Ngày 26-10, Reuters dẫn thông báo của Bộ Giao thông vận tải Mỹ cho biết, tất cả chuyến bay do các hãng hàng không Mỹ khai thác tới 9 sân bay quốc tế tại Cuba, trừ thủ đô La Habana, sẽ bị cấm từ ngày 10-12 tới. Lệnh cấm sẽ ảnh hưởng tới khoảng 8 chuyến bay mỗi ngày. Những chuyến bay này phục vụ chủ yếu cho những người Mỹ gốc Cuba về thăm nhà. Theo Reuters, trong năm 2018 vừa qua có khoảng 500.000 người Mỹ gốc Cuba đã về thăm quê. Lệnh cấm có hiệu lực ngay trước thềm lễ Giáng sinh và năm mới chính là thời điểm nhiều người Mỹ gốc Cuba thu xếp công việc để về nước đoàn tụ cùng gia đình. Bộ Giao thông vận tải Mỹ cho biết, lệnh cấm trên được đưa ra theo yêu cầu của Ngoại trưởng Mike Pompeo nhằm “đẩy mạnh chính sách của chính phủ về việc tăng cường các hậu quả kinh tế đối với Cuba”. Theo Reuters, lệnh cấm không ảnh hưởng đến các chuyến bay được thuê bao cho một mục đích nhất định. Hiện không có hãng hàng không nước ngoài nào cung cấp các chuyến bay thẳng giữa Mỹ và Cuba.

Máy bay của hãng hàng không Mỹ JetBlue hạ cánh tại sân bay quốc tế Abel Santamaria ở thành phố Santa Clara của Cuba. Ảnh: Reuters

Phản ứng trước quyết định leo thang các biện pháp cấm vận nhằm vào hoạt động du lịch, một trong những ngành kinh tế mũi nhọn và là nguồn thu ngoại tệ chính của “hòn đảo tự do”, Ngoại trưởng Cuba Bruno Rodriguez ngay lập tức bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ. Trong một tuyên bố trên mạng xã hội Twitter, Ngoại trưởng Bruno Rodriguez chỉ trích đây là biện pháp “gia tăng lệnh cấm đi lại của công dân Mỹ và cắt xén quyền tự do của chính họ, gây tổn hại cho các mối liên kết giữa người dân hai nước với nhau”. Ngoại trưởng Bruno Rodriguez cũng đồng thời khẳng định Cuba kiên quyết không nhượng bộ và sẽ chiến thắng các biện pháp trừng phạt trên.  

Đây là biện pháp thứ hai mà Mỹ công bố chỉ trong vòng một tuần qua để siết chặt việc đi lại bằng đường hàng không tới đảo quốc Caribe. Trước đó, vào ngày 18-10, Bộ Thương mại Mỹ đã tuyên bố biện pháp trừng phạt bắt đầu có hiệu lực từ ngày 21-10 để đáp trả việc đảo quốc Caribe ủng hộ chính phủ của Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro, bao gồm thu hồi các giấy phép hiện hành đối với các công ty Mỹ đang cho các hãng hàng không nhà nước Cuba thuê máy bay cũng như sẽ từ chối các đơn xin cấp phép cho nước này thuê máy bay trong tương lai. Chủ tịch nước Miguel Diaz-Canel Bermudez đã phản đối việc Mỹ ban hành các biện pháp mới nhằm tăng cường lệnh cấm vận chống Cuba, mô tả đây là những hành động “thiếu nhân đạo” và mang tính “diệt chủng”. Trong tuyên bố đưa ra trên mạng xã hội Twitter, nhà lãnh đạo Cuba cũng tuyên bố La Habana sẽ không đầu hàng và sẽ “đáp trả bằng hành động có chủ quyền”. 

Kể từ năm 1961, Mỹ đã cắt đứt quan hệ ngoại giao cũng như áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế-thương mại đối với Cuba. Đến năm 2014, Tổng thống Mỹ khi ấy là Barack Obama đã thừa nhận chính sách trừng phạt đối với La Habana không có hiệu quả và có những động thái cải thiện quan hệ song phương. Tuy nhiên, quan hệ Cuba-Mỹ đã quay trở lại thế đối đầu kể từ khi Tổng thống Donald Trump lên nắm quyền vào năm 2017 với tuyên bố sẽ đảo ngược quá trình tái lập quan hệ giữa hai nước do người tiền nhiệm Barack Obama khởi xướng.

HOÀNG VŨ