Bi kịch xảy ra với Zahida vào tháng 9-2024 khi cô bé 6 tuổi này nhặt được một vật lạ trong lúc đang kiếm củi gần nhà mình ở Andar, tỉnh Ghazni, Afghanistan mà không biết rằng đó là thứ nguy hiểm chết người. Và khi những đứa trẻ ngây thơ khác cố gắng giành lấy vật thể lạ từ Zahida, nó đã phát nổ, khiến cô bé bị mất một chân.

Đội nữ rà phá mìn của Afghanistan trên đường đi làm việc. Ảnh: UNMAS Afghanistan 

Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) cho biết, ở Afghanistan-một trong những quốc gia bị ô nhiễm bom mìn nặng nhất thế giới-còn rất nhiều người trải qua thảm kịch giống như bé Zahida. Mấy thập kỷ chìm trong chiến tranh và bất ổn đã để lại mối nguy hiểm về chất nổ rải rác khắp Afghanistan, trở thành mối đe dọa “thầm lặng nhưng chết người” đối với các cộng đồng dân cư, đặc biệt là trẻ em. Tân Hoa xã dẫn báo cáo từ Cơ quan Quản lý thảm họa quốc gia của Afghanistan cho biết thêm, khoảng 1.150km2 lãnh thổ ở nước này đang bị ô nhiễm bởi bom mìn và các thiết bị nổ chưa nổ.

Trong một phân tích mới về mối đe dọa mà người dân Afghanistan phải đối mặt, Halo Trust-tổ chức từ thiện về rà phá bom mìn-ước tính khoảng 6,4 triệu người, chiếm 1/5 tổng dân số Afghanistan, đang sống ở những khu vực rải rác bom mìn và vật liệu chưa nổ. Nói cách khác, cứ 5 người Afghanistan thì có 1 người đang đứng trước nguy cơ tử vong hoặc bị thương do bom mìn và vật liệu chưa nổ. Còn theo tờ The Telegraph, hiện Afghanistan chỉ đứng sau Ukraine về mức độ ô nhiễm bom mìn.

Hậu quả, mỗi tháng có khoảng 50 người ở Afghanistan thiệt mạng hoặc bị thương nặng trong các vụ tai nạn do bom mìn, thậm chí con số thực tế có thể còn cao hơn nhiều. Càng thương tâm và đau lòng hơn bởi 80% nạn nhân của những vụ tai nạn như vậy là trẻ em. Thảm kịch có thể xảy ra với trẻ em ở bất cứ nơi đâu, bất cứ lúc nào. Báo chí đã đưa tin nhiều vụ việc thương tâm khi trẻ em ở Afghanistan thiệt mạng do giẫm phải mìn hoặc vô tình nhặt các vật liệu chưa nổ trong lúc vui chơi, cùng với đó là những vụ trẻ em tử vong khi đi thu gom phế liệu để kiếm sống.

Kể từ khi bắt đầu hoạt động tại Afghanistan vào năm 1998 đến nay, Halo Trust đã rà phá được hơn 800.000 quả mìn và 11 triệu vật liệu chưa nổ. Nhưng việc cắt giảm chi tiêu viện trợ nước ngoài gần đây đã buộc tổ chức này phải cắt giảm gần một nửa số nhân viên rà phá bom mìn ở Afghanistan, từ 2.200 xuống còn 1.000 người. Tiến sĩ Farid Homayoun, Giám đốc Chương trình Afghanistan của Halo Trust, cảnh báo rằng hoạt động rà phá bom mìn và vật liệu chưa nổ tại Afghanistan đứng trước nguy cơ trở thành "vấn đề nhân đạo bị lãng quên". “Người dân Afghanistan đã phải vật lộn trong hơn 4 thập kỷ xung đột, di tản, đói nghèo và chúng tôi cần cộng đồng quốc tế tiếp tục hỗ trợ họ đến cuối hành trình này, không để họ bị mắc kẹt giữa chừng”, Tiến sĩ Homayoun nói.

Katharina Ritz, người đứng đầu phái đoàn ICRC tại Afghanistan, cũng cho rằng mìn và vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh không chỉ làm gián đoạn cuộc sống hằng ngày và cản trở sự phát triển kinh tế, mà còn dẫn đến những thảm kịch đau lòng, đặc biệt là đối với trẻ em. Sự suy giảm gần đây về nguồn lực và tài trợ đã tác động đến các nỗ lực rà phá bom mìn và vật liệu chưa nổ, khiến thêm nhiều sinh mạng gặp nguy hiểm và có thể dẫn đến nhiều câu chuyện bi thảm hơn.

Theo ICRC, quy mô của vấn đề ô nhiễm bom mìn và vật liệu chưa nổ ở Afghanistan nhắc nhở cộng đồng quốc tế rằng, cần cùng nhau nỗ lực và hỗ trợ về kỹ thuật, tài chính để giúp quốc gia Nam Á đối phó với mối đe dọa chết người này.

CHÂU ANH

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.