QĐND - Theo thông tin mới nhất vừa được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đưa ra, tăng trưởng tín dụng tính đến hết tháng 11 mới chỉ đạt mức 7,5%. Chỉ còn chưa đầy 20 ngày nữa là kết thúc năm 2013, xem ra mục tiêu tăng trưởng tín dụng 12% đang là “nhiệm vụ bất khả thi”...

Những tính toán không như ý

Ngay trong ngày hôm qua (11-12), đại diện một số ngân hàng thương mại lớn đã khéo léo và cả thẳng thắn từ chối trả lời khi nhận được câu hỏi của phóng viên về vấn đề tiến độ tăng trưởng tín dụng và khả năng hoàn thành mục tiêu. Qua động thái đó, có thể thấy thực tế và mục tiêu tăng trưởng tín dụng của năm đang có những nghịch lý không hề nhỏ, khiến các ngân hàng e ngại, né tránh câu trả lời…

Nhân viên của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội (MB) tư vấn khách hàng vay vốn.  Ảnh: Huyền Trâm

Cách đây chừng một tháng, các nhận định của NHNN đều khẳng định chắc nịch về khả năng hoàn thành mục tiêu tăng trưởng tín dụng 12%. Tuy nhiên, đến cuối tháng 11, trong báo cáo giải trình trước Quốc hội, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình đã phát biểu nhẹ nhàng hơn rằng, mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2013 sẽ là “khoảng” 11-12%. Phó thống đốc NHNN Nguyễn Đồng Tiến cho biết, đến cuối tháng 11, tăng trưởng tín dụng của cả nền kinh tế mới đạt hơn 7,5%. Trước tình hình đó, nhiều ý kiến nhận định, khả năng không hoàn thành chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng 12% trong năm nay là điều chắc chắn. Nếu theo mức tăng trưởng 7,5% hiện tại, để đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng của năm nay, hệ thống ngân hàng sẽ phải tăng trưởng thêm 4,5% nữa chỉ trong vòng 1 tháng cuối năm. Điều này đồng nghĩa với việc, các ngân hàng sẽ phải giải ngân thêm khoảng hơn 130.000  tỷ đồng và đây là điều rất khó thực hiện. Dù hiện tại đang vào mùa cao điểm cho vay cuối năm, các ngân hàng cũng triển khai hàng loạt chương trình ưu đãi cho người vay, nhưng vẫn giữ quan điểm thận trọng, chất lượng nợ vẫn quan trọng hơn tăng số nợ. Mới đây, NHNN chi nhánh TP Hồ Chí Minh, địa bàn có quy mô tín dụng lớn nhất cả nước (chiếm khoảng 40%) vừa tuyên bố, sẽ chỉ đạt mức tăng trưởng 9% trong năm nay, chứ không được 10% như kỳ vọng trước đó. Từ thực trạng của “đầu tàu” này, có thể thấy dường như việc lỗi hẹn với chỉ tiêu tăng trưởng của ngành ngân hàng đã khá rõ.

Theo Phó thống đốc Nguyễn Đồng Tiến, việc triển khai một số giải pháp của ngành ngân hàng đối với việc xử lý nợ xấu, bán nợ cho công ty quản lý tài sản cũng làm ảnh hưởng nhất định đến con số về tín dụng. Theo quy luật các năm trước, tăng trưởng tín dụng trong tháng 12 thường đạt 3-4%, thì mức tín dụng năm 2013 có khả năng sẽ đạt mức tăng trưởng khoảng 11%. Tuy nhiên, vấn đề cần quan tâm hơn cả là chất lượng tín dụng chứ không phải chỉ chạy theo chỉ tiêu số lượng. Bên cạnh đó, khác với nhiều năm, lãi suất không còn bị coi là đà hãm tăng trưởng tín dụng khi mà các ngân hàng đua nhau thực hiện các chính sách ưu đãi, khuyến mại, hạ lãi suất để thu hút nguồn vay. Trên thực tế nguyên nhân chính vẫn là nhu cầu vốn giảm mạnh, khi từ đầu năm đến nay, cả nước đã có tới hơn 55.000 doanh nghiệp đóng cửa, ngừng hoạt động. Ông Lê Trung Tuấn, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty TNHH Thương mại và Du lịch Về Nguồn cho biết, với tình trạng khó khăn như hiện nay, doanh nghiệp không dám “mạo hiểm” đi vay nhiều để rồi lâm vào cảnh “năng vay dày nợ”, phá sản lúc nào không hay.

