Đầu tháng 8 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung 10% đối với khối hàng hóa còn lại trị giá 300 tỷ USD của Trung Quốc. Chỉ ít ngày sau đó, Bắc Kinh đáp lại bằng cách tạm dừng tất cả giao dịch mua hàng nông sản của Mỹ, đồng thời cảnh báo có thể áp thuế nhập khẩu bổ sung đối với các mặt hàng nông nghiệp của Washington. Quyết định này giống như “cơn cuồng phong” tràn vào những trang trại rộng lớn ở Mỹ, nhất là khi ngành nông nghiệp nước này đang gặp nhiều khó khăn bởi nông sản mất giá, dịch bệnh và thiên tai.

Thực tế cho thấy, chẳng cần phải có quyết định mạnh tay vừa qua của Trung Quốc thì giới nông dân Mỹ cũng đã lao đao do những hậu quả mà cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung để lại. Theo Reuters, riêng trong năm 2018, Trung Quốc đã nhập khẩu 9,1 tỷ USD nông sản từ Mỹ, chủ yếu là đậu tương, sữa và thịt lợn. Hãng tin CNBC cho biết thêm, hiện Trung Quốc cũng là nước tiêu thụ đậu tương lớn nhất thế giới, trong khi mặt hàng này lại là một trong những loại nông sản chính của Mỹ. Trước khi cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới bùng phát, Trung Quốc là thị thường nhập khẩu khoảng 60% lượng đậu tương từ Mỹ.

Thế nhưng, những “con số vàng” đó chắc chắn sẽ không được lặp lại trong năm nay.

Nông dân Mỹ làm việc trên một cánh đồng ở bang Illinois. Ảnh: Reuters.

Giám đốc điều hành Hội đồng Xuất khẩu Đậu tương Mỹ Jim Sutter nhận định, với việc Trung Quốc quyết định ngừng mua hàng nông sản của Mỹ, tổng lượng đậu tương xuất khẩu từ Mỹ sang quốc gia đông dân nhất thế giới trong năm 2019 sẽ giảm khoảng 2/3. "Thay vì 30 triệu tấn xuất khẩu như năm ngoái, có lẽ chúng tôi chỉ đạt con số khoảng 10 triệu tấn trong năm nay. Đó là một sự khác biệt rất lớn", ông Jim Sutter ngậm ngùi cho biết.

Bỗng dưng bị mất “đầu ra tiềm năng”, nông dân trồng đậu tương Mỹ buộc phải tìm đến những thị trường khác, trong đó Ai Cập, Bangladesh, Pakistan và các quốc gia ở châu Âu, Đông Nam Á… Dẫu vậy, mục tiêu xuất khẩu mặt hàng này cho năm 2019 đang trở nên quá xa vời.

Bộ Nông nghiệp Mỹ ước tính cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung sẽ khiến giới nông dân nước này bị tồn kho lượng nông sản cao kỷ lục tới hơn 2,7 triệu tấn khi năm tài chính kết thúc vào cuối tháng 8 này.

Mặc dù chính quyền của Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ tung ra gói tài chính 16 tỷ USD để hỗ trợ những nông dân bị thiệt hại bởi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung cũng như thời tiết xấu, tuy nhiên, gói hỗ trợ này dẫu sao cũng chỉ là một giải pháp tạm thời.

Các chuyên gia cho rằng, về lâu dài, quyết định ngừng mua nông sản của Trung Quốc chẳng những khiến giới nông dân Mỹ điêu đứng, ngành nông nghiệp Mỹ tàn phá nặng nề, mà còn để lại những ảnh hưởng tiêu cực đối với thị trường và giá cả tại Mỹ. Ngay cả những tập đoàn sống nhờ kinh doanh máy móc nông nghiệp ở Mỹ như Deere và Caterpillar cũng sẽ thiệt hại lớn vì doanh số bán hàng sụt giảm thê thảm.

Tình cảnh rõ ràng rất bi quan, nhưng niềm tin của giới nông dân Mỹ dành cho Tổng thống Donald Trump dường như vẫn rất lớn. Theo kết quả cuộc khảo sát về thương mại nông nghiệp do Trung tâm Purdue công bố ngày 8-8 vừa qua, có tới 78% nông dân Mỹ được hỏi nói rằng, họ tin vào khả năng ông Donald Trump sẽ giành “thắng lợi cuối cùng” trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc và ngành nông nghiệp Mỹ sẽ trở lại thời kỳ tươi sáng.

Dĩ nhiên, bên cạnh sự lạc quan vẫn còn đó những nỗi thất vọng. Nhiều nông dân cho rằng, việc Trung Quốc ngừng mua nông sản là một “kịch bản tồi tệ nhất” với nền nông nghiệp Mỹ, và chỉ khi cuộc “thương chiến” giữa hai nền kinh tế đầu tàu thế giới kết thúc, những cánh đồng, trang trại trên khắp nước Mỹ mới có thể bước vào những ngày làm việc nhộn nhịp để đạt năng suất tối đa như trước đây.

CHÂU ANH