“Kẻ tiếp tay” cho khủng bố

Hiểm họa vũ khí từ “chợ đen” trực tuyến

Đại học Manchester và Viện nghiên cứu phi lợi nhuận RAND châu Âu có trụ sở tại Anh vừa mới công bố nghiên cứu, trong đó đưa ra lời cảnh báo về tình trạng mua bán vũ khí trên “chợ đen” trực tuyến đang gia tăng và nguy cơ loại hình này trở thành "kẻ tiếp tay" cho hoạt động khủng bố. Đây là nghiên cứu đầu tiên tìm hiểu về quy mô giao dịch bất hợp pháp các loại súng đạn và chất nổ trên “chợ đen” trực tuyến. Theo một người phát ngôn của Đại học Manchester, số liệu được thu thập vào năm ngoái trên 12 cryptomarket-một loại “chợ đen” hội tụ nhiều đối tượng buôn bán và do các quản trị viên của “chợ đen” điều hành. Từ 167.693 dữ liệu thu thập được, 811 dữ liệu đã được dùng để nghiên cứu. 

Nghiên cứu cảnh báo kiểu "chợ đen" này có nguy cơ trở thành nguồn cung cấp vũ khí cho những nhóm nhỏ như các băng đảng tội phạm hoặc các đối tượng khủng bố hoạt động theo hình thức “con sói đơn độc”. Đối tượng khủng bố theo hình thức “con sói đơn độc” trong vụ xả súng tại Muy-ních, Đức hồi năm 2016 đã sử dụng vũ khí được mua từ “chợ đen” trực tuyến. Giáo sư Khoa Tội phạm của Đại học Manchester Giu-đi An-đri-giơ (Judith Aldridge) nhận định, bất kỳ ai cũng có thể truy cập vào “chợ đen” trực tuyến và chỉ trong vài phút có thể tiếp cận với nhiều người bán hàng. 

Theo nghiên cứu về giao dịch vũ khí trên “chợ đen” trực tuyến mới được công bố, 60% vũ khí trong các giao dịch mua bán có xuất xứ từ Mỹ. “Chợ đen” trực tuyến tạo điều kiện cho các hoạt động buôn bán bất hợp pháp vũ khí cũng như các sản phẩm số hóa cung cấp hướng dẫn liên quan đến vũ khí và chất nổ tự chế, nghiên cứu nhấn mạnh. Nghiên cứu cũng cho thấy, trên “chợ đen” trực tuyến có nhiều loại súng mới hơn hoặc có giá thành thấp hơn so với nguồn sẵn có ở “chợ đen” thông thường. 

Bài toán khó

Các nhà chức trách của Liên minh châu Âu (EU) cho rằng, lượng vũ khí trái phép tuồn vào EU hầu hết xuất phát từ các quốc gia vùng Ban-căng. Nguy hiểm ở chỗ, khi muốn mua vũ khí từ vùng Ban-căng, các nhóm khủng bố và tội phạm chỉ cần kết nối với internet và tìm kiếm các chợ đen hoạt động dưới nhiều hình thức trên mạng. Sau khi giao dịch, vũ khí thường được tháo rời từng bộ phận và vận chuyển thành nhiều đợt vào châu Âu. Khi đã xâm nhập trót lọt, gần như chẳng gì có thể ngăn cản chúng được chuyển tới những địa điểm như Pa-ri (Pháp) hoặc Brúc-xen (Bỉ). Vì vậy, cần phải tìm giải pháp nhằm giảm nguy cơ vũ khí lọt vào tay bọn khủng bố. Nhưng trên thực tế, kiểm soát các thương vụ vũ khí trên “chợ đen” trực tuyến là “bài toán khó”.

 “Chợ đen” trực tuyến cho phép giao dịch bất hợp pháp ở mức độ toàn cầu, xóa bỏ khoảng cách địa lý giữa người bán và người mua, trong khi lại bảo mật thông tin cá nhân cho những đối tượng ẩn danh này. Những đặc điểm này khiến “chợ đen” trực tuyến thu hút lượng lớn khách hàng là các phần tử khủng bổ và các băng nhóm tội phạm. Mới đây, cảnh sát Mỹ và Hà Lan tuyên bố đóng cửa 2 trang “chợ đen” trực tuyến AlphaBay và Hansa Market cho phép những người dùng ẩn danh giao dịch đủ loại hàng cấm như ma túy, súng và phần mềm tin tặc. AFP cho biết, hai trang AlphaBay và Hansa Market có hàng chục ngàn tay buôn bán ma túy và các loại thuốc gây nghiện bất hợp pháp cùng các loại hàng hóa cấm khác cho hơn 200.000 khách hàng trên khắp thế giới. Tính từ tháng 5-2015 đến 2-2017, 450 triệu đô-la đã được giao dịch thông qua AlphaBay. AlphaBay đã lấp đầy khoảng trống bị bỏ lại sau khi trang chợ đen Silk Road nổi tiếng bị đóng cửa năm 2013. Kể từ đó, theo Bộ Tư pháp Mỹ, AlphaBay phát triển gấp 10 lần quy mô của Silk Road, cung cấp hơn 250.000 danh sách các loại thuốc bất hợp pháp và chất độc hóa học; hơn 100.000 quảng cáo về súng ống, các dữ liệu cá nhân bị đánh cắp, hàng giả, phần mềm độc hại và các công cụ tấn công máy tính.

Quan chức các nước cho biết, việc đóng cửa hai trang chợ đen và bắt giữ các quản trị viên cho phép họ thu thập thông tin sâu rộng về người mua và bán hàng, bao gồm những băng nhóm tội phạm. Cơ quan thực thi pháp luật tại 37 quốc gia trên thế giới cũng đã nhận được danh sách tên của những người này. Chiến dịch này là một ví dụ cho thấy khả năng phối hợp của cơ quan thực thi pháp luật chống lại bọn tội phạm kể cả khi chúng hoạt động trong bóng tối. Các cơ quan thực thi pháp luật ở châu Âu và Mỹ đã ca ngợi thành công của họ trong việc loại bỏ các trang “chợ đen” trực tuyến nói trên, đặc biệt trong bối cảnh nạn buôn bán ma túy và các phần tử khủng bố xuất hiện ngày càng nhiều

 LÂM ANH