Theo Euro News, ngày 29-8, giờ địa phương, phát biểu trong khuôn khổ Diễn đàn chiến lược Bled tại Slovenia, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen nêu rõ giá điện cao kỷ lục thời gian qua đã làm bộc lộ những hạn chế trong việc hình thành thị trường điện hiện tại của EU. Hiện khối này đang thảo luận các biện pháp can thiệp khẩn cấp và cải cách cơ cấu thị trường điện. “Chúng ta cần một mô hình thị trường mới cho ngành điện hoạt động thực sự hiệu quả và đưa tất cả trở lại trạng thái cân bằng”, Chủ tịch EC nhấn mạnh nhưng không cung cấp thêm chi tiết.

Nhận định của bà Ursula von der Leyen được đưa ra giữa lúc giá điện tại châu Âu nói chung tăng vọt, báo hiệu một mùa đông khó khăn trong bối cảnh cuộc xung đột ở Ukraine đang gây ra nhiều thiệt hại kinh tế trên khắp châu lục này. Đơn cử, theo Reuters, giá điện trong hợp đồng cho năm tới tại Đức đã lên đến 995 euro/MWh, trong khi con số ở Pháp vượt mức 1.100 euro/MWh, tức tăng gấp 10 lần so với năm ngoái ở cả hai nước. Tại Anh-quốc gia đã rời EU, cơ quan quản lý năng lượng nước này cũng cho biết sẽ tăng mức giá trần đối với điện và khí đốt trung bình hằng năm tới 80%, từ 1.971 bảng lên 3.549 bảng vào tháng 10 tới đây.

leftcenterrightdel
Chủ tịch EC Ursula von der Leyen phát biểu tại Diễn đàn chiến lược Bled ở Slovenia. Ảnh: Bloomberg 

Lâu nay, thị trường bán buôn điện của EU hoạt động trên cơ sở các nhà máy điện cung cấp điện sản xuất từ nguồn rẻ nhất (năng lượng tái tạo) được ưu tiên khai thác trước, nhưng giá điện lại được ấn định bởi nguồn đắt nhất (nhiên liệu hóa thạch, thường là than đá và khí đốt). Hệ thống này ban đầu được ca ngợi vì thúc đẩy doanh nghiệp sản xuất điện chuyển đổi sang các công nghệ thân thiện với môi trường. Thống kê cho thấy 20% lượng điện của châu Âu được tạo ra bởi khí đốt. Tuy nhiên, bất cập bắt đầu xuất hiện khi giá khí đốt liên tục lập đỉnh mới do Nga cắt giảm bán khí đốt sang châu Âu, cùng lo ngại về việc cắt giảm mạnh hơn khi căng thẳng giữa Moscow và phương Tây ngày càng gia tăng liên quan đến tình hình Ukraine.

Mới đây, Thủ tướng Áo Karl Nehammer đã kêu gọi EU áp trần với giá điện chung cho toàn khối, đồng thời tách giá điện khỏi giá khí đốt để ngăn giá năng lượng tiếp tục tăng cao hơn nữa. Vấn đề này cũng là một trong những nội dung chính tại cuộc gặp giữa Thủ tướng Đức Olaf Scholz với người đồng cấp Séc Petr Fiala, quốc gia đang giữ ghế Chủ tịch luân phiên EU, trong chuyến thăm tới Praha vừa qua. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Công Thương Séc Jozef Sikela cũng thông báo EU sẽ tiến hành hội nghị khẩn cấp về năng lượng vào tuần tới.

Nhiều tuần qua, các nước EU liên tục công bố nhiều chiến dịch tiết kiệm năng lượng, khuyến khích người dân giảm tiêu thụ điện. Thậm chí, chính quyền Pháp còn cho rằng để tránh tình trạng thiếu điện trong mùa đông tới, nước này cần tái khởi động khẩn cấp các lò phản ứng hạt nhân đã đóng cửa trước đó. Hiện một số nước EU đã đưa ra những biện pháp giảm giá riêng, nhưng Brussels cho rằng tất cả các quốc gia thành viên hợp tác với nhau sẽ hiệu quả hơn.

Mặt khác, thiếu hụt nguồn cung khí đốt từ Nga đẩy giá năng lượng tiếp tục đà tăng chưa có hồi kết đang kéo theo giá hàng hóa và tỷ lệ lạm phát tăng mạnh tại các nước châu Âu. Dự báo, bối cảnh trên còn khiến các nhà hoạch định chính sách của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) có thể tiếp tục tăng lãi suất mạnh tay hơn trong tháng 9, ngay cả trong trường hợp tăng trưởng của Khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) chậm lại và nguy cơ suy thoái xuất hiện.

VĂN HIẾU