Ông Hans Leijtens, 59 tuổi, có bằng tiến sĩ hành chính công và hơn 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thực thi pháp luật. Trước khi trở thành chỉ huy lực lượng Hiến binh Hoàng gia Hà Lan vào năm 2019, ông Leijtens đã giữ một số vị trí quản lý cấp cao trong Bộ Nội vụ Hà Lan. Nhờ có kinh nghiệm về quản lý biên giới, ông Leijtens được bầu làm thành viên Hội đồng quản trị của Frontex giai đoạn 2011-2015 và 2019-2022.

Đặt trụ sở tại Warsaw (Ba Lan), Frontex là cơ quan vũ trang đầu tiên của Liên minh châu Âu (EU) có nhiệm vụ cứu hộ và giám sát, với sự hỗ trợ của các lực lượng đa quốc gia. Frontex cũng chiến đấu chống lại các hình thức buôn người và tham gia vào việc trục xuất người di cư bất hợp pháp.

Tân Giám đốc điều hành Frontex, ông Hans Leijtens (bên trái). Ảnh: frontex.europa.eu 

Theo báo Le Point của Pháp, việc thành lập một cơ quan biên phòng chung của EU được Ủy ban châu Âu (EC) đề xướng vào tháng 12-2015, đúng đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng di cư. Dự án nhanh chóng nhận được sự đồng thuận của Nghị viện châu Âu và Hội đồng EU với kỳ vọng bảo vệ vững chắc đường biên giới bên ngoài của EU và bảo đảm sự tự do di chuyển trong khuôn khổ khu vực Schengen. Biên chế thường xuyên của Frontex hiện nay khoảng 2.350 người và dự kiến sẽ tăng lên 10.000 người vào năm 2027.

Được bầu làm người đứng đầu Frontex trong cuộc bỏ phiếu bất thường ngày 20-12 vừa qua, ông Leijtens sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức. Trước mắt, ông phải giải quyết những bê bối liên quan tới người tiền nhiệm-cựu Giám đốc điều hành người Pháp Fabrice Leggeri. Báo Đức Der Spiegel dẫn báo cáo dài 129 trang của Cơ quan Chống gian lận châu Âu (OLAF) cho rằng, dưới thời ông Leggeri, Frontex đã "đồng lõa" với Hy Lạp để buộc những di dân và những người xin tị nạn đã vượt qua biển Aegean phải quay trở lại Thổ Nhĩ Kỳ. Một loạt tranh cãi sau đó đã buộc ông Leggeri đệ đơn từ chức vào cuối tháng 4-2022.

Tuy nhiên, sóng gió vẫn chưa yên khi bà Aija Kalnaja, người giữ cương vị Giám đốc tạm quyền của Frontex kể từ tháng 7-2022, cũng mắc kẹt trong một cuộc xung đột khó giải quyết giữa những người ủng hộ các quyền cơ bản của người di cư và những người yêu cầu biên giới được bảo vệ vững chắc hơn. Do đó, trách nhiệm của ông Leijtens trong thời gian tới là cùng OLAF làm sáng tỏ những bê bối trên, đồng thời tiếp tục xây dựng Frontex trở thành cơ quan thực thi pháp luật vững mạnh và trong sạch của EU.

Một thách thức lớn khác của ông Leijtens khi ngồi trên “ghế nóng”, đó là tình hình di cư đáng lo ngại tại các “cửa ngõ” EU, đặc biệt là tuyến đường Tây Balkan. Theo số liệu của Frontex, Tây Balkan một lần nữa trở thành tuyến đường di cư chính đến EU. Đây là tuyến đường mà phần lớn người di cư từ Syria, Afghanistan và Thổ Nhĩ Kỳ vượt qua để vào châu Âu. 

Chỉ trong 10 tháng đầu năm 2022, số người sử dụng tuyến đường này để nhập cảnh vào EU tăng 170% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuyến đường Tây Balkan cũng ghi nhận 130.000 vụ vượt biên trái phép kể từ đầu năm 2022, cao gấp 3 lần so với một năm trước, trong đó riêng tháng 10-2022 là 22.300 vụ. Trong khi đó, hơn 90.000 người di cư và người tị nạn đã đến EU trong năm 2022 thông qua tuyến đường trung tâm Địa Trung Hải, tăng 50% so với năm 2021. Theo Ủy ban châu Âu (EC), phần lớn người di cư từ Ai Cập, Tunisia và Bangladesh, đều lựa chọn khởi hành từ Libya và Tunisia để đến được EU...

Trong lời chúc mừng sau khi ông Leijtens được bầu làm Giám đốc điều hành Frontex, bà Ylva Johansson-Ủy viên phụ trách nội vụ của EU khẳng định, EU cam kết tiếp tục cải thiện việc quản lý Frontex để bảo vệ tốt nhất biên giới bên ngoài của EU.

PHƯƠNG VŨ