Những diễn biến của vụ việc, từ lời cáo buộc của Mỹ rằng chính phủ Syria là thủ phạm và đe dọa sử dụng hành động quân sự, cho tới lời bác bỏ của Nga nói rằng thông tin về vụ tấn công chỉ là “sự bịa đặt”, không khỏi khiến người ta lo ngại nguy cơ kịch bản cũ được lặp lại ở Syria. Còn nhớ vụ tấn công vũ khí hóa học hồi tháng 4-2017 ở Idlip của Syria làm 87 người thiệt mạng trước đây đã biến quốc gia này trở thành mục tiêu của chiến dịch tấn công với 59 quả tên lửa Tomahawk, tạo đà cho sự hiện diện quân sự mạnh mẽ hơn của Mỹ ở Syria. Nó cũng làm thay đổi cục diện chiến trường ở Syria trong bối cảnh phe đối lập do Mỹ hậu thuẫn đang yếu thế trước quân chính phủ được Nga ủng hộ.

Người dân Syria đang mong mỏi hòa bình thật sự để tái thiết đất nước sau những năm dài chiến tranh gây thiệt hại vô cùng nặng nề. (Ảnh: anninhthudo.vn)

Thời điểm xảy ra vụ tấn công bị tình nghi sử dụng vũ khí hóa học vào lúc Tổng thống Donald Trump tuyên bố muốn rút quân khỏi Syria không khỏi khiến người ta nghi ngại. Sau khi xảy ra vụ tấn công, Washington cho biết có rất nhiều lựa chọn về mặt quân sự đối với Syria và sẽ hành động đáp trả mạnh mẽ. Sự trùng hợp này dễ khiến người ta liên tưởng tới khả năng Mỹ đang tìm một cái cớ hợp pháp để duy trì sự hiện diện quân sự ở Syria bởi sau cuộc chiến chống khủng bố mà Washington cho là đã thành công, quân đội Mỹ không còn lý do gì để tiếp tục hiện diện ở đây nữa.

Điều đáng nói là tất cả các cáo buộc về tấn công vũ khí hóa học nhằm vào chính quyền của Tổng thống Bashar An Assad từ trước đến nay đều chẳng đi tới đâu vì hầu như ít có cơ hội để chứng minh được ai đứng đằng sau các cuộc tấn công này. Cuộc tấn công mới nhất ở Douma cũng không phải ngoại lệ.

Trong một viễn cảnh tệ hơn, hậu quả có thể còn thảm khốc gấp bội nếu các cáo buộc đó bị sử dụng như một cái cớ để hành động quân sự chống chính quyền Syria. Câu chuyện liên quan đến "vũ khí hủy diệt lớn" từng dẫn tới cuộc chiến tranh chống lại Iraq hẳn dư luận còn chưa quên. Với Syria, chính quyền nước này đã hơn một lần bị gây áp lực bởi cái gọi là “tấn công bằng vũ khí hóa học” kể từ khi cuộc nội chiến bùng phát hơn 7 năm trước đây, nên nguy cơ Syria bị biến thành một Iraq thứ hai cũng không phải là điều quá bất ngờ.

Cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama hồi năm 2012 từng tuyên bố việc Syria sử dụng vũ khí hóa học sẽ là một “lằn ranh đỏ” dẫn đến sự thay đổi trong quá trình ra quyết định của Nhà Trắng can thiệp vào cuộc chiến ở Syria. Xem ra, đến chính quyền của Tổng thống Donald Trump, “lằn ranh đỏ” đó vẫn nguyên giá trị. Tuy nhiên, lựa chọn giải pháp quân sự với lý do đáp trả vụ tấn công hóa học là rất nguy hiểm trong bối cảnh hiện nay. Với sự hiện diện ngày càng vững chắc của Nga ở Syria, sự can thiệp trực tiếp của Mỹ sẽ khiến cuộc khủng hoảng ở Syria càng thêm phức tạp. Trong khi Nga ủng hộ chính phủ hợp pháp của Syria do Tổng thống An Assad lãnh đạo, thì Mỹ hậu thuẫn cho lực lượng đối lập ở nước này. Cuộc nội chiến ở Syria vì thế đã và đang bị biến thành cuộc quyết đấu giữa Nga và Mỹ nhằm tranh giành ảnh hưởng tại quốc gia có vị trí địa chiến lược quan trọng.

Bởi vậy, dư luận lo ngại, nếu vụ tấn công vũ khí hóa học ở Douma chỉ là một màn kịch được dựng lên như một cái cớ để khiêu khích đối phương, thì một cuộc đối đầu trực diện giữa Nga và Mỹ ở Syria là khó tránh khỏi. Trên thực tế, kể từ khi Nga can thiệp vào Syria và đạt được những thành công không thể phủ nhận, giữa hai cường quốc đã nảy sinh những hiềm khích, không thể tìm được tiếng nói chung trong mục tiêu chống khủng bố cũng như hợp tác trong một số lĩnh vực bình ổn Syria. Trong “cuộc chơi” ở Syria, Mỹ không thể ngồi im trước sự “lấn sân” rõ rệt của Moscow trong khi Washington ngày càng mất dần vai trò là quốc gia cầm trịch...

Dư luận còn lo ngại cuộc đối đầu ở Syria giữa Nga có thể cuốn các nước khác trong khu vực vào xung đột. Cuộc tấn công bằng tên lửa được cho là của Israel nhằm vào căn cứ không quân T-4 ở tỉnh Homs của Syria chỉ hai ngày sau khi xảy ra vụ việc ở khu vực Douma của Syria là bằng chứng cho thấy lời cảnh báo trên là hoàn toàn hiện thực. Có thể thấy, những diễn biến đang xảy ra ở Syria hơn bao giờ hết đang tạo ra mối đe dọa không chỉ đất nước Syria mà còn cả khu vực Trung Đông. Cuộc tranh giành lợi ích vốn đầy mâu thuẫn giữa các cường quốc khu vực và thế giới hiện nay ở Syria, nếu không được kiểm soát bằng các biện pháp hòa bình, rất có thể sẽ khiến xung đột leo thang lên cấp độ nguy hiểm.

MỸ HẠNH