Cần những mục tiêu phù hợp

Theo Tiến sĩ Vũ Nhữ Thăng, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính (Bộ Tài chính), hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong nước vẫn chưa hết khó khăn, nhưng so với cuối năm 2012 thì triển vọng kinh tế 2013 cũng có nhiều điểm sáng hơn. Các chính sách kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô về cơ bản có phát huy tác dụng, lạm phát đã giảm và kinh tế vĩ mô giữ được ở mức khá ổn định trong tầm ngắn hạn. Việc đặt ra mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao hơn năm 2012 (9%) ở mức 12% nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế là tương đối phù hợp. Cũng theo Tiến sĩ Vũ Nhữ Thăng, dự báo diễn biến tình hình kinh tế thế giới sẽ có những khởi sắc trong năm 2014, tăng trưởng toàn cầu về cơ bản đang trên đà phục hồi, dù còn tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro và chưa vững chắc. Ở trong nước, ổn định kinh tế vĩ mô cũng đã cải thiện hơn với mức lạm phát được kiềm chế ở mức thấp (tính đến tháng 11-2013, CPI chỉ tăng 5,5% so với tháng 12-2012, tăng 6,65% so với bình quân 11 tháng cùng kỳ năm 2012). Bên cạnh đó, mặt bằng lãi suất cũng đã giảm sẽ là những yếu tố hỗ trợ cho tín dụng và tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2014. Như vậy, dự báo nhu cầu tín dụng năm 2014 sẽ tăng cao hơn so với năm 2013, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong trung hạn. Nhận định về vấn đề này, Tiến sĩ Vũ Đình Ánh, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả (Bộ Tài chính) khuyến cáo, chính sách tài khóa năm 2014 là nới lỏng, do đó chính sách tiền tệ năm 2014 không thể nới lỏng, nếu không sẽ đẩy lạm phát tăng cao. Vì thế, NHNN không nên đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng quá cao (14-15%), thậm chí chỉ nên đặt mục tiêu 10%.

Hoạt động nghiệp vụ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank). Ảnh: Phi Nga

Phó thống đốc NHNN Lê Minh Hưng cho biết, tuy tỷ giá có xu hướng tăng nhẹ trong vài ngày gần đây, nhưng theo đánh giá của NHNN, cán cân vãng lai thặng dư từ đầu năm đến cuối quý III-2013 khoảng 7,2 tỷ USD, tương đương 4% GDP và là mức thặng dư rất cao so với những năm trước đây. Dự báo cán cân thanh toán tổng thể cả năm có thể ở mức 2,5-3 tỷ USD. Bên cạnh đó, doanh số giao dịch, trạng thái ngoại tệ và hoạt động mua bán của các tổ chức tín dụng diễn biến bình thường, thanh khoản thị trường tốt, không có gì đột biến. NHNN đã mua lượng ngoại tệ lớn tăng dự trữ ngoại hối. Ông Lê Minh Hưng khẳng định, không có cơ sở điều chỉnh tỷ giá và NHNN sẽ không điều chỉnh tỷ giá từ nay đến cuối năm 2013.

Có thể thấy rõ chặng về đích tăng trưởng tín dụng của năm đang rất khó khăn, kèm theo đó là nỗi lo từ nhiều phía. Chưa kể tới đây, Thông tư 02/2013/TT-NHNN (TT 02) sẽ có hiệu lực vào ngày 1-6-2014 về phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro bảo đảm an toàn hệ thống ngân hàng tiệm cận chuẩn mực quốc tế. Trước bối cảnh đó, một số ngân hàng trong nước đề nghị tiếp tục gia hạn, trong khi khối các ngân hàng nước ngoài lại muốn sớm thực thi các quy chuẩn mới. Nếu áp dụng Thông tư 02 đồng nghĩa với việc hoàn thành sứ mệnh và vai trò lịch sử của quy định gia hạn nợ. Các ngân hàng trong nước cho rằng, nếu không gia hạn và sửa đổi một số điểm trong Thông tư 02 sẽ ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng. Mục tiêu Thông tư 02 là giúp ngân hàng tiếp cận được các chuẩn mực quốc tế, nhưng thời hạn áp dụng sẽ phù hợp hơn trong điều kiện kinh tế ổn định, bởi thực tế hiện nay, các ngân hàng không thể thu hồi nợ cùng một lúc và theo ý chí chủ quan là thu ngay được. Về phía Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia lại cho rằng, với tình hình năm nay, khi sức mua của thị trường và hàng tồn kho còn là rào cản trong quá trình phát triển tín dụng, thì các ngân hàng cũng khó có thể kỳ vọng được lợi nhuận cao. Điều quan trọng hơn vẫn là kiểm soát được rủi ro nợ xấu và chất lượng các khoản vay. Vì thế, việc đưa vào áp dụng các chuẩn mực mới theo tiêu chuẩn quốc tế trong hoạt động cho vay là cần thiết để hạn chế nợ xấu. Còn với mục tiêu tăng trưởng tín dụng không nhất thiết phải đạt được bằng mọi giá, nếu ồ ạt đẩy vốn ra thị trường mà không kiểm soát được rủi ro, hậu quả sẽ khó lường.

HOÀNG TRƯỜNG GIANG