QĐND - Mỹ đã chính thức mở lại đại sứ quán tại Cu-ba sau 54 năm cắt đứt quan hệ ngoại giao. Theo BBC, Ngoại trưởng Giôn Ke-ri (John Kerry) đã chủ trì buổi lễ thượng cờ tại thủ đô La Ha-ba-na, Cu-ba ngày 14-8. Ông Ke-ri là Ngoại trưởng Mỹ đầu tiên thăm Cu-ba sau 70 năm. Đây là một bước đi biểu tượng cho sự nồng ấm trở lại trong quan hệ Mỹ - Cu-ba.

Ba lính thủy quân lục chiến đã nghỉ hưu của Mỹ, những người đã làm lễ hạ cờ 54 năm về trước, đã trao lá cờ mới cho Đội quốc kỳ thuộc thủy quân lục chiến để kéo lên trên trước tòa nhà Đại sứ quán Mỹ. Lễ thượng cờ diễn ra trang trọng với sự tham gia của nhiều quan khách. Truyền thông Cu-ba cũng truyền hình trực tiếp sự kiện này.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Ke-ri gọi lễ thượng cờ là một khoảnh khắc lịch sử. Ông Giôn Ke-ri nhấn mạnh đây là thời điểm hai nước chuyển sang một hướng đi hứa hẹn hơn. Ông Ke-ri cũng bày tỏ cảm ơn chân thành đối với các nhà lãnh đạo trên khắp châu Mỹ suốt một thời gian dài đã hối thúc và ủng hộ Mỹ và Cu-ba khôi phục quan hệ song phương. Ngoại trưởng Ke-ri nói, chính quyền Mỹ muốn dỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại đối với Cu-ba, điều cho đến nay đang bị chặn ở quốc hội Mỹ kiểm soát bởi đảng Cộng hòa. 

Ngoại trưởng Mỹ Giôn Ke-ri và các quan chức chứng kiến lính thủy quân lục chiến Mỹ thượng cờ. Ảnh: AP

Sau lễ thượng cờ, Ngoại trưởng Mỹ Giôn Ke-ri đã có cuộc hội đàm với người đồng cấp nước chủ nhà Bru-nô Rô-đri-ghết (Bruno Rodriguez) tại thủ đô La Ha-ba-na. Ngoại trưởng Cu-ba Bru-nô Rô-đri-ghết cho biết, Cu-ba sẽ tiếp tục phát triển mối quan hệ với Mỹ, trên cơ sở cùng tôn trọng và không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau. Ông Rô-đri-ghết khẳng định, hai nước còn những khác biệt quan điểm về vấn đề chủ quyền, dân chủ và nhân quyền, song Cu-ba sẵn sàng thảo luận với Mỹ về bất cứ vấn đề gì, dù rằng không phải mọi cuộc thảo luận đều dẫn đến sự đồng thuận.

Về phần mình, Ngoại trưởng Mỹ Giôn Ke-ri nhận định mối quan hệ giữa Mỹ và Cu-ba sẽ tiếp tục phát triển theo chiều hướng tốt đẹp. Ông Ke-ri bày tỏ tin tưởng rằng, tổng thống nhiệm kỳ tới của Mỹ, cho dù là người của đảng Cộng hòa hay đảng Dân chủ, đều sẽ không thay đổi chính sách hiện nay của Mỹ đối với Cu-ba.

Trong cuộc họp báo chung sau cuộc hội đàm, Ngoại trưởng Cu-ba Rô-đri-ghết thông báo hai bên đã quyết định thành lập Ủy ban song phương nhằm xác định những vấn đề tồn tại giữa hai bên trong 54 năm cắt đứt quan hệ và cần giải quyết ngay. Ngoại trưởng Cu-ba cho biết, hai bên đã nhất trí mở ra các lĩnh vực hợp tác khác như môi trường, y tế, giáo dục và tái nhấn mạnh yêu cầu Mỹ phải xóa bỏ chính sách bao vây cấm vận như một trong những điều kiện thiết yếu để hai bên bình thường hóa quan hệ.

Về phần mình, Ngoại trưởng Mỹ Giôn Ke-ri khẳng định cam kết thúc đẩy việc xóa bỏ cấm vận sau khi nhận định chính sách thù địch này đã lỗi thời. Ông ca ngợi sự dũng cảm của Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma (Barack Obama) và Chủ tịch Cu-ba Ra-un Ca-xtơ-rô (Raúl Castro) khi không trở thành “tù nhân của quá khứ” và rằng trong kỷ nguyên mới, Cu-ba và Mỹ “không còn là kẻ thù hay địch thủ mà là hai người láng giềng của nhau”. Ông cũng cho biết, cuộc đàm phán về “bình thường hóa hoàn toàn” quan hệ Mỹ - Cu-ba sẽ được khởi động vào trung tuần tháng 9 tới.

Chuyến công du của Ngoại trưởng Ke-ri và lễ thượng cờ trước Đại sứ quán Mỹ tại Cu-ba chính thức hoàn tất quá trình tái thiết lập quan hệ ngoại giao-chương đầu tiên trong quá trình bình thường hóa quan hệ giữa La Ha-ba-na và Oa-sinh-tơn, điều mà chỉ cách đây gần một năm là không thể tưởng tượng với tuyệt đại đa số những người quan sát diễn biến quan hệ hai nước.

Kể từ sau tuyên bố lịch sử bình thường hóa quan hệ ngoại giao được Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma và Chủ tịch Ra-un Ca-xtơ-rô đưa ra ngày 17-12-2014, hai nước đã nhanh chóng triển khai hàng loạt bước đi nhằm đẩy nhanh quá trình này. Mỹ đã dỡ bỏ rào cản lớn nhất trên con đường khôi phục quan hệ song phương khi đưa Cu-ba ra khỏi "Danh sách các nước bảo trợ khủng bố". Hồi đầu tháng 4 vừa qua, Oa-sinh-tơn và La Ha-ba-na cũng đã lần đầu tiên tổ chức đối thoại về nhân quyền.

Sau gần 7 tháng thương lượng với 4 vòng đàm phán, tiến trình bình thường hóa quan hệ Mỹ - Cu-ba đã đạt được bước tiến mang dấu mốc lịch sử với việc hai nước nhất trí mở lại Đại sứ quán tại mỗi nước. Ngày 20-7 vừa qua tại thủ đô Oa-sinh-tơn của Mỹ đã diễn ra lễ nâng cấp Phòng Đại diện Quyền lợi Cu-ba thành Đại sứ quán và kéo quốc kỳ Cu-ba.

Tuy nhiên, trước những bước đi khả quan mà hai bên đã đạt được, ngay cả những người lạc quan nhất cũng không hề ảo tưởng về những khác biệt to lớn giữa hai bên, từ động cơ cho tới mục đích, hay cả cách thức thực hiện tiến trình xích lại gần nhau này. Chuyện thu hẹp khoảng cách cũng như tìm điểm chung là điều không phải một sớm một chiều có thể đạt được. Nhưng theo các nhà phân tích, vì những lợi ích có thể đạt được về kinh tế và địa-chính trị, dù sẽ gặp không ít thách thức, câu chuyện bình thường hóa quan hệ của hai quốc gia sẽ đến được đích.

NGỌC HÀ