhận được. Ở các nước thu nhập cao, tai nạn giao thông gây thiệt hại tới 2% tổng sản phẩm quốc nội.

Trọng tâm là giới trẻ

Tháng 10-2005, nhận thức được hiện trạng nguy hiểm của tai nạn giao thông, Hội đồng bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) đã kêu gọi hưởng ứng cho Tuần lễ An toàn giao thông đường bộ toàn cầu lần thứ nhất trong Nghị quyết A/60/05 nhằm Nâng cao an toàn giao thông đường bộ toàn cầu. Sau hơn một năm chuẩn bị, LHQ đã quyết định phát động Tuần lễ An toàn giao thông đường bộ toàn cầu lần thứ nhất từ ngày 23-4 đến ngày 29-4-2007.

Chủ đề của tuần lễ lần này hướng về "những người trẻ tuổi tham gia giao thông" vì người trẻ tuổi là nhóm có nguy cơ cao bị tử vong, thương tích và tàn tật khi tham gia giao thông trên đường. Khi tập trung vào nhóm này, hy vọng rằng các hoạt động của tuần lễ sẽ tác động tới những người tham gia giao thông mọi lứa tuổi. Tuần lễ an toàn giao thông có hai mục tiêu chính. Thứ nhất là nâng cao nhận thức về những tác động xã hội và chi phí cho thương tích giao thông đường bộ, đặc biệt nhấn mạnh những nguy cơ đối với những người trẻ tuổi tham gia giao thông, kể cả những người trẻ lái xe ô tô. Thứ hai là đẩy mạnh các hành động tác động đến phòng tránh thương tích giao thông đường bộ như: đội mũ bảo hiểm, thắt dây an toàn, hạn chế sử dụng rượu bia trong khi lái xe và giảm tốc độ.

Tổng thư ký LHQ Ban Ki-mun cũng đã gửi thông điệp kêu gọi tăng cường nhận thức về an toàn giao thông vì an toàn tính mạng của mọi người, nhất là giới trẻ. Trong thông điệp, ông Ban Ki-mun nhấn mạnh, điều may mắn là thế giới ngày càng nhận thức được rằng thương vong do tai nạn giao thông đường bộ gây ra là điều có thể tránh được. Các biện pháp phòng ngừa đòi hỏi phải có ý chí chính trị và đầu tư tài chính cho những nỗ lực nhằm vào đối tượng thanh niên, chính vì vậy quyết định nâng cao an toàn giao thông đường bộ cần phải được đặt ra ở cấp cao nhất. Ngoài ra, các bậc cha mẹ, giáo viên, các công ty chế tạo xe hơi, những người nổi tiếng và giới truyền thông, những người sống sót sau các vụ tai nạn giao thông và gia đình họ cũng có vai trò của mình.

Thực tế, theo nghiên cứu của WHO, tai nạn giao thông đường bộ hoàn toàn có thể dự đoán và phòng tránh được. Nhiều quốc gia đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc giảm các vụ va chạm, tần suất, mức độ nghiêm trọng của thương tích do giao thông bằng việc giải quyết những vấn đề cốt lõi. Việc nâng cấp độ an toàn cho hệ thống giao thông, các phương tiện tham gia giao thông, quy hoạch các khu đô thị, các quy định về đội mũ bảo hiểm, áp dụng các biện pháp mạnh đối với lái xe chạy quá tốc độ hoặc say bia, rượu và giáo dục kỹ hơn về luật lệ giao thông, kiểm soát chặt việc thi và cấp bằng lái xe... là những yếu tố quan trọng góp phần làm giảm tai nạn giao thông. Theo tính toán, giảm tốc độ giao thông trung bình 1km/h sẽ hạn chế được 4 đến 5% số vụ va chạm chết người. Một số quốc gia có quy định giới hạn nồng độ cồn trong máu thấp hơn đối với những lái xe trẻ và những lái xe thiếu kinh nghiệm, một chiến lược có thể làm giảm 4 đến 24% số vụ tai nạn. Đội mũ bảo hiểm là biện pháp hiệu quả nhất làm giảm chấn thương sọ não và tử vong do chấn thương sọ não trong các vụ va chạm xe máy và xe đạp. Nó làm giảm 70% nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của chấn thương sọ não.

ĐẶNG NGUYỄN