Quan sát viên quân sự diễn tập tình huống thử thách điển hình ở phái bộ

Hoạt động này diễn ra trong khuôn khổ Chương trình đánh giá năng lực (CEPPP) cho lực lượng chuẩn bị tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, Nhóm chuyên gia gìn giữ hòa bình (GGHB) Chu kỳ 4 (2021-2023) trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+).

Cung đường tuần tra của tổ quan sát viên quân sự mô phỏng tương đối giống ở môi trường phái bộ.

Đoàn xe tuần tra bị chặn lại ở trạm kiểm soát bất hợp pháp.

Theo Thượng tá Trương Anh Tuấn, thành viên Tiểu ban Nội dung, Ban điều hành diễn tập, đây là giai đoạn diễn tập cao nhất tức là tích hợp các tình huống, với các tình huống được nâng dần độ phức tạp, với nội dung tập trung vào các thách thức nhiệm vụ của các quan sát viên quân sự nói riêng, cũng như hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc nói chung. Nếu xử lý tình huống đi qua trạm kiểm soát bất hợp pháp đòi hỏi những kỹ năng khó, thì việc đi qua trạm kiểm soát do các tay súng trẻ em vị thành niên có vũ trang, bị kích động do say rượu, đòi hỏi những kỹ năng phức tạp hơn của các quan sát viên quân sự trong mỗi chuyến tuần tra tại địa bàn còn nhiều bất ổn chính trị và an ninh. 

“Trong diễn tập thực địa, chúng tôi luôn đặt ra những tình huống phải xử lý ở mức độ cao nhất, khó nhất có thể và bảo đảm yếu tố bất ngờ để các học viên quan sát viên quân sự vận dụng các lý thuyết, kỹ năng cơ bản đã được học tại CEPPP để tìm hướng xử lý hiệu quả tối ưu”, Thượng tá Trương Anh Tuấn chia sẻ. 

Học viên quan sát viên quân sự xuống xe tiếp xúc với các tay súng sau khi đoàn xe bị chặn ở chốt kiểm soát.

Các tay súng trẻ em quá khích đòi khám xét nhân viên Liên hợp quốc.

Ở tình huống này, các tay súng trẻ em vị thành niên tại chốt kiểm soát bất hợp pháp đòi nhân viên Liên hợp quốc phải cho thực phẩm, tiền bạc và nước uống, nếu không sẽ không được phép đi qua. Đầu bài cần giải đó là tìm cách thương lượng với các tay súng trẻ em này để qua được chốt mà không vi phạm các nguyên tắc của Liên hợp quốc. Cụ thể, quan sát viên quân sự không được phép đáp ứng những yêu sách này vì họ sẽ đòi hỏi nhiều hơn. Vậy làm cách nào để đi qua được chốt kiểm soát?

Cuộc thương lượng diễn ra không đơn giản, có lúc các tay súng say rượu bị quá khích nổi đóa và nổ súng chỉ thiên đe dọa quan sát viên quân sự… Dưới sự quan sát, hướng dẫn của các giảng viên, các học viên “trong vai” quan sát viên quân sự đã bình tĩnh vượt qua rào cản là sự bất đồng ngôn ngữ với các tay súng, khiến họ bình tĩnh hơn và đồng ý cho đoàn xe đi qua. 

Nữ Trung tá, giảng viên Nguyễn Mỹ Hạnh cho biết, trong xử lý các tình huống phức tạp như thế này, học viên không chỉ cần có các kỹ năng đàm phán, mà phải có những kiến thức cơ bản và nắm nguyên tắc, quy định của Liên hợp quốc. Những kiến thức và kỹ năng này đã được giảng dạy trong giai đoạn huấn luyện chung và chuyên ngành quan sát viên quân sự trên giảng đường.

Cuộc thương lượng diễn ra căng thẳng khi tay súng nổi đóa.

Các học viên phải học cách kiểm soát tình hình tại chốt kiểm soát nếu không sẽ kích động thêm các tay súng. Trong ảnh: Giảng viên giám sát và hướng dẫn các học viên trong quá trình thương lượng với các tay súng.

Thượng tá Trương Anh Tuấn nói, nếu các tay súng không cho qua, bài tập của các quan sát viên quân sự không thành công. Vì vậy, việc đặt ra tình huống nội dung như vậy sẽ giúp các học viên quan sát viên quân sự thực hành một số kỹ năng cơ bản như thương lượng, đàm phán, hòa giải, quan sát, giám sát, kiểm tra, sử dụng bộ đàm, báo cáo, cứu thương…, thực sự cần thiết trong môi trường làm việc thực tế.

