Reuters dẫn một số nguồn tin quen thuộc cho hay, trong một cuộc họp mới đây tại Washington giữa các quan chức Lầu Năm Góc phụ trách giám sát chính sách NATO với một số phái đoàn châu Âu, giới chức Mỹ tuyên bố, Mỹ muốn châu Âu “tiếp quản phần lớn năng lực phòng thủ thông thường của NATO” trước hạn chót vào năm 2027-một thời hạn vô cùng gấp rút mà một số quan chức châu Âu đánh giá là “phi thực tế”. Trang tin nhận định, việc “chuyển gánh nặng” này từ Mỹ sang các đồng minh châu Âu trong NATO sẽ “thay đổi đáng kể” cách thức phối hợp hành động với các đối tác quân sự quan trọng nhất của nước Mỹ với tư cách là một thành viên sáng lập NATO.  

Binh lính NATO tập trận tại một địa điểm quân sự ở Wierzbiny (Ba Lan), ngày 17-9. Ảnh: Reuters

Cũng tại cuộc họp, các quan chức Lầu Năm Góc tuyên bố Washington “chưa hài lòng” với những bước tiến mà châu Âu đã thực hiện nhằm tăng cường năng lực phòng thủ kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ năm 2022, đồng thời nhấn mạnh, nếu châu Âu không đáp ứng yêu cầu trước thời hạn năm 2027, Mỹ có thể “ngừng tham gia” vào một số cơ chế phối hợp phòng thủ của NATO.

Theo giải thích của Reuters, năng lực phòng thủ thông thường bao gồm các tài sản phi hạt nhân, từ quân đội đến vũ khí. Trang tin cho hay, quan chức Mỹ không đưa ra tiêu chí đo lường tiến độ gánh vác trọng trách của châu Âu cụ thể ra sao, cũng không chỉ rõ thời hạn chót năm 2027 có đại diện cho lập trường của chính quyền Tổng thống Donald Trump hay không, hay đó mới chỉ là ý kiến của một số quan chức Lầu Năm Góc. Bởi thực tế, trong nội bộ chính trường Mỹ thường xuyên tồn tại những bất đồng về vai trò quân sự mà Washington nên đảm nhiệm ở châu Âu.  

Tuy nhiên, dù cho tiêu chí đo lường của Washington là gì, thì với nhiều quan chức châu Âu, thời hạn chót năm 2027 vẫn là “phi thực tế”, bởi lẽ những thứ mà châu Âu cần được trang bị để bảo đảm khả năng gánh vác phần lớn trọng trách của NATO thay Mỹ không chỉ là năng lực tài chính và ý chí chính trị. Một trong những thách thức mà các thành viên châu Âu của NATO phải đối mặt, đó là tình trạng thiếu trầm trọng các thiết bị quân sự tối tân. Washington từng khuyến khích các đồng minh châu Âu mua bổ sung nhiều loại vũ khí tiên tiến do các công ty Mỹ sản xuất, song cho dù có đặt hàng ngay bây giờ thì châu Âu vẫn phải đợi thêm nhiều năm mới có thể được bàn giao các loại vũ khí này.

Bên cạnh đó, cũng không thể phủ nhận những “năng lực đặc biệt” của Washington-vốn không dễ mua được bằng tiền, như năng lực tình báo và trinh sát từng được chứng minh “đã góp phần hỗ trợ đắc lực cho nỗ lực chiến tranh của Ukraine”, như nhận xét của Reuters.  

Bình luận về tuyên bố của Washington, một quan chức NATO giấu tên né tránh nói về thời hạn chót năm 2027 song nhấn mạnh, các đồng minh châu Âu trong NATO đã “nhận ra nhu cầu đầu tư nhiều hơn vào quốc phòng và chuyển gánh nặng phòng thủ từ Mỹ sang châu Âu”, rằng châu Âu đã đặt mục tiêu chuẩn bị cho lục địa này khả năng tự vệ vào năm 2030 và phải lấp đầy khoảng trống về phòng không, máy bay không người lái, năng lực tác chiến mạng, đạn dược và các lĩnh vực khác.

Có thể thấy mối quan hệ “nóng lạnh thất thường” giữa Mỹ với các thành viên châu Âu trong NATO tại Hội nghị Ngoại trưởng NATO tuần qua, khi lần đầu tiên sau hơn hai thập kỷ, Ngoại trưởng Mỹ vắng mặt. Thay vào đó, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Christopher Landau tham dự và chỉ trích các đồng minh châu Âu trong NATO đã ưu ái ngành công nghiệp quốc phòng của họ hơn các nhà thầu quốc phòng Mỹ trong quá trình tái vũ trang của lục địa này.