QĐND - Ác-hen-ti-na vừa đệ đơn kiện Mỹ lên Tòa án công lý (IJC) tại La Hay (Hà Lan) với cáo buộc ngành tư pháp Mỹ đã có những quyết định gây hại cho việc tái cơ cấu nợ ngân hàng của Ác-hen-ti-na, khiến nước này lâm vào cảnh phá sản lần thứ 8...

 “Quỹ đầu tư kền kền” gây khó…

Cụ thể mới đây, thẩm phán Mỹ Thô-mát Gri-ê-xa (Thomas Griesa) đã ra phán quyết phong tỏa khoản tiền 539 triệu USD mà Ác-hen-ti-na chuyển vào tài khoản một ngân hàng của Mỹ để trả cho các chủ trái phiếu đã tham gia các đợt tái cơ cấu nợ do quốc gia Nam Mỹ này triển khai vào các năm 2005 và 2010, sau khi vỡ nợ năm 2001. Hành động này của vị thẩm phán Mỹ nhằm ngăn Ác-hen-ti-na không được tiếp tục thanh toán nợ cho các chủ nợ này nếu không đồng thời trả toàn bộ nợ gốc và lãi cho một số chủ nợ từ chối tham gia hai đợt tái cơ cấu nợ, trong đó có hai quỹ đầu tư của Mỹ là NML Capital và Aurelius Management.

Trùm tư bản Pôn Xinh-giơ, chủ quỹ đầu cơ Elliott Management sở hữu “quỹ đầu tư kền kền” NML Capital. Ảnh: Getty Images

Thực ra, khoản nợ 1,3 tỷ USD mà Ác-hen-ti-na nợ hai quỹ đầu tư nói trên của Mỹ không phải quá lớn tới mức Ác-hen-ti-na không trả nổi. Sau vụ vỡ nợ năm 2001, 93% chủ nợ chấp nhận xóa 70% nợ cho nước này để đổi lại họ được thanh toán 30% còn lại theo lộ trình đề ra. Chỉ riêng 7 chủ nợ còn lại thì cương quyết đòi được bồi hoàn 100%, trong đó có cả hai quỹ đầu tư của Mỹ. Bu-ê-nốt Ai-rết không thể đáp ứng các đòi hỏi của hai quỹ này vì theo một điều khoản trong các thỏa thuận tái cơ cấu nợ, nếu trả nợ cho các quỹ đầu tư Mỹ theo giá mặt trái phiếu thì nước này sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị các chủ trái phiếu không tham gia tái cơ cấu nợ và các chủ nợ đã chấp nhận đáo nợ cũng yêu cầu được thanh toán theo đúng mệnh giá trái phiếu. Nếu trường hợp này xảy ra, Ác-hen-ti-na sẽ phải trả khoản nợ công khổng lồ lên tới 250 tỷ USD.

Đáng chú ý, hai quỹ đầu tư của Mỹ chẳng phải là những chủ nợ đầu tiên của Ác-hen-ti-na mà họ chỉ mua lại nợ xấu từ tay chủ nợ khác với giá bèo bọt vào năm 2004. Ác-hen-ti-na tố cáo các quỹ này chỉ bỏ ra 48 triệu USD mua trái phiếu với giá rẻ mạt so với giá trị mặt trái phiếu trong bối cảnh nước này đối mặt với nguy cơ vỡ nợ, sau đó từ chối tham gia thỏa thuận đáo nợ. Các quỹ này còn kiện lên tòa án để đòi bằng được Ác-hen-ti-na phải thanh toán nợ theo giá mặt trái phiếu, cùng tiền lãi và tiền phạt.

Cách làm ăn của các chủ nợ Mỹ này dù theo luật không có gì sai trái nhưng bị lên án là thói làm ăn “vô đạo đức”, “đục nước béo cò” vốn không phải lần đầu tiên họ áp dụng. Bộ trưởng Kinh tế Ác-hen-ti-na, A-xen Ki-xin-lóp (Axel Kicilloff) đã than phiền về các chủ nợ “rắn mặt” không chịu thỏa hiệp của Mỹ và gọi nhóm chủ nợ này bằng tên loài chim chuyên ăn xác thối-“kền kền”. Đáng chú ý là biệt danh đặc biệt này sau đó đã được báo chí quốc tế sử dụng nhiều mỗi khi nhắc tới hai quỹ đầu tư nói trên của Mỹ.

