QĐND Online - Bản chất hợp tác xã (HTX) là gì, những đặc thù của nó, là những nội dung được đưa ra phân tích khá kỹ trong buổi thảo luận ở hội trường chiều 25-11. Vì theo các đại biểu, khi chưa xác định được rõ, hợp lý những nội dung này thì luật ban hành sẽ kém hiệu quả…

Nhiều đại biểu đã đề nghị phải làm rõ bản chất kinh tế HTX trong dự thảo luật. Vì đây là vấn đề cốt lõi để xây dựng đổi mới luật, để tổ chức HTX, quy định các chính sách đối với HTX, chống lợi dụng chính sách HTX. Đặc biệt, để tạo thuận lợi cho kinh tế HTX ngày càng phát triển tốt hơn.

Đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh, ông Trần Du Lịch phát biểu ý kiến. Ảnh: Trọng Đức-TTXVN

 

Đại biểu Lê Quốc Dung (Đoàn Thái Bình) băn khoăn: “Những năm qua, kinh tế HTX có những đổi mới và phát triển, nhưng chưa đáp ứng yêu cầu, chưa tương xứng với tiềm năng. Trong dự thảo Luật HTX lần này, tôi thấy vẫn còn một số vấn đề quan trọng chưa xác định đúng bản chất kinh tế HTX, chưa sát thực tiễn, nhất là những khái niệm về đồng sở hữu, về tài sản chung trong HTX, về nhằm mục tiêu cung cấp sản phẩm dịch vụ cho các thành viên HTX, về HTX hoạt động như một loại hình doanh nghiệp”.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Hòa (Đoàn TP Hồ Chí Minh) khi nói về HTX cũng nhấn mạnh 2 đặc trưng cơ bản và quan trọng nhất của một tổ chức HTX. Đó là: HTX là một tổ chức đối nhân chứ không phải là tổ chức đối vốn; là một HTX đích thực thì HTX đấy phải có quỹ tích lũy không chia. Do đó, đại biểu Hoà kiến nghị, “để phân biệt HTX với các tổ chức khác cần có tích lũy không chia, nếu cần, chúng ta quy định tỷ lệ tối thiểu cần phải thiết lập quỹ không chia của HTX vào trong luật. Ví dụ chúng ta quy định tối thiểu phải trích lập 10% tích quỹ không chia để chuyển sở hữu riêng của cá nhân từng xã viên thành sở hữu chung, sở hữu tập thể của HTX”

Cũng cùng có chung băn khoăn, đại biểu Trần Du Lịch (Đoàn TP Hồ Chí Minh) phát biểu: “Dường như luật này nó có một cái gì đó lúng túng mà chúng ta không thoát ra được. Điều mà chúng tôi trăn trở là tại sao những nước tư bản phong trào HTX mạnh như vậy, vượt ra ngoài biên giới, còn ta một nước định hướng xã hội chủ nghĩa, chúng ta có một số thành công, nhưng tôi nghĩ còn dài quá, không lên được”. Đại biểu đã phân tích bản chất và những đặc thù của HTX như: HTX là tổ chức kinh tế của những người yếu thế trong xã hội, còn những người có thế mạnh thì lập công ty; HTX là tổ chức kinh tế phải biết kinh doanh, bởi vì nó phải làm ra lợi nhuận, nó phải có giá trị thặng dư, nếu không có giá trị thặng dư thì không thể tái sản xuất mở rộng, không tồn tại được. Nhưng nó khác doanh nghiệp ở chỗ là HTX vừa biết kinh doanh vì lợi ích của cộng đồng, vì hoạt động của bản thân mình, chứ không tối đa hóa về lợi nhuận tài chính để chia nhau… Từ đó đại biểu Lịch kết luật “Tôi đặt lại vấn đề về bản chất của nó và cách của nó mới giải quyết được vấn đề. Chứ nếu như thế này là không rõ, chúng ta quy định như thế này là trói tay mà lại không đúng chỗ”.

Cũng lo lắng về việc bản chất hợp tác xã chưa được làm rõ, đại biểu Nguyễn Tiến Quân (Đoàn Quảng Nam) đã viện dẫn một định nghĩa về HTX của liên minh hợp tác quốc tế, của Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế cũng như của các nước. Định nghĩa này đã được tổng kết trong quá trình phát triển của khu vực HTX gần 200 năm qua và được tương đối thống nhất trong tất cả các văn bản quốc tế. HTX được định nghĩa : "HTX là một hội tự chủ của những người tự nguyện liên kết lại với nhau để đáp ứng những nguyện vọng và nhu cầu của họ về kinh tế, xã hội và văn hóa thông qua một doanh nghiệp cùng làm chủ và cùng quản lý một cách dân chủ. Mà dân chủ nhất là mỗi người một lá phiếu".

Nhận thấy đây là vấn đề quan trọng, trong phần tổng kết của mình, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh: “Đề nghị Ban soạn thảo và các cơ quan hữu quan làm rõ được HTX là ai, là gì? Làm rõ được cái này thì các quy định sau mới khả thi, nếu không làm rõ được thì ngay kỳ họp sau Quốc hội xem xét thông qua về luật này cũng gặp khó khăn nhất định”.

Xuân Dũng