Thủ tướng Theresa May phát biểu trước khi Hạ viện Anh bỏ phiếu lần 3 đối với thỏa thuận Brexit. Ảnh: AP

Trước khi Hạ viện bỏ phiếu, Thủ tướng Theresa May đã hối thúc các nghị sĩ ủng hộ thỏa thuận Brexit, coi đây là “cơ hội cuối cùng để đảm bảo cho việc Anh rời khỏi khối này”. Thủ tướng Theresa May nhấn mạnh với việc ủng hộ thỏa thuận này, các nghị sĩ sẽ tránh “một sự gia hạn kéo dài” mà rốt cục sẽ gây trì hoãn hoặc hủy hoại Brexit. Thế nhưng, theo BBC, với 286 phiếu thuận và 344 phiếu chống, Hạ viện Anh thêm một lần nữa cự tuyệt thỏa thuận Brexit của Thủ tướng Theresa May với EU. Đánh giá về kết quả bỏ phiếu, Thủ tướng Anh cho rằng, đây là “một điều vô cùng đáng tiếc”, đồng thời thừa nhận “tôi sợ chúng ta đã đi đến tận cùng giới hạn của tiến trình chính trị tại Hạ viện”.

Tuy nhiên, Thủ tướng Theresa May cũng được an ủi phần nào vì theo The Guardian, tỷ lệ chênh lệch giữa số phiếu chống so với phiếu thuận đã giảm đi rất nhiều sau mỗi lần bỏ phiếu tại Hạ viện Anh, từ 230 phiếu lần 1 xuống 149 phiếu lần 2 và xuống còn 58 phiếu lần 3. Chính vì vậy, có nhiều khả năng Thủ tướng Theresa May sẽ tiếp tục tìm cách thuyết phục Hạ viện để xem liệu thỏa thuận của bà có được thông qua không.

Ngày 22-3 vừa qua, lãnh đạo 27 quốc gia thành viên EU đã thống nhất dành cho Anh hai lựa chọn về việc hoãn Brexit. Kịch bản thứ nhất là Anh sẽ lùi ngày Brexit tới 22-5, trong trường hợp Hạ viện nước này phê chuẩn thỏa thuận Brexit của Thủ tướng Theresa May với EU. Kịch bản thứ hai là Anh hoặc có thể "rời ngôi nhà chung" ngay thời điểm 12-4 nếu các nghị sĩ một lần nữa bác bỏ thỏa thuận Brexit trong cuộc bỏ phiếu lần thứ 3 hoặc sẽ tiếp tục đề nghị kéo dài thời hạn Brexit và tham gia vào cuộc bầu cử nghị viện châu Âu. Theo một nguồn tin tại EU, trong trường hợp này, Anh có thể được EU chấp thuận lùi thời điểm Brexit tới cuối năm 2019.

Như vậy, động thái mới nhất của Hạ viện Anh đã mở đường cho việc trì hoãn Brexit, hoặc có thể là dẫn tới kịch bản “thảm họa” Anh rời EU không có thỏa thuận. Trong một tuyên bố, EU lấy làm tiếc về việc thỏa thuận Brexit tiếp tục bị Hạ viện Anh bác bỏ, đồng thời đặt ra hạn chót là ngày 12-4 tới để London thông báo các bước đi tiếp theo. Phía EU cho rằng, kịch bản “không thỏa thuận” vào ngày 12-4 nhiều khả năng sẽ xảy ra và EU đã sẵn sàng cho điều này. Trên mạng xã hội Twitter, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Donald Tusk nêu rõ, trong bối cảnh Hạ viện Anh tiếp tục bác bỏ thỏa thuận Brexit, ông đã quyết định triệu tập cuộc họp bất thường của Hội đồng châu Âu vào ngày 10-4 tới.

Trong khi đó, Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte nhận định nguy cơ Brexit không thỏa thuận đã “rất rõ”. Phủ Tổng thống Pháp cảnh báo việc các nghị sĩ Anh lần thứ 3 bác bỏ thỏa thuận Brexit “đã làm gia tăng mạnh mẽ khả năng rời khỏi khối mà không có thỏa thuận”. “Anh cần lập tức đưa ra một kế hoạch thay thế trong những ngày tới. Nếu việc này thất bại, (kết quả) có khả năng xảy ra nhất đó là chúng ta sẽ thấy Anh rời khỏi EU mà không có thỏa thuận”, tuyên bố của Phủ Tổng thống Pháp nêu rõ. Ngoại trưởng Đức Heiko Maas cũng cảnh báo đã gần hết thời gian để tránh viễn cảnh Brexit không thỏa thuận, song ông khẳng định EU đã “sẵn sàng cho mọi tình huống”. 

Ngay sau khi kết quả bỏ phiếu được công bố, các cuộc tuần hành đã diễn ra tại khu vực bên ngoài tòa nhà Quốc hội Anh với sự tham gia của hàng nghìn người mang cờ Anh biểu tình phản đối việc trì hoãn rời khỏi EU, khiến giao thông tắc nghẽn. Dự kiến, ngày 1-4 tới, các nghị sĩ Anh sẽ tiến hành bỏ phiếu thêm một số lựa chọn khác cho vấn đề Brexit để xem có tìm được giải pháp thay thế nào không.

HOÀNG VŨ