Theo Interfax, Cố vấn Tổng thống Nga Yuri Ushakov ngày 9-8 đã xác nhận thông tin về cuộc gặp giữa Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Donald Trump và cho biết phía Mỹ vừa thông báo đã đạt thỏa thuận tổ chức cuộc gặp. Ông cho biết, hai nhà lãnh đạo sẽ tập trung thảo luận các phương án đạt được giải pháp hòa bình lâu dài cho cuộc khủng hoảng Ukraine. Ngoài ra, hai nhà lãnh đạo cũng sẽ trao đổi về những điểm giao thoa lợi ích kinh tế của hai nước ở khu vực Bắc Cực, với triển vọng thực hiện các dự án quy mô lớn, cùng có lợi.

Ba nhà lãnh đạo Nga, Ukraine và Mỹ (từ phải sang). Ảnh minh họa. Ảnh: Reuters 

Cuộc gặp tại Alaska sẽ đánh dấu lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ ngồi lại kể từ cuộc gặp tại Geneva (Thụy Sĩ) tháng 6-2021. Đây là sự kiện được cả Moscow và Washington kỳ vọng nhưng kết quả cuộc gặp ra sao vẫn chưa thể khẳng định trong bối cảnh hai bên vẫn tồn tại những khác biệt và bất đồng sâu sắc. Nhà lãnh đạo Mỹ kêu gọi Tổng thống Vladimir Putin chấm dứt chiến sự và không quan tâm nhiều đến nội dung một thỏa thuận. Trong khi đó, nhà lãnh đạo Nga tuyên bố chỉ dừng chiến dịch cho đến khi đạt được mục tiêu của mình. Dẫu sao, việc lựa chọn Alaska-vùng lãnh thổ Mỹ giáp Nga-làm địa điểm tổ chức cuộc gặp mang ý nghĩa biểu tượng về địa lý và chính trị, cho thấy cả hai bên muốn gửi thông điệp thiện chí sẵn sàng đối thoại.

Cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới là kết quả của gần 6 tháng tiếp xúc ngoại giao liên tục giữa hai bên. Tổng thống Donald Trump, kể từ khi trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1, đã nhiều lần khẳng định mong muốn “kết thúc nhanh” cuộc xung đột ở Ukraine. 

Thời gian qua chứng kiến sự kiên nhẫn của ông Trump đối với Nga đã dần suy giảm sau rất nhiều nỗ lực tiếp xúc giữa hai bên mà chưa đạt kết quả trông đợi. Cuộc điện đàm thứ 6 giữa hai lãnh đạo diễn ra hôm 3-7 chỉ kéo dài gần một giờ, ngắn hơn nhiều so với những lần trước và không có kết quả nào được đề cập, cho thấy một lần nữa nỗ lực tìm tiếng nói chung đã thất bại. Sau đó, Washington chuyển sang gây sức ép với Nga, với việc ông Trump ra tối hậu thư 50 ngày để đạt thỏa thuận ngừng bắn hoàn toàn với Ukraine cho Moscow, nếu không sẽ áp thuế quan và các biện pháp trừng phạt nặng nề lên Nga và các đối tác thương mại của nước này. 

Vòng đàm phán trực tiếp thứ ba giữa Nga và Ukraine ở Thổ Nhĩ Kỳ không đạt tiến triển thực chất đã “rút cạn” kiên nhẫn của người đứng đầu Nhà Trắng với việc rút ngắn tối hậu thư với Nga, đề ra hạn chót mới là ngày 8-8. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ vẫn cho thấy không muốn từ bỏ nỗ lực ngoại giao khi hai ngày trước thời hạn chót đã cử đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff đến Moscow để đàm phán với Tổng thống Vladimir Putin trong khoảng 3 giờ. Điện Kremlin mô tả cuộc đàm phán "hữu ích và mang tính xây dựng", với các chủ đề về xung đột Ukraine và tiềm năng cải thiện quan hệ Nga-Mỹ. Một ngày sau, Nhà Trắng và Điện Kremlin xác nhận lãnh đạo Mỹ-Nga sẽ gặp nhau trong "vài ngày tới" chính là cuộc gặp sắp tới tại Alaska.

Theo ông Ushakov, việc chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Donald Trump sẽ là một quá trình không đơn giản, song hai bên sẽ tích cực thúc đẩy. Hai bên sẽ dành thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng các khía cạnh thực tiễn và chính trị của cuộc gặp. Ông cũng cho hay, cuộc gặp tiếp theo giữa hai nhà lãnh đạo có thể được tổ chức tại Nga và “lời mời đã được chuyển tới Tổng thống Mỹ”.

Hơn nữa, việc cả Nga và Ukraine đều kiên quyết theo đuổi lập trường của mình sẽ là một thách thức không nhỏ đối với cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ. Theo Bloomberg, Moscow và Washington đang hướng tới một thỏa thuận chấm dứt chiến sự, qua đó củng cố quyền kiểm soát của Nga đối với một số vùng lãnh thổ là điều mà Ukraine khó có thể chấp nhận. Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố 4 vùng Lugansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson thuộc Nga, cùng bán đảo Crimea mà Moscow sáp nhập năm 2014, dù chưa kiểm soát hoàn toàn các khu vực này. Theo cựu Phó đặc phái viên Bộ Ngoại giao Mỹ phụ trách tái thiết kinh tế Ukraine Tyson Barker, Ukraine sẽ lập tức bác bỏ vì Kiev không chấp nhận mất khoảng 1/5 lãnh thổ, trong đó có những vùng chiến lược.

Dù kết quả thế nào, cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ sắp tới cũng được kỳ vọng sẽ mở ra triển vọng cho cuộc đàm phán trực tiếp Nga-Ukraine và “phá băng” quan hệ Nga-Mỹ sau nhiều năm căng thẳng kéo theo nhiều hệ lụy đối với cục diện an ninh toàn cầu đang ngày càng trở nên phức tạp.

XUÂN PHONG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.