Đây là một tình huống huấn luyện khá là điển hình mà hai nước đồng chủ trì CEPPP Việt Nam và Nhật Bản đều muốn phát triển để huấn luyện cho các quan sát viên quân sự tương lai những kỹ năng rất cần thiết để xử lý những tình huống tương lai trên thực địa. Ngoài việc dựa trên kinh nghiệm công tác địa bàn của các thành viên trong tiểu ban nội dung, nội dung huấn luyện này còn được thiết lập dựa theo cập nhật của các lực lượng đang triển khai tại địa bàn của Việt Nam, trên cơ sở thống nhất với nước đồng chủ trì, nhằm bảo đảm sát thực tiễn địa bàn phái bộ. 

Các học viên ngoài thương lượng trực tiếp với tay súng còn phải làm nhiệm vụ thu thập thông tin, nắm tình hình và viết báo cáo theo biểu mẫu chuẩn Liên hợp quốc.

Các tay súng vị thành niên trong một tình huống căng thẳng.

Thao trường thiết lập các cung đường tuần tra của quan sát viên quân sự mô phỏng tương đối giống môi trường phái bộ với điều kiện thời tiết nắng nóng, mặt đường khá gồ ghề và nhất là yếu tố thời gian tương đối khớp, từ khoảng 1,5 tiếng đến 2,5 tiếng tùy theo các đội xử lý các tình huống trên đường đi như thế nào.

Theo Thượng tá Trương Anh Tuấn, các chốt kiểm soát tạm bợ bất hợp pháp của phiến quân được thiết lập mô phỏng tương đối giống ở địa bàn, nhằm giúp các học viên có được bức tranh toàn cảnh về nhiệm vụ tương lai. Các học viên sẽ phải ứng biến với các tình huống gặp phải trên đường đi mà không hề được báo trước.

Trước mỗi chuyến tuần tra, họ chỉ được thông báo về tọa độ để nhập vào GPS và đi theo cung đường đó. Sau mỗi chuyến tuần tra như vậy, các học viên sẽ phải làm báo cáo theo các biểu mẫu chuẩn của Liên hợp quốc, trong đó có các thông tin khác nhau tùy theo từng nhiệm vụ, đó có thể là thông tin về các cáo buộc vi phạm quyền con người, lạm dụng tình dục, bắt cóc trẻ em đi lính… vốn là những vụ việc điển hình ở các quốc gia có xung đột.

Được biết, 90% số học viên quan sát viên quân sự tham gia CEPPP lần này đều chưa có kinh nghiệm làm việc tại phái bộ, chưa tham gia nhiều vào hoạt động gìn giữ hòa bình, thậm chí đối với số đông đây là khóa huấn luyện đầu tiên mà họ được tham gia về gìn giữ hòa bình. 

Quan sát tình huống diễn tập, Thiếu tá Shay Bassett từ New Zealand với vai trò quan sát viên bày tỏ ấn tượng với chất lượng của tình huống diễn tập được các giảng viên, học viên và quân xanh (tay súng trẻ em) “nhập vai” như thật. Với kinh nghiệm tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình tại Bosnia, Đông Timor, Thiếu tá Shay Bassett cho biết, những tình huống phải đối mặt với các hành động chống đối, liên quan tới người dân địa phương đòi hỏi sự bình tĩnh để đàm phán như thế này là rất phổ biến ở địa bàn. 

“Chương trình CEPPP thực sự giúp ích cho hoạt động triển khai lực lượng tại phái bộ. Thật tuyệt vì Quân đội Việt Nam đã điều hành tổ chức sự kiện này và các nước nên duy trì sự tham gia với việc gửi các giảng viên, học viên. Thực sự đây là một hoạt động rất đáng để tham gia vì bạn sẽ đạt được những gì mình mong muốn. Điều quan trọng nhất đó là CEPPP đã tạo được một mạng lưới các nước khác nhau cùng tham gia vào các hoạt động rất có ý nghĩa đối với sứ mệnh gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc”, Thiếu tá Shay Bassett nói. 

Đoàn xe tuần tra của Tổ quan sát viên quân sự chuẩn bị lên đường qua chốt kiểm soát sau khi thương lượng thành công.

Thiếu tá người Malaysia Syafiq, Giảng viên Tổ quan sát viên quân sự số 1 chia sẻ: “Tôi dành sự khen ngợi cho những gì các học viên quan sát viên quân sự đã thể hiện trong buổi diễn tập thực địa này vì các mục tiêu đều đã đạt được. Các học viên đã thực hành rất tốt, nằm ngoài trông đợi của chúng tôi. Họ đã kiểm soát tình hình rất tốt ở trạm kiểm soát nơi các tay súng trẻ em bị quá khích. Tôi tin những kỹ năng họ học được thông qua xử lý tình huống như thế này sẽ có ích cho nhiệm vụ tương lai ở các phái bộ, nơi họ sẽ phải đối mặt với những tình huống tương tự”.

MỸ HẠNH - VIỆT TRUNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Đối ngoại quốc phòng xem các tin, bài liên quan.