Nguy cơ đối với hệ thống tài chính thế giới

Trong đơn kiện, chính quyền Ác-hen-ti-na cáo buộc Oa-sinh-tơn “vi phạm nghĩa vụ quốc tế tôn trọng chủ quyền của Ác-hen-ti-na”, đặc biệt là vi phạm quyền miễn trừ chủ quyền và vi phạm nghĩa vụ không được áp dụng hoặc khuyến khích các biện pháp kinh tế và chính trị nhằm can thiệp vào “quyết tâm chủ quyền” của nước khác.

Tuy nhiên, ICJ cho biết, sẽ không tiến hành bất kỳ thủ tục nào để xử lý vụ kiện của Ác-hen-ti-na do Mỹ đã rút khỏi quyền tài phán của tòa án này vào năm 1986. Chính phủ Ác-hen-ti-na cho rằng, nếu không chấp nhận thẩm quyền của tòa án này, Mỹ phải đưa ra một phương thức hòa bình để giải quyết tranh chấp theo đúng tinh thần của Hiến chương Liên hợp quốc, Hiến chương của Tổ chức các nước châu Mỹ (OAS) và luật pháp quốc tế nói chung.

Ngày 31-7 vừa qua, Ác-hen-ti-na chính thức lâm vào tình cảnh vỡ nợ lần thứ hai trong vòng 13 năm qua kể từ lần vỡ nợ năm 2001, sau khi các cuộc đàm phán đáo nợ giữa chính phủ nước này với các “quỹ đầu tư kền kền” Mỹ thất bại. Tuy nhiên, Bộ trưởng A-xen Ki-xin-lóp cho rằng, Ác-hen-ti-na không thể bị coi là vỡ nợ vì tiền để thanh toán nợ đang nằm trong tài khoản ngân hàng Mỹ, nhưng đã bị đóng băng theo lệnh của thẩm phán Thô-mát Gri-ê-xa. Còn theo giới phân tích, ngôn từ chuẩn xác nhất để mô tả tình trạng hiện nay của Ác-hen-ti-na là “vỡ nợ về phương diện kỹ thuật”.

Cuộc khủng hoảng nợ công của Ác-hen-ti-na đã làm gia tăng căng thẳng giữa Bu-ê-nốt Ai-rết và Oa-sinh-tơn. Ác-hen-ti-na “đổ lỗi” cho Mỹ và cho rằng, Oa-sinh-tơn cũng phải có phần trách nhiệm đối với sự thất bại trong cuộc đàm phán đáo nợ giữa Ác-hen-ti-na với hai quỹ “kền kền” của Mỹ. Chánh văn phòng nội các Ác-hen-ti-na, J. Ca-pi-ta-ních (Jorge Capitanich) đã chỉ trích thẩm phán Mỹ Thô-mát Gri-ê-xa và nhà trung gian hòa giải do Tòa án Mỹ chỉ định là Đa-ni-en Pôn-lách (Daniel Pollack). Cả hai người có trách nhiệm giám sát các cuộc đàm phán giữa đại diện chính phủ Ác-hen-ni-ta với các chủ nợ. Ông J. Ca-pi-ta-ních cho rằng: “Nếu thẩm phán là một người của các quỹ đầu cơ và nếu nhà hòa giải cũng là một người của họ thì liệu có còn công lý? Trong trường hợp này, Mỹ là quốc gia phải chịu trách nhiệm”.

Theo các chuyên gia, các “quỹ kền kền” của Mỹ không chỉ gây hại cho Ác-hen-ti-na mà còn cho cả hệ thống tài chính quốc tế. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và một số tổ chức tín dụng đã cảnh báo, hành động của các “quỹ kền kền” với sự hỗ trợ của ngành tư pháp Mỹ sẽ dẫn tới nguy cơ bất ổn trật tự tài chính thế giới.

MAI NGUYÊN